Η καταδίκη του πρώην προέδρου της Βραζιλίας, Ζαΐρ Μπολσονάρο, για απόπειρα πραξικοπήματος σηματοδοτεί ένα ιστορικό γεγονός για τη μεγαλύτερη οικονομία της Λατινικής Αμερικής.
Ταυτόχρονα, έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις τόσο εντός της χώρας όσο και διεθνώς, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον από τις Ηνωμένες Πολιτείες, δεδομένων των στενών σχέσεων μεταξύ Μπολσονάρο και του πρώην προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.
Το γεγονός έχει ανοίξει συζητήσεις για διπλωματικές σχέσεις μεταξύ Βραζιλίας και ΗΠΑ, σύμφωνα με το Al Jazeera.
An inflatable doll depicting former Brazilian President Jair Bolsonaro stands with the National Congress in the background, on the day of a protest against the former Brazilian president, after he was convicted by a Supreme Court majority of plotting a coup to remain in power after losing the 2022 election, in Brasilia, Brazil, September 12. 2025. REUTERS/Adriano Machado
Η ετυμηγορία και η ποινή
Την Πέμπτη, το Ανώτατο Δικαστήριο της Βραζιλίας έκρινε τον Ζαΐρ Μπολσονάρο ένοχο για όλες τις πέντε κατηγορίες που αντιμετώπιζε.
Οι κατηγορίες περιλάμβαναν απόπειρα πραξικοπήματος για να παραμείνει στην εξουσία μετά την εκλογική του ήττα το 2022, συμμετοχή σε ένοπλη εγκληματική οργάνωση, βίαιες ενέργειες κατά κρατικών θεσμών και καταστροφή δημόσιας περιουσίας από τις διαμαρτυρίες των υποστηρικτών του στις 8 Ιανουαρίου 2023.
Η ποινή που του επιβλήθηκε ανέρχεται σε 27 χρόνια και τρεις μήνες φυλάκιση.
Παρά την καταδικαστική απόφαση, ο Μπολσονάρο παραμένει υπό κατ’ οίκον περιορισμό στο σπίτι του στην πρωτεύουσα Μπραζίλια, καθώς η ποινή δεν έχει ακόμη εκτελεστεί πλήρως.
Ο ίδιος αρνείται σταθερά όλες τις κατηγορίες.
Η ιστορική διάσταση της δίκης
Η υπόθεση είναι πρωτοφανής στην ιστορία της Βραζιλίας, καθώς πρόκειται για την πρώτη φορά που ένας πρώην πρόεδρος κρίθηκε ένοχος για απόπειρα ανατροπής εκλογών.
Οι ανακριτές παρουσίασαν αποδεικτικά στοιχεία που δείχνουν ότι ο Μπολσονάρο σχεδίαζε να συγκεντρώσει μέλη του υπουργικού συμβουλίου και στρατιωτικούς αξιωματούχους για να αναστείλει τα αποτελέσματα των εκλογών του Οκτωβρίου 2022.
Το σχέδιο περιλάμβανε επίσης έρευνα για αβάσιμες κατηγορίες εκλογικής απάτης, με στόχο να παραμείνει στην εξουσία.
Ο δικαστής Αλεξάντρ ντε Μοράες, που ηγήθηκε της δίκης, κατέληξε ότι οι πράξεις του Μπολσονάρο συνιστούν πραξικόπημα και αμφισβητούν το εκλογικό σύστημα της χώρας.
Επιπλέον, η απόπειρά του να ενθαρρύνει τις βίαιες διαμαρτυρίες των υποστηρικτών του έθεσε σε κίνδυνο τη δημοκρατία και τους θεσμούς της Βραζιλίας.
Αντίδραση του Μπολσονάρο
Η υπεράσπιση του Μπολσονάρο, υπό την ηγεσία του δικηγόρου Σέλσο Βιλάρντι, ανακοίνωσε ότι θα προσπαθήσει να ασκήσει έφεση ενώπιον του Ανώτατου Δικαστηρίου, το οποίο αποτελείται από 11 δικαστές.
Ωστόσο, μόνο ένας από τους πέντε δικαστές της αρχικής δίκης διαφώνησε με την καταδίκη, γεγονός που μειώνει τις πιθανότητες επιτυχίας της έφεσης.
