Ένα από τα μείζονα ζητήματα που απασχολούν την ελληνική κοινωνία και συναρθρώνεται σε οικονομικούς και κοινωνικούς παράγοντες είναι αυτό του δημογραφικού προβλήματος. Ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης στη συνέντευξη Τύπου της Κυριακής στο πλαίσιο της 89ης ΔΕΘ, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, τόνισε ότι «το δημογραφικό είναι ένα τεράστιο, μακροπρόθεσμο πρόβλημα, το οποίο όμως δεν αφορά μόνο την πατρίδα μας, αφορά όλον τον δυτικό κόσμο».
Πράγματι με βάση νεότερα στοιχεία, μέσα σε 13 χρόνια ο πληθυσμός της χώρας μας μειώθηκε κατά 500.000 άτομα, οι γεννήσεις συρρικνώνονται δραματικά και υπάρχει η πρόβλεψη ότι τις επόμενες τρεις δεκαετίες θα συνεχιστεί η πληθυσμιακή μείωση και η δημογραφική γήρανση στην Ελλάδα ενώ το πρόσημο του ισοζυγίου γεννήσεων/θανάτων θα παραμείνει αρνητικό, σύμφωνα με το Εργαστήριο Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων – Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Χαρακτηριστικά, το 2023 οι γεννήσεις έφτασαν τις 72,3 χιλιάδες, δηλαδή ήταν περίπου οι μισές από αυτές που καταγράφηκαν ετησίως κατά μέσο όρο την εικοσαετία 1951-1970.
Μέσα σε 13 χρόνια ο πληθυσμός της χώρας μας μειώθηκε κατά 500.000 άτομα, οι γεννήσεις συρρικνώνονται δραματικά και υπάρχει η πρόβλεψη ότι τις επόμενες τρεις δεκαετίες θα συνεχιστεί η πληθυσμιακή μείωση
Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι εάν προσέξουμε τις τάσεις των γεννήσεων παντού στην Ευρώπη, θα διαπιστώσουμε ότι τα προβλήματα της Ελλάδας θα αντιμετωπίσουν σχεδόν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες, «κάποιες μάλιστα σε πολύ χειρότερες καταστάσεις από εμάς», όπως αποφάνθηκε προσθέτοντας ότι «το δημογραφικό δεν είναι μόνο οικονομικό πρόβλημα, είναι και κοινωνικό ζήτημα».
Η κυβέρνηση διατείνεται ότι έχει εθνική στρατηγική για το θέμα και παραθέτει διάφορα επιχειρήματα για να πείσει την κοινωνία για αυτό. Όπως είπε ο Κ. Μητσοτάκης, «αυτή η κυβέρνηση καθιέρωσε το επίδομα γέννησης», το οποίο ξεκινά από 1.700 ευρώ και φτάνει έως τα 3.500 ευρώ.. Ωστόσο και ο ίδιος αναρωτήθηκε εάν «είναι αυτό και το κίνητρο για να κάνει μια οικογένεια παιδί;», για να απαντήσει ότι «είναι μια σημαντική πρώτη οικονομική στήριξη για να καλυφθούν τα έξοδα της γέννας» ή «ενδεχομένως, τα έξοδα της μετασκευής ενός πρώτου παιδικού δωματίου».
Ο πρωθυπουργός υπενθύμισε ότι η κυβέρνηση αύξησε τα voucher για παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς διότι, όπως είπε «μια νέα οικογένεια με δύο εργαζόμενους γονείς πρέπει να αισθάνεται ότι μπορεί κάπου να αφήσει το παιδί της και να της παρέχεται ποιοτική και ασφαλής φροντίδα». Ας το κρατήσουμε αυτό όμως και πώς συνδέεται με το νέο νομοσχέδιο Κεραμέως με τις αλλαγές στα εργασιακά και τις ώρες εργασίας…
Η κυβέρνηση πιστεύει ή θέλει έστω να πείσει την ελληνική κοινωνία ότι μέτρα προς επίλυση του δημογραφικού είναι κάποιες εξαγγελίες που έγιναν φέτος στη ΔΕΘ.
