Του Νίκου Ρουσάνογλου
Έντονες αντιδράσεις προκάλεσε η πρόσφατη κυβερνητική “διαρροή” για την επιβολή ενός νέου φόρου αδράνειας στην αγορά κατοικίας, που θα λειτουργούσε ως ένα πρόσθετο αντικίνητρο για τους ιδιοκτήτες που επιλέγουν να κρατούν τα ακίνητά τους κλειστά. Μάλιστα, σύμφωνα με πηγές της αγοράς, φαίνεται πως αυτή ακριβώς η εξέλιξη υποχρεώνει την κυβέρνηση να “ανακρούσει πρύμναν”.
Αν και δεν είναι γνωστές περισσότερες λεπτομέρειες για τον τρόπο εφαρμογής ενός τέτοιου μέτρου και σε ποιες ιδιοκτησίες, είναι προφανές ότι εφόσον προχωρούσε μια τέτοια πρωτοβουλία, θα είχε προκαλέσει “συναγερμό” μεταξύ των φορέων της αγοράς, ανάλογα φυσικά και με το ύψος του φόρου αυτού για τους μικροϊδιοκτήτες. Ήδη, σε πρόσφατη παρέμβασή του, ο πρόεδρος του Συλλόγου Μεσιτών Αθηνών-Αττικής, κ. Λευτέρης Ποταμιάνος, είχε σημειώσει ότι “η κυβέρνηση φέρεται να ετοιμάζει έναν νέο φόρο αδράνειας, σύμφωνα με σενάρια που έχουν διαρρεύσει (κι ελπίζω να μείνει στα σεναρια) για τα κλειστά σπίτια, υποτίθεται για να κινητοποιήσει την αγορά κατοικίας. Όμως, αν το μέτρο αυτό εφαρμοστεί αδιάκριτα και στον μικροϊδιοκτήτη, τότε μιλάμε για άλλη μια φορά που η πολιτική στοχοποιεί τους αδύναμους και αφήνει τους πραγματικά μεγάλους παίκτες στο απυρόβλητο”, τονίζει ο κ. Ποταμιάνος.
Σύμφωνα με τον ίδιο, “οι μεγαλύτεροι ιδιοκτήτες κλειστών ακινήτων στην Ελλάδα δεν είναι οι συνταξιούχοι που έχουν ένα παλιό σπίτι κληρονομιά, ούτε οι οικογένειες που δυσκολεύονται να το ανακαινίσουν ή να το νοικιάσουν. Είναι οι τράπεζες και τα ξένα funds που μέσα σε λίγα χρόνια συγκέντρωσαν χιλιάδες ακίνητα από πλειστηριασμούς και κόκκινα δάνεια. Τα ακίνητα αυτά μένουν κλειστά όχι επειδή δεν υπάρχει ζήτηση, αλλά επειδή η στρατηγική τους είναι να κρατούν την αγορά “σφιχτή” ώστε να ανεβαίνουν οι τιμές και να πολλαπλασιάζονται τα κέρδη τους. “Αν λοιπόν η κυβέρνηση θέλει πραγματικά να λύσει το πρόβλημα της στεγαστικής κρίσης, το πρώτο που πρέπει να κάνει είναι να βάλει τον φόρο αδράνειας εκεί που πονάει δηλαδή στις μεγάλες δεξαμενές ακινήτων των funds και των τραπεζών”, αναφέρει ο κ. Ποταμιάνος.
Προς το παρόν πάντως, η κυβέρνηση θεσμοθέτησε πρόσφατα την επιβολή διπλάσιου ΕΝΦΙΑ, στα ακίνητα των εταιρειών διαχείρισης χρέους (servicers) και των τραπεζών, με την ελπίδα, ότι αυτό θα λειτουργήσει ως πρόσθετο κίνητρο, για να επιταχύνουν τις διαδικασίες αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας τους και ειδικά των χιλιάδων ακινήτων, που έχουν συσσωρεύσει. Άλλωστε, υπολογίζεται ότι είναι ελάχιστα εξ αυτών, που έχουν προχωρήσει την διαδικασία της τακτοποίησης των νομικών και τεχνικών ζητημάτων τους, ώστε να είναι μεταβιβάσιμα. Ο διπλάσιος φόρος θα ισχύσει από την 1η Ιανουαρίου του 2026 και όπως φαίνεται, αυτό το μέτρο, σε συνδυασμό με την συνειδητοποίηση ότι η ζήτηση στο υφιστάμενο επίπεδο που έχουν φτάσει οι τιμές πώλησης, αρχίζει να περιορίζεται, έχει αρχίσει να κινητοποιεί μέρος των εταιρειών διαχείρισης απαιτήσεων (servicers), προς την κατεύθυνση της σημαντικής αύξησης των διαθέσιμων προς πώληση ακινήτων και μάλιστα σε χαμηλότερες τιμές σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν.
