του Τάσου Δασόπουλου
Κονδύλια ύψους 14,7 δισ. ευρώ, τα οποία πρέπει να απορροφηθούν και 194 ορόσημα και στόχοι που θα πρέπει να εκπληρωθούν μέχρι και τις 20 Αυγούστου του 2026, χωρίζουν την Ελλάδα από την πλήρη αξιοποίηση των κονδυλίων ύψους 36 δισ. ευρώ, που έχει εξασφαλίσει από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Με το έκτο αίτημα πληρωμής που κατατέθηκε πριν από μερικές εβδομάδες, η χώρα μας έχει ολοκληρώσει το 47,9% των οροσήμων και στόχων που έχει τεθεί στο Ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Η επίδοση αυτή είναι καλύτερη του ευρωπαϊκού μέσου όρου (33%). Ταυτόχρονα όμως αυτό σημαίνει πως μέσα σε περίπου 12 μήνες θα πρέπει να ολοκληρωθούν τα υπόλοιπα 194 ορόσημα, τα περισσότερα εκ των οποίων μάλιστα είναι επενδυτικά ορόσημα και στόχοι, δηλαδή έχουν να κάνουν με την εκπλήρωση έργων και την επίτευξη ποσοτικών στόχων.
Με δεδομένο ότι οι δύο κύριοι πυλώνες έργων του Εθνικού Προγράμματος Ελλάδα 2.0, τους οποίους χρηματοδοτεί το ΤΑΑ, είναι η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση, τα περισσότερα ορόσημα έχουν μπροστά τους τα υπουργεία Περιβάλλοντος και Ψηφιακής Διακυβέρνησης (33 και 24 ορόσημα αντίστοιχα). Αμέσως μετά μεγάλο αριθμό οροσήμων στα επόμενα τρία αιτήματα πληρωμής που απομένουν (7ο, 8ο και 9ο) καλούνται να εκπληρώσουν και τα υπουργεία Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών (23), Υγείας (15), Υποδομών (15), Ανάπτυξης (14) και Κοινωνικής Συνοχής (14) και Εργασίας (9).
Παρά το μικρό διάστημα που απομένει μέχρι την ολοκλήρωση του ελληνικού προγράμματος, μεγάλο στοίχημα παραμένει τα χρήματα των επιχορηγήσεων να γίνουν το ταχύτερο δαπάνες έργων. Μέχρι στιγμής έχουν γίνει πληρωμές 10,18 δισ. ευρώ (το 41% του συνόλου) επί προϋπολογισμού ενταγμένων έργων 25 δισ. ευρώ. Οι πόροι που αναμένεται να απορροφηθούν μέχρι το τέλος του προγράμματος, βάσει των κονδυλίων που έχει εξασφαλίσει συνολικά η Ελλάδα, είναι 14,7 δισ. ευρώ.
Οι εμβληματικές επενδύσεις
Κρίσιμη θα είναι και η υλοποίηση 12 εμβληματικών επενδύσεων οι οποίες δεν θα κριθούν μονοσήμαντα, αλλά θα κρίνουν την επιτυχία του συνόλου του ελληνικού προγράμματος. Ένας λόγος παραπάνω για την υλοποίησή τους είναι το γεγονός ότι τα ορόσημα των επενδύσεων έχουν καθυστερήσει (έχουν ολοκληρωθεί οι 92 από τις συνολικά 246 επενδύσεις).
Οι εμβληματικές επενδύσεις που θα πρέπει να ολοκληρωθούν είναι:
1. Η ανακαίνιση 80 νοσοκομείων και 156 κέντρων υγείας.
2. Παρεμβάσεις ασφάλειας σε 13 περιφερειακά αεροδρόμια.
3. Κυκλοφορία 425 ηλεκτρικών λεωφορείων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
4. Παράδοση Ε-65 (Τρίκαλα – Εγνατία Οδός).
5. Η προώθηση έργων αποκατάστασης από την καταιγίδα “Daniel” ύψους 500 εκατ. ευρώ.
6. Η παράδοση “Δομοκός – Κραννώνας”, “Παλαιοφάρσαλος – Καλαμπάκα”, Γραμμή Πηλίου, αποκατάσταση οδικού δικτύου σε 200 σημεία σε Λάρισα, Μαγνησία, Τρίκαλα, Καρδίτσα, Φθιώτιδα, Εύβοια.
7. Η ολοκλήρωση ψηφιακού μετασχηματισμού δικαιοσύνης (αναβάθμιση του συστήματος τήρησης αρχείων των δικαστηρίων και των πληροφοριακών συστημάτων για τα πολιτικά και ποινικά δικαστήρια, το Ελεγκτικό Συνέδριο και το Εθνικό Ποινικό Μητρώο).
8. Η ολοκλήρωση του έργου επικοινωνίας για τις Ένοπλες Δυνάμεις με την κωδική ονομασία TH²ORAX.
9. Η προμήθεια και εγκατάσταση 39.194 διαδραστικών συστημάτων μάθησης.
