Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή ζήτησε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή την αντιμετώπιση της ενεργειακής και μεταφορικής ένδειας, ζητώντας σχέδιο δράσης για την επιβολή του θεμελιώδους δικαιώματος στη στέγαση και την νομική του κατοχύρωση. Ταυτόχρονα ζήτησε την ενίσχυση της κοινωνικής στέγασης, δίνοντας την έμπνευση και ευκαιρία να μελετηθεί το τρίγωνο «Στεγαστική κρίση, Ενεργειακή ένδεια και Μεταφορική ένδεια».
Ζητά από την Ευρώπη μια ολιστική προσέγγιση και άμεση δράση για την αντιμετώπιση της έλλειψης προσιτής και βιώσιμης στέγασης και ένα σχέδιο δράσης για την διαμόρφωση συνεκτικής πολιτικής και την εισαγωγή από όλα τα κράτη μέλη προγραμμάτων «Πρώτα η Στέγαση» για την καταπολέμηση της αστεγίας και την μείωση της κοινωνικής ανισότητας και της ανέχειας.
Η στεγαστική κρίση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ενεργειακή και μεταφορική ένδεια, καθώς το υψηλό κόστος στέγασης συχνά αναγκάζει τους ανθρώπους να μετακινούνται σε περιοχές με λιγότερη πρόσβαση σε υπηρεσίες, αυξάνοντας την εξάρτηση από δαπανηρές μεταφορές και αναποτελεσματικές κατοικίες, με αποτέλεσμα υψηλότερους λογαριασμούς τόσο στην ενέργεια, όσο και στις μετακινήσεις.
Οι αυξανόμενες τιμές των καυσίμων σε συνδυασμό με τις ανεπαρκείς ενεργειακά κατοικίες επιδεινώνουν το βάρος των νοικοκυριών που ήδη αγωνίζονται με το υψηλό ενοίκιο, δημιουργώντας έναν ατέρμονο κύκλο όπου το κόστος στέγασης, ενέργειας και κινητικότητας ενισχύεται αμοιβαία και επηρεάζει δυσανάλογα τις ομάδες με χαμηλό εισόδημα.
Μπορεί να υπάρχουν κοινωνικές ή εργατικές κατοικίες, οι οποίες να είναι καλαίσθητες και να μην θυμίζουν φυλακή.
Τα ζητήματα αυτά δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν μεμονωμένα
Η σχετική έρευνα του 2024 στη διασταύρωση της στέγασης, της ενέργειας και της κινητικότητας Φτώχεια: Παγιδευμένοι στον κοινωνικό αποκλεισμό αναφέρει ρητά τη συνυφασμένη φύση και των τριών αυτών δαπανών, ιδίως για τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα. Οι τρεις αυτοί παράγοντες αλληλεπιδρούν, με έντονες συνέπειες για όσους επιβαρύνονται από αυτές τις δαπάνες και τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν και διαχειρίζονται τα έξοδά τους.
Η επιλογή της κατοικίας και το διαθέσιμο εισόδημα καθορίζουν την θέρμανση της κατοικίας, αλλά και τον τρόπο μετακινήσεων. Η κρίση στέγασης, σύμφωνα με την έρευνα, σε συνδυασμό με τους μηχανισμούς της αγοράς κατοικίας, φαίνεται να είναι ο κύριος παράγοντας αυτής της «παγίδας κόστους».
Η τοποθεσία, που συχνά θεωρείται ως διαχωριστική γραμμή μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών, φαίνεται να έχει δευτερεύουσα σημασία. Η συνδεσιμότητα με Μέσα Μαζικής Μεταφοράς των περιοχών αυτών έχει σημασία, όμως με αντίκτυπο στον συνολικό χρόνο που ξοδεύει κανείς στις μετακινήσεις.
Η αλληλεπίδραση των τριών κύριων οικονομικών βαρών έχει ως αποτέλεσμα έντονο άγχος επιβίωσης, ανησυχία και κοινωνικό αποκλεισμό, περιορίζοντας περαιτέρω την ικανότητα αντιμετώπισης. Η στέγη καταντά στην ουσία της υπαρξιακή απειλή.
Οι δαπάνες μετακίνησης και θέρμανσης πέρα από την στεγαστική κρίση
Οι τιμές των καυσίμων αυξάνονται εδώ και χρόνια, όπως και οι τιμές των ατομικών και δημόσιων μεταφορών αυξάνονται σύμφωνα με την έρευνα, ενώ αντίστοιχα αυξάνεται και το κόστος της οικιακής θέρμανσης, όπου ανά περιπτώσεις σχετίζεται με γεωπολιτικούς παράγοντες. Οι δαπάνες αυτές σχετίζονται άμεσα με την τοποθεσία κατοικίας ενός νοικοκυριού, αλλά και την καθορίζουν.
Το μέσο εισόδημα των νοικοκυριών δεν έχει αυξηθεί ανάλογα με την αύξηση του κόστους ζωής, αναγκάζοντας ιδίως τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα να διαπραγματεύονται και να κάνουν συμβιβασμούς μεταξύ βασικών αγαθών, επηρεάζοντας όχι μόνο τις δαπάνες για ενέργεια και κινητικότητα, αλλά και τις δαπάνες για τρόφιμα, υγεία, εκπαίδευση και δραστηριότητες αναψυχής.