Με βάση τα στοιχεία της τελευταίας απογραφής της ΕΛΣΤΑΤ, που έγινε το 2021, περίπου 520.000 διαμερίσματα και κατοικίες στην Αττική είναι κλειστά/κενά, ή περίπου 1 στις 4. Πανελλαδικά, το αντίστοιχο νούμερο υπολογίζεται σε 2,2 εκατ. κλειστές κατοικίες, επί συνόλου 6,5 εκατ., ή περίπου 1 στις 3 κατοικίες, αν και στο μέγεθος αυτό προσμετρώνται και οι δευτερεύουσες κατοικίες (εξοχικά κτλ.), στοιχείο που το καθιστά λιγότερο αντιπροσωπευτικό. Το φαινόμενο των κλειστών κατοικιών εντοπίζεται κυρίως σε πέντε βασικές περιφέρειες: στην Αττική, όπου καταγράφονται 526.000 άδεια σπίτια, την Κεντρική Μακεδονία, με 363.000, την Πελοπόννησο, με 209.000, τη Δυτική Ελλάδα, με 155.000, και τη Θεσσαλία, με 133.000. Συνολικά, σχεδόν 6 στις 10 άδειες κατοικίες της χώρας βρίσκονται αποκλειστικά σε αυτές τις πέντε περιοχές.
Στην αγορά ακινήτων σημειώνουν ότι ο μεγαλύτερος ιδιοκτήτης ακινήτων είναι το Δημόσιο. Ωστόσο, μέχρι και σήμερα, ουδείς αρμόδιος είναι σε θέση να απαντήσει σε ερωτήματα, όπως πόσα ακίνητα διαθέτει το κράτος, πού βρίσκονται αυτά, πόσα είναι κτίρια και πόσα εκτάσεις, πόσες είναι οι κατοικίες και ακόμα περισσότερα ποιες εξ αυτών είναι κενές και δεν αξιοποιούνται; Τα χρόνια της οικονομικής κρίσης, για εκατοντάδες χιλιάδες ακίνητα (περίπου 500.000) έγιναν αποποιήσεις κληρονομιών, ενώ δεκάδες χιλιάδες, αν όχι εκατοντάδες χιλιάδες είναι και τα ακίνητα των Ιδρυμάτων και των Κληροδοτημάτων, όπου πρόσφατα αποκαλύφθηκε η ύπαρξη τουλάχιστον 5.000 κλειστών κατοικιών. Ως εκ τούτου, προτεραιότητα θα έπρεπε να είναι πρώτα και κύρια η αξιοποίηση της περιουσίας αυτής για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης και στη συνέχεια να αναζητούνται “εύκολες” λύσεις, όπως η φορολόγηση των κλειστών ακινήτων ιδιωτών και δη μικροϊδιοκτητών.
Άλλο ένα επιχείρημα των φορέων της αγοράς είναι ότι ένας βασικός λόγος που έχει ωθήσει πολλούς ιδιώτες στο να κρατούν κλειστά τα ακίνητά τους, είναι τα “φέσια” από ενοικιαστές και οι ζημιές που έχουν προκληθεί στα ακίνητά τους. Η έλλειψη προστασίας απέναντι σε κακοπληρωτές και η ανυπαρξία ενός μηχανισμού διεκδίκησης αποζημιώσεων για τέτοια περιστατικά, λειτουργεί ως πραγματικό αντικίνητρο για πολλούς ιδιοκτήτες, που διαπιστώνουν ότι η προσφυγή στη δικαιοσύνη είναι αδιέξοδη, λόγω του χρόνου και των νομικών εξόδων που απαιτούνται.
Πηγή: capital.gr