Είπε ο πρωθυπουργός: «Όλη η φορολογική πολιτική μεταρρύθμιση που εξήγγειλα χθες κινείται ακριβώς στο να δώσουμε ένα μήνυμα στις οικογένειες ότι σας ακούμε. Ξέρουμε ότι είναι άλλο το κόστος ζωής αν δεν έχεις παιδί και άλλο το κόστος ζωής αν έχεις δύο ή τρία παιδιά. Άρα πρέπει εμείς ως πολιτεία να έρθουμε και να επιβραβεύσουμε τους συμπολίτες μας που κάνουν αυτήν την επιλογή».
Αλλά και ο υπουργός Οικονομικών Κ. Πιερρακάκης ξεκαθάρισε το Σάββατο ότι η νέα φορολογική μεταρρύθμιση θα στοχεύσει στην ενίσχυση των οικογενειών, ώστε να ανακοπεί η υπογεννητικότητα:«Είμαστε στις μισές γεννήσεις από όσες ήμασταν πριν από την κρίση. Σήμερα, ως επικεφαλής του οικονομικού επιτελείου, θα σας έλεγα ότι αυτό που βάζω πρώτο είναι το δημογραφικό και η αλλαγή του πώς φορολογούμαστε στην Ελλάδα. Θα κάνουμε μια φορολογική μεταρρύθμιση που θα δώσει πάρα πολύ μεγάλη έμφαση σε αυτό το πρόβλημα».
Τα νέα μέτρα για το δημογραφικό
Ποια είναι συνοπτικά τα επίμαχα μέτρα που πρόκειται να ξεδιπλώσει η κυβέρνηση;
Πρώτον οι μειώσεις φορολογικών συντελεστών συνολικά και δεύτερον καθιέρωση μηδενικού φόρου για νέους έως 25 ετών. Συγκεκριμένα η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι μειώνονται κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες όλοι οι συντελεστές (πλην του εισαγωγικού 9%). Στο κλιμάκιο 10.000–20.000 ευρώ ο συντελεστής πέφτει από 22% σε 20% και περιορίζεται περαιτέρω ανά παιδί: 18% με ένα, 16% με δύο, 9% για τρίτεκνους, 0% για πολύτεκνους. Σε ετήσιο εισόδημα 20.000 ευρώ, το όφελος διαμορφώνεται σε 600 ευρώ με δύο παιδιά, 1.300 με τρία και 1.680 με τέσσερα. Η αλλαγή αφορά ατομικό, όχι οικογενειακό εισόδημα. Καθιερώνεται επίσης ενδιάμεσος συντελεστής 39% για εισοδήματα 40.000–60.000 ευρώ. Η εφαρμογή στην παρακράτηση ξεκινά τον 01.2026.
Επίσης καθιερώνεται μηδενικός φόρος για εργαζόμενους έως 25 ετών με εισόδημα έως 20.000 ευρώ και μειωμένος συντελεστής 9% (αντί 22%) μέχρι τη συμπλήρωση των 30. Βέβαια έντονη κριτική διατυπώθηκε για αυτό το μέτρο ειδικά, καθώς ένα μεγάλο τμήμα αυτών των ηλικιών είναι είτε άνεργο (περίπου 20%) είτε εργάζεται με ελαστικές μορφές απασχόλησης σε κακοπληρωμένες δουλειές, με αποτέλεσμα να είναι μέτρο «δώρο-άδωρο» αφού ένα μικρό ποσοστό αυτών των ηλικιών έτσι κι αλλιώς ξεπερνά τα 20.000 ευρώ ετησίως σε εισόδημα. Πράγματι, πόσοι νέοι και νέες έως 25 ετών έχουν μισθό της τάξης των 1.400 ευρώ;
Τι δήλωναν το 2019
Βέβαια η κυβέρνηση δεν ανέλαβε σήμερα την εξουσία. Έχει κλείσει έξι χρόνια διακυβέρνησης και από το 2019 έχει εξαγγείλει διάφορα μέτρα για το δημογραφικό χωρίς αποτέλεσμα.