Ουσιαστικά έχουμε μια πλήρη κατάρρευση της ποιότητας ζωής με επίκεντρο την τριάδα της στέγης, της μετακίνησης και της θέρμανσης. Ταυτόχρονα πρέπει να επισημανθεί πως η έρευνα μιλά για συμβιβασμούς σε βασικά αγαθά. Αυτό σημαίνει πως αυτά τα αγαθά είτε κόβονται εντελώς, είτε αντικαθίστανται από συμπληρωματικά αγαθά (αγορά ζαμπόν για τοστ αντί για γαλοπούλα), στην περίπτωση των «ανώδυνων» επιλογών.
Μετακόμισες μακριά από την εργασία σου; Θα το πληρώσεις οικονομικά και ψυχικά στην κίνηση.
Γιατί όμως γίνεται λόγος για «παγίδα»;
Υπάρχει το εξής παράδοξο στην τοποθεσία κατοικίας των πολιτών και την σύνδεση άμεσα με το κόστος ενέργειας και μεταφοράς. Τα νοικοκυριά στις πιο απομακρυσμένες από το κέντρο της πόλης και τις ημιαστικές περιοχές, ενδέχεται να αντιμετωπίζουν υψηλότερο κόστος μεταφοράς και περιορισμένες εναλλακτικές λύσεις, ακόμα και έλλειψη δημοσίων μέσων.
Από την άλλη μεριά, οι αστικές περιοχές ειδικά σε περιοχές με μεγάλη βραχυχρόνια μίσθωση και εμπλοκή του real estate και του «εξευγενισμού» ή gentrification περιοχών, ενδέχεται να είναι οικονομικά απρόσιτες, αναγκάζοντας τους ανθρώπους να ζουν σε κατοικίες με χαμηλή ενεργειακή απόδοση. Κάτι που έχει αντίκτυπο στο κόστος της θέρμανσης ή ακόμα και στην υγεία.
Ταυτόχρονα το υψηλό κόστος στέγασης μπορεί να αναγκάσει τους ανθρώπους να ζουν σε περιοχές με περιορισμένες δημόσιες συγκοινωνίες ή πολύ μακριά από την εργασία τους, καθιστώντας μονόδρομο την ιδιοκτησία ακριβών στην συντήρηση ιδιωτικών οχημάτων και καυσίμων.
Ταυτόχρονα, το να αναγκάζεται κανείς να οδηγεί το ΙΧ του αντί να παίρνει συγκοινωνία – επειδή μετακόμισε μακριά και εναλλακτικά θα ήθελε διπλάσιο χρόνο με πολλές αλλαγές ΜΜΜ – δημιουργεί μεγαλύτερη κίνηση στους δρόμους και χαμένο χρόνο στην κίνηση για διαδρομές που λίγα χρόνια πριν γινόντουσαν σε εμφανώς λιγότερο χρόνο.
Οι εργατικές κατοικίες μπορεί να είναι ακόμα και μονοκατοικίες. Αρκεί να υπάρχει όραμα για τη λαϊκή κατοικία και νομική κατοχύρωση ως δικαίωμα.
Το κόστος στέγασης δεν είναι μόνο το ενοίκιο
Το κόστος στέγασης κατά την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή αντιπροσωπεύει σημαντικό μέρος του προϋπολογισμού των νοικοκυριών. Το κόστος στέγασης περιλαμβάνει γενικά το κόστος των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας (ύδρευση, ηλεκτρική ενέργεια, φυσικό αέριο και θέρμανση), τη συντήρηση, την ανακαίνιση και την καταβολή τόκων για ενοίκια ή υποθήκες.
Οι τιμές των κατοικιών και τα ενοίκια στην ΕΕ, καθώς και οι τιμές παραγωγού για τις νέες κατοικίες, αυξάνονται σταθερά από το 2010, όπως τονίζει. Επιπλέον, ένας αυξανόμενος αριθμός νοικοκυριών δεν έχει πρόσβαση σε βασικές ενεργειακές υπηρεσίες και προϊόντα λόγω του υψηλού ποσοστού των δαπανών των νοικοκυριών που αφιερώνεται στην ενέργεια ή του χαμηλού επιπέδου του εισοδήματός τους. Τι σημαίνει αυτό; Πως δεν έχει θέρμανση.
Η χαμηλή ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και των συσκευών έχει καταστεί σημαντικό πρόβλημα στην Ευρώπη, αλλά η ενεργειακή απόδοση των κτιρίων κατοικιών είναι ουσιαστικής σημασίας για τη μείωση της ενεργειακής ένδειας, την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και τη βελτίωση της υγείας και της ευημερίας του πληθυσμού.
Η Ευρώπη με την σειρά της θα πρέπει να επανεντάξει τις εργατικές ή κοινωνικές κατοικίες ως αντίβαρο στην στεγαστική κρίση και να αρχίσει να αντιμετωπίζει την τριάδα αυτήν ως αδιαίρετη, λαμβάνοντας μέτρα για τις δημόσιες συγκοινωνίες και την ενέργεια.
Πηγή: ot.gr
