Πρώτη φορά έπειτα από μήνες, το Ιράν αναφέρθηκε στην τύχη που είχαν τα αποθέματα του εμπλουτισμένου ουρανίου που έχει στην κατοχή του. Σύμφωνα με τον υπουργό Εξωτερικών, Αμπάς Αραγτσί, έχουν θαφτεί κάτω από τα χαλάσματα των πυρηνικών εγκαταστάσεων που βομβάρδισαν ΗΠΑ και Ισραήλ, τον Ιούνιο.
Η τύχη εκατοντάδων κιλών σχάσιμου υλικού ήταν ασαφής από την εποχή της επίθεσης του Ισραήλ εναντίον του Ιράν. Η κατάσταση στην οποία βρίσκονται αυτά τα περίπου 400 κιλά εμπλουτισμένου ουρανίου, σε ποσοστό πολύ κοντά σε αυτό που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε πυρηνική βόμβα, εξακολουθεί να ανησυχεί τις δυτικές δυνάμεις.
Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί δήλωσε στην κρατική τηλεόραση την Πέμπτη το βράδυ ότι όλα τα πυρηνικά υλικά «βρίσκονταν κάτω από τα συντρίμμια των βομβαρδισμένων εγκαταστάσεων». Και πρόσθεσε ότι ο Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας του Ιράν «αξιολογεί εάν αυτά τα υλικά είναι προσβάσιμα ή όχι».
Λήγει η προθεσμία
Τα σχόλια του Ιρανού υπουργού Εξωτερικών έρχονται καθώς το Ιράν αντιμετωπίζει μια επικείμενη προθεσμία για να εκπληρώσει τους όρους για το πυρηνικό πρόγραμμα που έχουν θέσει οι ευρωπαϊκές δυνάμεις για να μην επιβάλουν κυρώσεις. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνεται η αντιμετώπιση των ανησυχιών σχετικά με το απόθεμα ουρανίου υψηλού εμπλουτισμού. Αν δεν εκπληρωθούν οι όροι, θα επανέλθουν οι διεθνείς κυρώσεις εις βάρος της Τεχεράνης.
Ωστόσο, τρεις μήνες μετά τον 12ήμερο πόλεμο Ισραήλ-Ιράν, οι εκτιμήσεις των δυτικών μυστικών υπηρεσιών σχετικά με την έκταση της ζημιάς στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν είναι ανάμεικτες.
Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, με τους αμερικανικούς βομβαρδισμούς, είχε δηλώσει ότι το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα «εξαφανίστηκε». Και ότι το εμπλουτισμένο ουράνιο «έλιωσε σαν βούτυρο» χάρη στις αμερικανικές βόμβες.
Πού βρίσκεται το ουράνιο;
Ωστόσο, διπλωμάτες και πυρηνικοί εμπειρογνώμονες υποψιάζονται ότι η Τεχεράνη μπορεί να έχει μετακινήσει το απόθεμα ουρανίου υψηλού εμπλουτισμού πριν από τις επιθέσεις σε άλλα σημεία.
Μετά τον πόλεμο, το Ιράν ανέστειλε τη συνεργασία με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας, πράγμα που σημαίνει ότι ο πυρηνικός φορέας του ΟΗΕ δεν μπόρεσε ούτε να αξιολογήσει την πλήρη κλίμακα της ζημιάς ούτε τι συνέβη στο απόθεμα.
Βρετανία, Γερμανία και Γαλλία, οι τρεις χώρες-θεματοφύλακες της συμφωνίας του 2015 για τα πυρηνικά του Ιράν, ανέφεραν την αποτυχία της Τεχεράνης να επιτρέψει στον ΔΟΑΕ να επαναλάβει τις πλήρεις επιθεωρήσεις. Και επικαλέστηκαν την κατάσταση του εμπλουτισμένου ουρανίου ως λόγο πίσω από την απόφασή τους να ενεργοποιήσουν τη λεγόμενη διαδικασία επαναφοράς των κυρώσεων του ΟΗΕ στο Ιράν.