«Η δημογραφική κρίση μπορεί να αντιστραφεί», δήλωνε το Δεκέμβρη 2019 η τότε υφυπουργός Εργασίας, Δ. Μιχαηλίδου, μιλώντας σε συνέδριο του «Economist». Αναφερόμενη στα μέτρα που σχεδίαζε τότε η κυβέρνηση έκανε λόγο για ένα «αναπτυξιακό εργαλείο» που συμβάλλει στο «χτίσιμο» του «ανθρώπινου κεφαλαίου» της χώρας. Ωραία λόγια, αλλά στην πράξη δεν ανέτρεψαν τα δεδομένα.
Σε αντίστοιχη παρέμβαση, ο τότε υπουργός Εργασίας, Γ. Βρούτσης, είχε χαρακτήρισε το δημογραφικό «βραδυφλεγή βόμβα στα θεμέλια του συστήματος κοινωνικής προστασίας». Αλλά από τότε λίγα πράγματα άλλαξαν και φτάσαμε στις σημερινές εξαγγελίες.
Οικογένεια με… 13ωρα;
Η κυβέρνηση όμως την ίδια ώρα προωθεί το νομοσχέδιο Κεραμέως που θα σημάνει νέα κλιμάκωση στις μορφές ελαστικής εργασίας αλλά και στην επιβολή της 13ωρης ημερήσιας εργασίας σε έναν εργοδότη (σήμερα ήδη ισχύει το 13ωρο σε δύο ή και παραπάνω εργοδότες) και αυτό παρουσιάζεται ως «ελευθερία επιλογής» των εργαζομένων.
Πώς μπορεί να συμβάλει προωθητικά στο δημογραφικό πρόβλημα μια τέτοια πολιτική όταν ενισχύεται η υπερεργασία για να αυξηθεί το εισόδημα, όταν καθιερώνονται οι fast track προσλήψεις και τα zero contracts, όταν ακόμα και σήμερα η Εργάνη δίνει πως σχεδόν μία στις δύο νέες προσλήψεις είναι μερικής ή εκ περιτροπής απασχόλησης, όταν όλο και περισσότεροι κλάδοι εργάζονται τις Κυριακές σχεδόν όλο τον χρόνο και άλλα παρόμοια μέτρα που ουσιαστικά καταλύουν κάθε έννοια ελεύθερου χρόνου και διάκρισής του από τον εργάσιμο.
Οι νέες γενιές χρειάζονται όχι κι άλλα ημίμετρα αλλά βαθιές τομές σε επίπεδο εργασίας, αλλά και κοινωνικής πρόνοιας για να δημιουργηθεί ένα γόνιμο έδαφος που θα βοηθά νέα ζευγάρια να προχωρήσουν στο να κάνουν οικογένεια. Να λαμβάνουν μισθούς που να μπορούν να τους εξασφαλίζουν αξιοπρεπή ζωή από μία δουλειά, ώστε να μη χρειάζεται να καταφεύγουν σε 13ωρη εργασία ή σε δύο και τρεις δουλειές. Δημόσιους και δωρεάν παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς χωρίς περιορισμούς και voucher για λίγους, αλλά για όλα τα παιδιά. Κοινωνική ασφάλιση και σύστημα υγείας δημόσιο και δωρεάν, αξιόπιστο, προσιτό και επαρκές σε όλη την χώρα και όχι μόνο στα μεγάλα αστικά κέντρα, για να μείνουν οι νέοι και οι νέες στην περιφέρεια. Λύσεις στο κρίσιμο ζήτημα της στέγασης καθώς τα “Σπίτι μου” 1 και 2 αποδείχτηκαν αναποτελεσματικά για την πλειοψηφία των νέων ζευγαριών, ενώ τελικά για την εκτίναξη των ενοικίων η κυβέρνηση παρουσιάζεται ανίκανη να αναστρέψει την ανοδική τάση.
Πηγή: ot.gr
