Πόσες φορές έχουμε ακούσει σε ένα εστιατόριο τη φράση «μόνο εμφιαλωμένo έχουμε» όταν ζητάμε νερό; Στην Ισπανία, η πρακτική αυτή έχει χαρακτηριστεί παράνομη, καθώς από το 2022 ισχύει ο νόμος 7/2022 περί Αποβλήτων και Μολυσμένων Εδαφών για την Κυκλική Οικονομία, που υποχρεώνει τα καταστήματα εστίασης να προσφέρουν δωρεάν νερό βρύσης σε κάθε πελάτη που το ζητήσει. Η ρύθμιση αυτή δεν ήρθε τυχαία: εντάσσεται στη στρατηγική της χώρας να περιορίσει τη χρήση πλαστικών μιας χρήσης και να ενισχύσει πιο βιώσιμες συνήθειες κατανάλωσης.
Παρά τη σαφήνεια του νόμου, πολλές επιχειρήσεις εστίασης συνεχίζουν να παραπλανούν τους πελάτες τους, παρουσιάζοντας το εμφιαλωμένο νερό ως τη μοναδική διαθέσιμη επιλογή. Οι ενώσεις καταναλωτών καταγγέλλουν ότι πρόκειται για καταχρηστική πρακτική, η οποία πέρα από την οικονομική επιβάρυνση των πελατών, συντηρεί την υπερκατανάλωση πλαστικού. Ο νόμος είναι ξεκάθαρος: τα εστιατόρια, οι καφετέριες και τα μπαρ πρέπει να προσφέρουν νερό βρύσης χωρίς καμία χρέωση, σερβιρισμένο σε ποτήρι ή κανάτα, ως συμπληρωματική υπηρεσία στην κανονική τους προσφορά.
Το θέμα της διαφάνειας στις χρεώσεις επανήλθε στην επικαιρότητα με άλλο περιστατικό: σε αεροδρόμιο της Ισπανίας πελάτης κατήγγειλε ότι του ζήτησαν 1,20 ευρώ επιπλέον για πάγο στον καφέ του. Αν και το μέτρο αυτό θεωρείται αμφισβητήσιμο, ο νόμος επιτρέπει την επιβολή τέτοιων χρεώσεων εφόσον αυτές αναφέρονται με σαφήνεια στον τιμοκατάλογο. Η σχετική νομοθεσία για τους καταναλωτές (Βασιλικό Διάταγμα – νόμος 1/2007) προβλέπει ότι κάθε επιχείρηση πρέπει να ενημερώνει εκ των προτέρων, με τρόπο κατανοητό και ορατό, για κάθε πρόσθετο κόστος. Διαφορετικά, η χρέωση θεωρείται παράνομη.
Η Ισπανία δεν είναι η μόνη χώρα που έχει θεσπίσει υποχρεωτικά το δωρεάν νερό βρύσης. Σε ολόκληρη την Ευρώπη το ζήτημα αντιμετωπίζεται με διαφορετικές προσεγγίσεις:
Στη Γαλλία από το 1967 ισχύει υποχρέωση για όλα τα εστιατόρια να προσφέρουν δωρεάν κανάτα με νερό βρύσης σε κάθε γεύμα. Η πρακτική είναι καθιερωμένη και ευρέως αποδεκτή. Στην Ιταλία το θέμα συζητείται εδώ και χρόνια, αλλά η πλειονότητα των εστιατορίων εξακολουθεί να προσφέρει αποκλειστικά εμφιαλωμένο νερό, με ελάχιστες εξαιρέσεις σε πόλεις που προωθούν δράσεις κατά του πλαστικού. Σε Γερμανία και Αυστρία δεν υπάρχει ενιαία υποχρέωση, αλλά σε αρκετά κρατίδια ή δήμους προωθούνται καμπάνιες για την κατανάλωση νερού βρύσης. Πολλά καφέ το προσφέρουν δωρεάν, ωστόσο συχνά παραμένει στη διακριτική ευχέρεια του καταστήματος.
Πηγή: tanea.gr