Της Ελευθερίας Πιπεροπούλου
Με την Ευρώπη να εστιάζει πλέον στην αμυντική αυτονομία και να θέτει σε προτεραιότητα μεγάλα χρηματοδοτικά προγράμματα όπως το “ReArm Europe” και το “SAFE”, η Ελλάδα απαντά με δυναμικές πρωτοβουλίες που ενισχύουν την εγχώρια καινοτομία και την τεχνολογική της ανάπτυξη.
Σε αυτό το πλαίσιο, το Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ) έχει ήδη από την αρχή του έτους ανακοινώσει σειρά διαγωνισμών και προσκλήσεων εκδήλωσης ενδιαφέροντος, οι οποίοι καλύπτουν σχεδόν ολόκληρο το φάσμα των αμυντικών τεχνολογιών, ανοίγοντας νέους δρόμους για την τεχνολογική υπεροχή και την αναβάθμιση των ελληνικών αμυντικών δυνατοτήτων.
Τα έργα αυτά ανταποκρίνονται άμεσα στις απαιτήσεις του σύγχρονου πεδίου μάχης, ενώ παράλληλα προσαρμόζονται και στις ανάγκες της Πολιτικής Προστασίας και των Σωμάτων Ασφαλείας. Οι διαγωνισμοί αυτοί παρέχουν σημαντικές ευκαιρίες στις ελληνικές επιχειρήσεις να συμμετάσχουν ενεργά στην ενίσχυση και τον εκσυγχρονισμό των Ενόπλων Δυνάμεων, με τις προσκλήσεις να απευθύνονται σε εταιρείες κάθε μεγέθους και προφίλ, αλλά και σε ερευνητικά και ακαδημαϊκά ιδρύματα, μέσω κατάλληλων κοινοπραξιών. Ταυτόχρονα, επιχειρήσεις που δεν δραστηριοποιούνται αποκλειστικά στον αμυντικό τομέα καλούνται να παρουσιάσουν τεχνολογίες που μπορούν να αξιοποιηθούν, σύμφωνα με τις επιχειρησιακές απαιτήσεις των διαγωνισμών.
Τα έργα
– Από τα έργα που έχει ανακοινώσει από την αρχή του έτους το ΕΛΚΑΚ, ξεχωρίζει η προκήρυξη για την εγχώρια ανάπτυξη δορυφόρου τύπου ISR, με συνολικό προϋπολογισμό 25 εκατ. ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, ο οποίος θα κατασκευαστεί εξ ολοκλήρου στην Ελλάδα, ενισχύοντας την εγχώρια βάση στον τομέα των διαστημικών συστημάτων.
Συγκεκριμένα, το ΕΛΚΑΚ προκήρυξε έργο για την ανάπτυξη δορυφόρου τύπου ISR (Intelligence, Surveillance, Reconnaissance), ο οποίος θα βασίζεται στην τεχνολογία SAR για Space-based Imaging, επαυξάνοντας τις δυνατότητες των Ενόπλων Δυνάμεων στον τομέα της Επιτήρησης. Πρόκειται για την εγχώρια ανάπτυξη και την παραγωγή ενός καινοτόμου και τεχνολογικά προηγμένου δορυφόρου SAR, ο οποίος θα προσφέρει επιχειρησιακά χαρακτηριστικά που υπερβαίνουν τις διεθνώς διαθέσιμες δυνατότητες, εξασφαλίζοντας την επιτήρηση του θεάτρου επιχειρήσεων ανεξαρτήτως συνθηκών φωτισμού.
Η υλοποίηση του έργου προβλέπει την εξ ολοκλήρου κατασκευή του στην Ελλάδα, με συμμετοχή ελληνικών επιχειρήσεων και φορέων, ενισχύοντας τη δημιουργία μιας ισχυρής εγχώριας βάσης στον τομέα των διαστημικών συστημάτων. Η επιτυχής υλοποίηση του έργου θα αποτελέσει αφετηρία για την εγχώρια ανάπτυξη εξειδικευμένων και καινοτόμων αμυντικών διαστημικών εφαρμογών/τεχνολογιών, καθιερώνοντας την Ελλάδα ως αξιόπιστο τεχνολογικά εταίρο στον τομέα της διαστημικής αμυντικής βιομηχανίας, σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.