10. Η ολοκλήρωση πρωτοβάθμιων προσεισμικών ελέγχων [ανάπτυξη επιγραμμικού συστήματος για την καταχώριση βασικών δεδομένων κτιρίων στο κεντρικό αποθετήριο υπολογιστικού νέφους προσεισμικού ΤΟΕ, Πρωτοβάθμιος ταχύς οπτικός έλεγχος (ΤΟΕ) 21.970 κτιρίων].
11. Η ολοκλήρωση έργου εναέριων μέσων για τη διαχείριση κρίσεων (παράδοση 2 ελικοπτέρων πολλαπλών χρήσεων μεσαίου μεγέθους για ιατρική χρήση, 2 πυροσβεστικών ελικοπτέρων μεσαίου μεγέθους, 1 ελικοπτέρου για τη μεταφορά της ομάδας διαχείρισης συμβάντων της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, 8 αμφίβιων πυροσβεστικών αεροσκαφών τύπου Air Tractor για τα νησιωτικά συμπλέγματα, αναβάθμιση 2 ελικοπτέρων Super Puma, 3 αεροσκάφη επιτήρησης).
12. Η χορήγηση των ειδικών καρτών αναπηρίας για 550.000 δικαιούχους.
Οι εμβληματικές μεταρρυθμίσεις
Σαφώς καλύτερη είναι η πορεία υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων, με τα Ολοκληρωμένα Μεταρρυθμιστικά Ορόσημα να φτάνουν στο 68,5% του συνόλου (έχουν ολοκληρωθεί τα 87 από τα συνολικά 127 ορόσημα και στόχοι). Ωστόσο και στον τομέα των μεταρρυθμίσεων υπάρχουν 12 μεταρρυθμίσεις που θεωρούνται εμβληματικές και θα πρέπει να ολοκληρωθούν μέχρι και τις 20 Αυγούστου του 2026.
1. Η έγκριση ειδικών χωροταξικών πλαισίων για ΑΠΕ, Τουρισμό και Βιομηχανία.
2. Η θέσπιση του νομικού πλαισίου για τη δέσμευση, τη χρήση και την αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα.
3. Η εφαρμογή της εθνικής στρατηγικής για τις δημόσιες συμβάσεις 2021-2025.
4. Η ίδρυση Ανώτατης Σχολής Παραστατικών Τεχνών.
5. Η εκπόνηση της Εθνικής Στρατηγικής Στέγασης.
6. Η πλήρης ολοκλήρωση της κτηματογράφησης.
7. Η δημιουργία νέου Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
8. Η πλήρης υλοποίηση του νέου δικαστικού χάρτη.
9. Η μείωση των καθυστερήσεων στην αναγκαστική εκτέλεση και δημιουργία μηχανισμού για τον επαναπροσδιορισμό των δικασίμων αναφορικά με τις ανακοπές “προ του πλειστηριασμού” και “μετά τον πλειστηριασμό”.
10. Η δημιουργία του εργοστασίου τεχνητής νοημοσύνης “Pharos” (πρόσβαση σε δεδομένα, υπολογιστικούς πόρους και κατάρτιση σε νεοσύστατες επιχειρήσεις και ΜΜΕ).
11. Η υλοποίηση της οργανωτικής μεταρρύθμισης του σιδηροδρομικού τομέα.
12. Το νέο πλαίσιο για τη διπλή χρήση της γης για τη γεωργία και την ηλεκτροπαραγωγή από ηλιακά φωτοβολταϊκά συστήματα.
Το χρονοδιάγραμμα των δόσεων
Σε ό,τι αφορά τη ροή των δόσεων, το “σπάσιμο” της 6ης δόσης στα 2,1 δισ. των επιχορηγήσεων που αιτήθηκε η Ελλάδα στις 18 Ιουλίου με το 1,8 δισ. των δανείων να μπαίνει σε διαδικασία εκταμίευσης με νέο αίτημα τον Σεπτέμβριο, η ροή των τελευταίων δόσεων από το ΤΑΑ θα είναι η εξής:
Το αίτημα για την 7η δόση των 3,5 δισ. ευρώ, (1,7 δισ. ευρώ επιχορηγήσεις και 1,8 δισ. ευρώ δάνεια) αναμένεται να γίνει μέχρι το τέλος του χρόνου.
Το 8ο αίτημα πληρωμής, που αναμένεται το 1ο τρίμηνο του επόμενου χρόνου, αφορά συνολικά 1,87 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 1,5 δισ. ευρώ είναι επιχορηγήσεις και 370 εκατ. ευρώ δάνεια.
Τέλος το 9ο αίτημα πληρωμής έχει υποβληθεί έως τις 20 Αυγούστου του 2026 και θα εκταμιεύσει συνολικά 5,4 δισ. ευρώ, από τα οποία 3 δισ. ευρώ θα είναι επιχορηγήσεις και 2,4 δισ. ευρώ δάνεια.
Πηγή: capital.gr
