Αντιμέτωπη με μια από τις έντονες στεγαστικές κρίσεις στην Ευρώπη βρίσκεται η Ελλάδα. Δεν πρόκειται για μια παροδική δυσκολία, αλλά για μια διαρθρωτική ανισορροπία που έχει μετατρέψει τη στέγαση… σε άπιαστο όνειρο για χιλιάδες πολίτες. Οι πρωτοβουλίες και τα μέτρα που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση φαίνεται να έρχονται με καθυστέρηση ενώ πολλοί στην αγορά υποστηρίζουν πως είναι από ανεπαρκή έως αναποτελεσματικά. Ενώ τονίζουν πως χρειάζεται έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό που να περιλαμβάνει: αξιοποίηση των ανενεργών κατοικιών.
Αποκαλυπτικά του προβλήματος είναι τα στοιχεία της Eurostat, σύμφωνα με τα οποία το 31% των ελληνικών νοικοκυριών ξοδεύει πάνω από το 40% του εισοδήματός του για στέγαση – το υψηλότερο ποσοστό σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ανάμεσα στους ενοικιαστές, το ποσοστό αυτό αγγίζει το 60%, ενώ σε περιοχές όπως η Κρήτη και η Δυτική Ελλάδα, σχεδόν το 85% των ενοικιαστών βρίσκεται σε κατάσταση στεγαστικής υπερέντασης.
Την ίδια στιγμή, η Τράπεζα της Ελλάδος καταγράφει συνεχή αύξηση στις τιμές ακινήτων. Μόνο για το 2024, οι τιμές των διαμερισμάτων αυξήθηκαν κατά 8,9% κατά μέσο όρο, ενώ το πρώτο τρίμηνο του 2025 σημειώθηκε νέα άνοδος 6,8% σε ετήσια βάση. Στην Αθήνα η αύξηση ήταν 5,5%, στη Θεσσαλονίκη 10%, και σε άλλες πόλεις ξεπέρασε το 7%. Οι αυξήσεις είναι πιο έντονες στα νεόδμητα διαμερίσματα (περίπου 8%) σε σχέση με τα παλαιότερα (6%). Η ίδια η Τράπεζα εκτιμά ότι η ανοδική πορεία θα συνεχιστεί και το 2025, με νέα αύξηση της τάξης του 5%–6%.
Την τελευταία πενταετία (2019–2024) οι αυξήσεις σε πολλές περιοχές της Αττικής ξεπέρασαν το 40%
Τα ενοίκια καλπάζουν
Στα ενοίκια η κατάσταση είναι εξίσου ασφυκτική. Σύμφωνα με στοιχεία του Συλλόγου Μεσιτών Αθηνών-Αττικής και έρευνες που επικαλείται η Eurostat, την τελευταία πενταετία (2019–2024) οι αυξήσεις σε πολλές περιοχές της Αττικής ξεπέρασαν το 40%. Στο Κολωνάκι καταγράφηκε αύξηση 100%, στον Πειραιά 89% και στη Νίκαια 87,5%.
Αυτά τα δεδομένα μεταφράζονται σε ακραίες δυσκολίες για τους ενοικιαστές. Σύμφωνα με πανελλαδική έρευνα που παρουσίασε το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), το 40% των ενοικιαστών ξοδεύει πάνω από το 30% του εισοδήματός του για στέγαση, ενώ το 17% δαπανά μέχρι και το μισό.
Λείπουν πάνω από 180.00 κατοικίες
Το πρόβλημα δεν περιορίζεται στις τιμές, αλλά έχει βαθύτερη διάσταση: το έλλειμμα προσφοράς κατοικιών. Η Τράπεζα Πειραιώς, σε πρόσφατη μελέτη της, εκτιμά ότι υπάρχει ανεπάρκεια περίπου 180.000 κατοικιών. Κατά την περίοδο 2011–2021 κατασκευάστηκαν μόλις 225.000 κατοικίες, ενώ η ζήτηση για την ίδια περίοδο υπολογίζεται στις 405.000.
Με τον σημερινό ρυθμό κατασκευής, που δεν ξεπερνά τις 35.000 νέες κατοικίες ετησίως, απαιτούνται σύμφωνα τουλάχιστον πέντε χρόνια για να καλυφθεί το κενό – και αυτό χωρίς να ληφθεί υπόψη η αυξανόμενη ζήτηση λόγω τουρισμού, golden visa και βραχυχρόνιων μισθώσεων.
Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, χιλιάδες κατοικίες παραμένουν ανενεργές. Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών, περίπου 700.000 ακίνητα είναι κλειστά ή αναξιοποίητα, είτε λόγω κληρονομικών εκκρεμοτήτων είτε επειδή παραμένουν στα χαρτοφυλάκια τραπεζών και εταιρειών διαχείρισης.
Απέναντι στο έλλειμμα των 180.000 κατοικιών, οι 20.000 που προγραμματίζονται αντιστοιχούν μόλις στο 11% των αναγκών
Μπροστά σε αυτή τη δραματική εικόνα, η κυβέρνηση επιχειρεί να παρουσιάσει ως «λύση» μεμονωμένα προγράμματα. Ένα από αυτά είναι το σχέδιο κοινωνικής αντιπαροχής, που βρίσκεται σε διαβούλευση και προβλέπει τη δημιουργία 20.000 κατοικιών, εκ των οποίων οι 5.000 θα διατεθούν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
Αν και η πρόθεση είναι θετική, τα νούμερα αποκαλύπτουν την ανεπάρκειά του: απέναντι στο έλλειμμα των 180.000 κατοικιών, οι 20.000 που προγραμματίζονται, αντιστοιχούν μόλις στο 11% των αναγκών. Επιπλέον, η πλήρης εφαρμογή του προγράμματος αναμένεται να απαιτήσει χρόνια, γεγονός που σημαίνει ότι η ανακούφιση θα είναι περιορισμένη και καθυστερημένη.
Κίνητρα για να ανοίξουν τα κλειστά σπίτια
Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) έχει ήδη επισημάνει ότι τα μέτρα δεν συνοδεύονται από ουσιαστικά κίνητρα για την ενεργοποίηση των κλειστών κατοικιών ούτε από φορολογικές παρεμβάσεις που θα διευκόλυναν την ενοικίασή τους. Αντίστοιχα, η Eurostat κατατάσσει την Ελλάδα στις χώρες με το υψηλότερο ποσοστό κατοικιών που παραμένουν κενές ή ημιτελείς.
Πηγή: ot.gr