– Παράλληλα, έχει προκηρυχθεί έργο, συνολικού προϋπολογισμού 15 εκατ. ευρώ απαλλασσόμενου ΦΠΑ, για την ανάπτυξη Περιπλανώμενου Πυρομαχικού Υψηλής Ακριβείας, δηλαδή την ανάπτυξη αυτόνομου Περιπλανώμενου Πυρομαχικού που θα είναι ικανό να εντοπίζει, αναγνωρίζει, στοχοποιεί και προσβάλλει σταθερούς και κινούμενους στόχους υψηλής αξίας, προς ενίσχυση της αποτρεπτικής ισχύος και της αποτελεσματικότητας των Ενόπλων Δυνάμεων. Η σχεδίαση του συστήματος θα επιτρέπει την εκτέλεση αποστολών κατά χερσαίων ή ναυτικών απειλών με υψηλή ακρίβεια προς περιορισμό των παράπλευρων απωλειών.
– Στις δράσεις του ΕΛΚΑΚ περιλαμβάνεται και πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την ανάπτυξη αρθρωτού και προσαρμοστικού δικτύου ασύρματων κινητών επικοινωνιών 5G για την υποστήριξη των εφαρμογών και των επιχειρήσεων των Ενόπλων Δυνάμεων στην ειρήνη και στο πεδίο μάχης, συνολικού προϋπολογισμού 8 εκατ. ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ. Το σύστημα θα προσφέρει αυξημένη ανθεκτικότητα, διαλειτουργικότητα, ασφάλεια και χαμηλή καθυστέρηση μετάδοσης δεδομένων. Προσαρμοσμένο στις σύνθετες απαιτήσεις των σύγχρονων επιχειρησιακών αναγκών, το δίκτυο 5G δύναται να αυξήσει την ανθεκτικότητα και τη διαλειτουργικότητα μεταξύ των μονάδων των Ενόπλων Δυνάμεων. Το σύστημα θα προσφέρει εξελιγμένες δυνατότητες επικοινωνίας, ταχύτατη μετάδοση δεδομένων με εξαιρετικά χαμηλή καθυστέρηση, αυξημένη αξιοπιστία και ασφάλεια μέσω κρυπτογραφικών και αντι-παρεμβολικών δυνατοτήτων.
– Με τη διαδικασία του Ανταγωνιστικού Διαλόγου προκηρύχθηκε και το έργο “Αναβάθμιση Επιχειρησιακών Δυνατοτήτων Τακτικού Συστήματος Διοίκησης και Ελέγχου Ειδικών Επιχειρήσεων”, αξίας 1,5 εκατ. ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ. Πρόκειται για την ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογικών εργαλείων που θα παρέχουν ολοκληρωμένες δυνατότητες Διοίκησης και Ελέγχου (Command & Control) των Μονάδων Ειδικών Επιχειρήσεων στο πεδίο, εξασφαλίζοντας την ακριβή, άμεση και ασφαλή λήψη, επεξεργασία και διαμοιρασμό πληροφοριών τακτικής κατάστασης και στοχοποίησης. Το σύστημα θα στηρίζεται στην αυτοματοποιημένη συλλογή δεδομένων από αισθητήρες και ανάλυση με μοντέλα AI/ML, υποστηρίζοντας την ταχεία λήψη αποφάσεων από τους επικεφαλής, παρέχοντας στις ομάδες Ειδικών Επιχειρήσεων που δρουν στο πεδίο μέγιστη επιχειρησιακή ευελιξία, ασφάλεια και αποτελεσματικότητα.
