Υπό την καθοδήγηση ενός παραδοσιακού θεραπευτή στο Περού, ο επιχειρηματίας Μαρκ Γκογολέφσκι συμμετείχε σε τελετή, αναζητώντας ίαση από τον αλκοολισμό. Στη διάρκεια της εμπειρίας, ένιωσε πως άγγιξε τα όρια του θανάτου, προτού παραδοθεί σε μια αίσθηση «άπειρης αγάπης». Όπως περιγράφει, «δεν υπάρχουν ακριβείς λέξεις για να το εκφράσεις· μόνο η ανάμνηση ενός αισθήματος πέρα από κάθε φαντασία».
Η αδυναμία έκφρασης, ωστόσο, δεν είναι τυχαία. Επιστήμονες που μελετούν τις ψυχεδελικές καταστάσεις υποστηρίζουν ότι η γλώσσα γίνεται προσωρινά μη συμβατή, καθώς το άτομο μεταβαίνει σε μια εμπειρία που υπερβαίνει τα όρια της λογικής. Ο ψυχίατρος και νευροεπιστήμονας Ντέιβ Ράμπιν εξηγεί ότι αυτές οι εμπειρίες προκαλούν «καταστάσεις εξαιρετικής παρουσίας», όπου το μυαλό αφήνει πίσω του το παρελθόν και το «εγώ» και επικεντρώνεται αποκλειστικά στο παρόν. Σε αυτό το πλαίσιο, η γλώσσα, που βασίζεται στη μνήμη και στη σκέψη, «σιωπά».
Η αδυναμία εύρεσης λέξεων δεν αποτελεί αποτυχία, αλλά βασικό συστατικό της εμπειρίας, λένε οι ερευνητές. Η προσπάθεια να περιγραφεί το βίωμα αλλοιώνει την καθαρότητά του, καθώς το υποβάλλει σε νοητικό «φίλτρο». Όπως σημειώνει ο νευρολόγος και ειδικός σε θέματα εθισμών Μάικλ Βαλντέζ, σε αυτές τις καταστάσεις η γλώσσα μετατρέπεται σε κάτι περισσότερο «ποιητικό»: λιγότερο κυριολεκτική, περισσότερο συμβολική και συναισθηματική. Ο λόγος γίνεται «γέφυρα προς το συναίσθημα», ανοίγοντας μια νέα προοπτική κατανόησης – «έναν νέο τρόπο ύπαρξης».
Οι φιλοσοφικές και θρησκευτικές παραδόσεις έχουν από καιρό αναγνωρίσει την αδυναμία της γλώσσας να αποδώσει το μυστήριο. Από τους βουδιστικούς γρίφους έως τον μυστικισμό του Σουφισμού και του Χριστιανισμού, οι άνθρωποι αναζητούν τρόπους να εκφράσουν το ανείπωτο μέσα από σύμβολα και μεταφορές. Ο Γκογολέφσκι, ο οποίος μελετά Καμπάλα και Βουδισμό, τονίζει ότι οι λέξεις συχνά αποτυγχάνουν, αλλά το «πνευματικό λεξιλόγιο» που δημιουργούν οι παραδόσεις βοηθά τις κοινότητες να επικοινωνούν εμπειρίες που αλλιώς θα παρέμεναν ανομολόγητες.
Οι μελέτες δείχνουν ότι οι ψυχεδελικές εμπειρίες –είτε μέσω ουσιών, είτε με διαλογισμό, είτε με άλλες πρακτικές– επαναπροσδιορίζουν τη λειτουργία της γλώσσας. Οι λέξεις μπορεί να κατακερματίζονται ή να χάνουν τη λογική τους, αλλά κερδίζουν δύναμη ως συμβολικά και συγκινησιακά εργαλεία. Αυτό που μένει δεν είναι η περιγραφή, αλλά το βίωμα: μια πρόσβαση σε «βαθύτερες αλήθειες» που βρίσκονται πέρα από το όριο του λόγου.
Όπως λένε οι επιστήμονες, αυτό το «ανείπωτο» μπορεί να είναι το κλειδί για να αντιληφθούμε τη συνείδηση όχι ως στατική κατάσταση, αλλά ως μια δυναμική δυνατότητα μεταμόρφωσης – ίσως ακόμη και «έναν νέο τρόπο ύπαρξης».
Πηγή: tanea.gr