Παράλληλα, ορισμένοι υποστηρικτές του Μπολσονάρο στο Κογκρέσο έχουν προτείνει νόμο για αμνηστία, με στόχο να απαλλαγεί από την ποινή και να αποφύγει τη φυλακή. Μέχρι στιγμής, η διαδικασία παραμένει σε εξέλιξη, και η οριστική εκτέλεση της ποινής μπορεί να καθυστερήσει.
Πώς αντέδρασε ο Τραμπ;
Ο Τραμπ και ο Μπολσονάρο είναι στενοί σύμμαχοι, και ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει από καιρό εκφράσει τη δυσαρέσκειά του προς την κυβέρνηση της Βραζιλίας για τη δίκη. Αναφέρθηκε στη δίκη όταν ανακοίνωσε δασμούς 50% για τη Βραζιλία.
Τον Ιούλιο, δημοσίευσε επίσης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι ο Μπολσονάρο «δεν είναι ένοχος για τίποτα, εκτός από το ότι πάλεψε για ΤΟ ΛΑΟ» και είπε στους εισαγγελείς να «ΑΦΗΣΟΥΝ ΤΟΝ ΜΠΟΛΣΟΝΑΡΟ ΗΣΥΧΟ!».
Επαίνεσε τον Μπολσονάρο ως «ισχυρό ηγέτη» που «αγαπούσε πραγματικά τη χώρα του».
Ο πρόεδρος Λούλα απάντησε λέγοντας ότι «η υπεράσπιση της δημοκρατίας στη Βραζιλία είναι θέμα των Βραζιλιάνων. Είμαστε ένα κυρίαρχο έθνος. Δεν θα δεχτούμε παρεμβάσεις ή οδηγίες από κανέναν. Έχουμε σταθερούς και ανεξάρτητους θεσμούς. Κανείς δεν είναι υπεράνω του νόμου. Ειδικά εκείνοι που επιτίθενται στην ελευθερία και το κράτος δικαίου».
Ο Τραμπ συνέκρινε επίσης τη δίωξη του Μπολσονάρο με τις δικαστικές υποθέσεις που αντιμετώπισε ο ίδιος μεταξύ των δύο προεδρικών θητειών του, συμπεριλαμβανομένης της δίωξης για τον ρόλο του στην απόπειρα ανατροπής των αποτελεσμάτων των αμερικανικών εκλογών του 2020 και στην υποκίνηση των ταραχών και της εισβολής στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ στην Ουάσινγκτον στις 6 Ιανουαρίου 2021 από τους υποστηρικτές του.
Μετά την ετυμηγορία κατά του Μπολσονάρο την Πέμπτη, ο Τραμπ δήλωσε στους δημοσιογράφους:
«Είναι πολύ εκπληκτικό που συνέβη κάτι τέτοιο… Μπορώ μόνο να πω αυτό: τον γνώριζα ως πρόεδρο της Βραζιλίας και ήταν καλός άνθρωπος».
🚨 IZQUIERDAZOOO de @LulaOficial a Trump
Dice que no se le olvida como Estados Unidos ayudó a dar en Golpe de Estado en Brasil y que hay que seguir construyendo otra moneda para el comercio y no estar subordinados al dólar… pic.twitter.com/NByR1GT7DN
— La Catrina Norteña (@catrina_nortena) August 4, 2025
Μπορούν οι ΗΠΑ να αναλάβουν δράση;
Την Τρίτη, η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Καρολάιν Λίβιτ υπαινίχθηκε ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αντιδράσουν οικονομικά ή ακόμη και στρατιωτικά σε περίπτωση καταδικαστικής ετυμηγορίας.
Μιλώντας σε εκδήλωση την Τετάρτη, ο Λούλα απάντησε και πάλι. «Είμαστε μια κυρίαρχη χώρα και κύριοι του εαυτού μας. Η Βραζιλία δεν χρωστάει τίποτα σε κανέναν όσον αφορά την ικανότητα, την ανθεκτικότητα και τις δυνατότητες», είπε.
Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ επέβαλε επίσης κυρώσεις στον δικαστή Ντε Μοράες, ο οποίος ηγήθηκε της επιτροπής του Ανώτατου Δικαστηρίου για τη δίκη του Μπολσονάρο, τον Ιούλιο.
Κατηγόρησε τον Ντε Μοράες για καταπίεση της ελευθερίας της έκφρασης και πολιτικοποίηση των διώξεων, συμπεριλαμβανομένης αυτής του Μπολσονάρο.
Ο δικαστής, μαζί με τους «συμμάχους» του στο δικαστήριο, δεν μπορεί πλέον να λάβει βίζα για τις ΗΠΑ. Οποιαδήποτε περιουσία του Ντε Μοράες στις ΗΠΑ θα κατασχεθεί επίσης.
Ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι η καταδικαστική απόφαση του Μπολσονάρο θα μπορούσε να ακολουθηθεί από υψηλότερους δασμούς ή κυρώσεις, ίσως σε βάρος κυβερνητικών αξιωματούχων.
Trump on Bolsonaro: It’s very much like they tried to do with me but they didn’t get away with it pic.twitter.com/6fIa4ceZKK
— Acyn (@Acyn) September 11, 2025
Τι σημαίνει αυτό για τις σχέσεις μεταξύ Βραζιλίας και ΗΠΑ γενικά;
Η δίκη του Μπολσονάρο έχει οξύνει τις σχέσεις μεταξύ των ηγετών των δύο χωρών.
Ορισμένοι Βραζιλιάνοι αξιωματούχοι, μεταξύ των οποίων και ο Λούλα, καταγγέλλουν την παρέμβαση των ΗΠΑ στην υπόθεση Μπολσονάρου και υποστηρίζουν ότι ο πρώην ηγέτης πρέπει να δικαστεί για απόπειρα να στρέψει τις ΗΠΑ εναντίον της ίδιας της χώρας του.
Ο Λούλα, από την πλευρά του, ζήτησε αρχικά τη διεξαγωγή συνομιλιών μεταξύ των δύο χωρών.
Ωστόσο, μετά την αύξηση των δασμών από τις ΗΠΑ τον Ιούλιο, ο Βραζιλιάνος πρόεδρος δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι «δεν έχει νόημα» να προσπαθήσει να λογικέψει τον Τραμπ. Οι δασμοί, είπε ο Λούλα, επιβλήθηκαν χωρίς διαβούλευση και με «αυταρχικό» τρόπο.
Στις 11 Αυγούστου, η Βραζιλία υπέβαλε αίτημα για διαμεσολάβηση στη Διεθνή Οργάνωση Εμπορίου, διαμαρτυρόμενη για τους υψηλούς δασμούς. Η Βραζιλία εξετάζει επίσης το ενδεχόμενο να προσφύγει σε αμερικανικό δικαστήριο κατά της κυβέρνησης Τραμπ.
Ξεχωριστά, ο Λούλα έχει επικρίνει την αποστολή αμερικανικών ναυτικών δυνάμεων στην Καραϊβική από τον Αύγουστο.
Οι ΗΠΑ ισχυρίζονται ότι οι στρατιωτικές τους δυνάμεις βρίσκονται στην περιοχή για να καταπολεμήσουν το λαθρεμπόριο ναρκωτικών.
Ωστόσο, η ανάπτυξη αυτή έρχεται σε μια περίοδο που οι απειλές των ΗΠΑ κατά της κυβέρνησης του προέδρου της Βενεζουέλας Νικολά Μαδούρο, τον οποίο η κυβέρνηση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ έχει κατηγορήσει ότι έχει στενούς δεσμούς με ομάδες λαθρεμπορίου ναρκωτικών, έχουν ενταθεί.
Ορισμένοι θεωρούν την στρατιωτική ενίσχυση ως πρόσχημα για να επιτεθούν στη Βενεζουέλα.
«Η παρουσία των ενόπλων δυνάμεων της μεγαλύτερης δύναμης στην Καραϊβική Θάλασσα αποτελεί παράγοντα έντασης», δήλωσε ο Λούλα τη Δευτέρα, κατά την έναρξη της εικονικής συνόδου κορυφής της ομάδας BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ιράν, Κίνα, Νότια Αφρική).
Πηγή: in.gr