– Τον περασμένο Μάρτιο είχε προηγηθεί διαγωνισμός 24 εκατ. ευρώ απαλλασσόμενου ΦΠΑ για την ανάπτυξη Μη Επανδρωμένου Αεροσκάφους μεταφοράς φορτίου για αξιοποίηση σε ένα ευρύ φάσμα εφαρμογών διττής χρήσης, στρατιωτικού, εμπορικού ή ανθρωπιστικού ρόλου. Το αεροσκάφος θα διασφαλίζει ταχεία και ακριβή παράδοση εφοδίων, ιδιαίτερα σε απομακρυσμένες ή δυσπρόσιτες περιοχές, όπου η χρήση συμβατικών μέσων δεν είναι εφικτή ή αποδοτική. Η χρήση του θα μειώνει την έκθεση προσωπικού σε κινδύνους, θα βελτιώνει την ευελιξία στρατιωτικών επιχειρήσεων και θα ενισχύει την επιχειρησιακή απόδοση μέσω διασύνδεσης με άλλα αυτόνομα συστήματα.
– Τον Φεβρουάριο είχε προκηρυχθεί διαγωνισμός με προϋπολογισμό 12 εκατ. ευρώ απαλλασσόμενου ΦΠΑ για την ανάπτυξη Μη Επανδρωμένων Θαλάσσιων Σκαφών Επιφανείας, δύο σχεδιάσεων, πολλαπλών διαμορφώσεων, τα οποία θα μπορούν να επιχειρούν εκτελώντας αυτόνομη ή ημιαυτόνομη πλοήγηση. Ενδεικτικές αποστολές των σκαφών αποτελούν οι επιχειρήσεις επιτήρησης θαλασσίων περιοχών, η έρευνα και διάσωση, η προστασία κρίσιμων υποδομών και εγκαταστάσεων, καθώς και η αντιμετώπιση και εξουδετέρωση απειλών σε φάσμα μορφών ναυτικού πολέμου.
– Επίσης, μικρότερα έργα αφορούν την ανάπτυξη Συστήματος Περιορισμού Μεταβατικών Υπερτάσεων για την προστασία του δικτύου ηλεκτρικής τροφοδότησης και του κρίσιμου εξοπλισμού των πλοίων, ανεξαρτήτως τύπου, ρόλου ή αποστολής (1,5 εκατ. ευρώ απαλλασσόμενου ΦΠΑ), καθώς και Συστήματος Διαχείρισης Μάχης (ΣΔΜ) με αρχική εφαρμογή σε πλοίο τύπου Κανονιοφόρος, το οποίο θα μπορεί να συνθέτει, τόσο σε τοπικό επίπεδο όσο και ως μέλος δικτύου, την τακτική εικόνα του θεάτρου επιχειρήσεων (1,4 εκατ. ευρώ απαλλασσόμενου ΦΠΑ).
Το πρώτο θα παρακολουθεί σε πραγματικό χρόνο την τάση του δικτύου, θα εντοπίζει τα μεταβατικά φαινόμενα και θα ενεργοποιεί αυτόματα το κατάλληλο επίπεδο προστασίας, εξασφαλίζοντας ευελιξία και προσαρμοστικότητα. Θα προσφέρει αυξημένη αξιοπιστία, θα μειώνει τη φθορά του εξοπλισμού και τις ανάγκες συντήρησης, συμβάλλοντας στη μείωση του λειτουργικού κόστους και την παράταση της διάρκειας ζωής των συστημάτων.
Το δεύτερο (το ΣΔΜ) θα πρέπει να διασυνδεθεί με το σύστημα διανομής στοιχείων πλοίου, τους αισθητήρες, τα οπλικά συστήματα καθώς και τα συστήματα ανταλλαγής επικοινωνιακών δεδομένων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι με βάση τον ανανεωμένο Προγραμματικό Ορίζοντα έργων έρευνας και ανάπτυξης για το 2025, προγραμματίζονται έξι επιπλέον προσκλήσεις έως το τέλος του έτους, που θα αφορούν, μεταξύ άλλων, την ανάπτυξη Ολοκληρωμένου Συστήματος για Ανίχνευση και Παρεμβολή Συστημάτων Ραντάρ και Επικοινωνιών, Συστήματος Ασφαλούς Δρομολόγησης Δεδομένων Μέσω Ετερογενών Δικτύων Επικοινωνιών Υποστηριζόμενο από Τεχνητή Νοημοσύνη, Ολοκληρωμένου Συστήματος Αντιμετώπισης ΜΕΑ (Counter UAS), με ενσωματωμένες δυνατότητες παρεμβολής δεκτών GNSS, Συστήματος Κατευθυνόμενης Δέσμης Ενέργειας, Συμπεριλαμβανομένων Συστημάτων Λέιζερ Υψηλής Ενέργειας (High-Energy Lasers – HELs) και Οπλισμένου Μη Επανδρωμένου Αεροχήματος (UCAV-Drone).