Έχουν επίσης δηλώσει ότι η Τεχεράνη πρέπει να επαναλάβει τις συνομιλίες για τα πυρηνικά με την κυβέρνηση Τραμπ. Σύμφωνα με τον μηχανισμό επαναφοράς — ο οποίος αποτελεί μέρος μιας συμφωνίας του 2015 που υπέγραψε η Τεχεράνη με την λεγόμενη E3, την κυβέρνηση Ομπάμα, τη Ρωσία και την Κίνα — υπάρχει μια περίοδος 30 ημερών πριν από την επανέναρξη των κυρώσεων. Αυτό παρέχει ένα στενό παράθυρο για διπλωματία και τη δυνατότητα παράτασης της διαδικασίας, εάν το Ιράν πληροί τους όρους της E3.
Χρειάζονται αποδείξεις
Η Έλι Γκερανμάγιε, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, δήλωσε ότι η απάντηση της E3 στα σχόλια του Αραγτσί πιθανότατα θα είναι: «Αποδείξτε το». Ωστόσο εξέφρασε την πεποίθηση ότι οι ευρωπαϊκοί όροι που τέθηκαν στο Ιράν ήταν «αποκομμένοι από την πραγματικότητα μετά τις επιθέσεις του Ιουνίου».
«Για την Τεχεράνη, το να παρέχει στη Δύση μάτια και αυτιά επί τόπου και σαφήνεια σχετικά με το άκρως εμπλουτισμένο απόθεμά της, είναι ένα από τα λίγα διαπραγματευτικά χαρτιά που της έχουν απομείνει», δήλωσε η Γκερανμάγιε. «Το Ιράν προσπαθεί να διατηρήσει την ασάφεια σχετικά με το πυρηνικό του πρόγραμμα — τόσο για να διατηρήσει ανοιχτές τις επιλογές του σχετικά με την κατασκευή όπλου, αλλά πιο πιθανό είναι να προσελκύσει ξανά τον Τραμπ σε συνομιλίες».
Ο Ραφαέλ Γκρόσι, γενικός διευθυντής του ΔΟΑΕ, δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι ο οργανισμός και η Τεχεράνη είχαν καταλήξει σε προκαταρκτική συμφωνία για την επανέναρξη της συνεργασίας, χαρακτηρίζοντάς την «σημαντικό βήμα».
Εν αναμονή επιθεωρήσεων
Ωστόσο, υπήρχαν ελάχιστες λεπτομέρειες σχετικά με τη συμφωνία, συμπεριλαμβανομένου του πότε οι επιθεωρητές του ΔΟΑΕ θα μπορούσαν να επισκεφθούν τις πυρηνικές εγκαταστάσεις στο Φορντό και τη Νατάνζ.
Ο Αμπάς Αραγτσί δήλωσε ότι «καμία επιθεώρηση δεν βρίσκεται επί του παρόντος στην ημερήσια διάταξη». Επανέλαβε ότι η συμφωνία με τον ΔΟΑΕ θα ήταν άκυρη εάν η E3 εφαρμόσει την επαναφορά.
Η E3 έχει δηλώσει ότι παραμένει προσηλωμένη στη διπλωματία, αλλά είναι επιφυλακτική για το εάν το Ιράν θα επιτρέψει πλήρεις επιθεωρήσεις του ΔΟΑΕ. Οι τρεις ευρωπαϊκές δυνάμεις υποστηρίζουν σε κοινή δήλωση προς τον ΔΟΑΕ ότι «το Ιράν αποκρύπτει την κατάσταση και την τοποθεσία αυτού του υλικού από τη διεθνή κοινότητα. Το Ιράν αρνήθηκε να επιτρέψει στον οργανισμό να επαληθεύσει αυτό το απόθεμα».
Πηγή: in.gr