Το βλέμμα στη ΔΕΘ
Παράλληλα, το ΕΛΚΑΚ θα συμμετέχει φέτος στην 89η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης (6-14 Σεπτεμβρίου 2025), με δικό του περίπτερο στον θεματικό χώρο του υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Στο πλαίσιο της έκθεσης, το ΕΛΚΑΚ θα “τρέξει” Pitching Booth – έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο όπου καινοτόμες ελληνικές επιχειρήσεις, startups και ΜμΕ θα έχουν την ευκαιρία να παρουσιάσουν απευθείας τις τεχνολογίες τους σε στελέχη και ειδικούς του ΕΛΚΑΚ, μέσα από κλειστές συναντήσεις διάρκειας 20 λεπτών. Επιπλέον, προγραμματίζεται η ανακοίνωση ενός νέου Innovation Challenge, ενισχύοντας περαιτέρω την κινητικότητα και τη συνεργασία στον χώρο της αμυντικής καινοτομίας.
Το Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ Α.Ε.), με μετόχους το υπουργείο Εθνικής Άμυνας (67%) και το Υπερταμείο (33%), έχει ως βασική αποστολή την καλλιέργεια ενός ισχυρού εγχώριου οικοσυστήματος αμυντικής καινοτομίας, το οποίο καλύπτει τις εθνικές ανάγκες ασφάλειας, επιδιώκοντας να αξιοποιήσει τις πλέον καινοτόμες ελληνικές τεχνολογικές λύσεις στον τομέα της άμυνας. Εστιάζει στη χρηματοδότηση έργων έρευνας και ανάπτυξης τεχνολογιών διττής χρήσης, που ενισχύουν τόσο την επιχειρησιακή ικανότητα των Ενόπλων Δυνάμεων όσο και την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Μέσω χρηματοδοτικών και μη εργαλείων, το ΕΛΚΑΚ γεφυρώνει νεοφυείς επιχειρήσεις, μικρομεσαίες εταιρείες, ερευνητικά κέντρα και στρατιωτικές σχολές με την αμυντική βιομηχανία, τις Ένοπλες Δυνάμεις, τα Σώματα Ασφαλείας και την Πολιτική Προστασία, δημιουργώντας νέες ευκαιρίες συνεργασίας και επιταχύνοντας την υλοποίηση καινοτόμων ιδεών σε σύγχρονες αμυντικές λύσεις.
“Ένεση” 1,2 δισ. από το SAFE
Ενώ η Ελλάδα κινείται δυναμικά στο πεδίο της αμυντικής καινοτομίας, έχει ήδη υποβάλει αίτημα ένταξης στο πρόγραμμα “SAFE”, αξιοποιώντας τον δημοσιονομικό χώρο ύψους 1,2 δισεκατομμυρίων ευρώ που διασφάλισε από το υπουργείο Οικονομικών, όπως ανακοίνωσε στα τέλη Ιουλίου ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, κατά την ομιλία του στην Ολομέλεια της Βουλής για το Σχέδιο Νόμου σχετικά με την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας των Ενόπλων Δυνάμεων.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε σε σχετική ανάρτησή του ότι “η άμυνα και η ασφάλεια της πατρίδας είναι εθνική υπόθεση” και υπογράμμισε πως η κυβέρνηση συνεχίζει με σχέδιο, σοβαρότητα και στρατηγική ευθύνη την ενίσχυση της αποτρεπτικής ισχύος και της επιχειρησιακής ικανότητας των Ενόπλων Δυνάμεων.
Επισημαίνοντας τη βαρύτητα των ευρωπαϊκών εργαλείων στήριξης, ο πρωθυπουργός ανέφερε πως “αξιοποιούμε στο έπακρο τα διαθέσιμα ευρωπαϊκά μέσα, για τα οποία πρωταγωνιστήσαμε στη διαμόρφωσή τους, όπως η ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής για την ενίσχυση της άμυνας, η οποία μας εξασφαλίζει δημοσιονομικό χώρο για την υλοποίηση του Μακροπρόθεσμου Προγράμματος Αμυντικών Εξοπλισμών (ΜΠΑΕ)”.
Η Ελλάδα θα συμμετάσχει, στο πλαίσιο του προγράμματος “ReARM Europe”, στον νέο χρηματοδοτικό μηχανισμό SAFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχοντας ήδη καταθέσει πρόταση για ένταξη στον μηχανισμό, με στόχο τη διεκδίκηση χαμηλότοκων δανείων ύψους τουλάχιστον 1,2 δισ. ευρώ, που θα ενισχύσουν τόσο την εθνική άμυνα όσο και την ελληνική αμυντική βιομηχανία.
Η ένταξη στο SAFE ενισχύει τον ήδη φιλόδοξο σχεδιασμό του ΜΠΑΕ, το οποίο αυξάνεται πλέον από τα 28,8 στα 30 δισ. ευρώ για την περίοδο 2025-2036. Η διεύρυνση του εξοπλιστικού προγράμματος αναμένεται να τονώσει την ελληνική αμυντική και τεχνολογική βιομηχανία, να δημιουργήσει επενδυτικές ευκαιρίες, παραγωγικές συνεργασίες και νέες θέσεις εργασίας, ενώ παράλληλα θα αυξήσει την εγχώρια προστιθέμενη αξία και θα προωθήσει την εθνική αυτονομία.
Το “SAFE” αποτελεί ένα από τα βασικά χρηματοδοτικά μέσα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και ασφάλειας, υποστηρίζοντας επενδύσεις σε κρίσιμους τομείς, όπως η άμυνα, οι υποδομές διπλής χρήσης, οι δυνατότητες στον κυβερνοχώρο και οι στρατηγικές αλυσίδες εφοδιασμού.
Υπενθυμίζεται ότι τον Μάρτιο του 2025 η Επιτροπή παρουσίασε τη Λευκή Βίβλο για την Ευρωπαϊκή Άμυνα – Ετοιμότητα 2030 και το σχέδιο ReArm Europe/Readiness 2030, που συνιστούν μια φιλόδοξη δέσμη μέτρων για την ενίσχυση των αμυντικών ικανοτήτων μέσω χρηματοδοτικών μοχλών. Η ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης σε συνδυασμό με το δάνειο του SAFE αποτελούν τον πυλώνα του σχεδίου, επιτρέποντας στα κράτη-μέλη να αυξήσουν γρήγορα και σημαντικά τις στρατιωτικές τους δαπάνες.
Συνολικά, 18 κράτη-μέλη της Ε.Ε. κατέθεσαν αίτημα ένταξης στο “SAFE”, το οποίο έχει τη δυνατότητα να χορηγήσει έως και 150 δισεκατομμύρια ευρώ στα κράτη-μέλη για να αυξήσουν τις εθνικές στρατιωτικές τους δαπάνες. Τα κράτη-μέλη είχαν προθεσμία μέχρι τις 31 Ιουλίου για να εκφράσουν πρώτα το ενδιαφέρον τους και να υποβάλουν αίτηση για δάνεια από το μέσο “SAFE” και στη συνέχεια θα έχουν ακόμα τέσσερις μήνες για να αναλύσουν λεπτομερώς τον τύπο των έργων, τους εταίρους τους και τον προϋπολογισμό για τα έργα τους.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε επισημάνει ότι η “έγκαιρη” εκδήλωση ενδιαφέροντος από τα κράτη-μέλη θα της επιτρέψει να αξιολογήσει τη ζήτηση και να προετοιμαστεί για την άντληση κεφαλαίων από τις κεφαλαιαγορές. Η προθεσμία για την επίσημη υποβολή αιτήσεων στο πλαίσιο του “SAFE” είναι η 30ή Νοεμβρίου 2025.
Πηγή: capital.gr
