«Ας μην ξεχνάμε ότι ανδρώθηκα σε μία γενιά και μία ιδιαίτερα ευφορική πνευματικώς περίοδο, όπου πιστεύαμε ακράδαντα στον εύγονο και δημιουργικό εγκυκλοπαιδισμό και συνεπώς είχαμε μία εδραία πεποίθηση ότι κανένα γνωστικό πεδίο δεν έπρεπε να διεκφεύγει καθ’ ολοκληρίαν της προσοχής ή και της εποπτείας μας, άλλωστε η εκτίμηση και η υπόληψη που τρέφαμε, κατά το δέον ειωθός, τόσο προς τις ανθρωπιστικές, όσο και τις θετικές επιστήμες, ήταν αναμφισβήτητα ισότιμη και προφανώς ισόκυρη» θα αυτοσυστηθεί ο σπουδαίος δημιουργός Θανάσης Ρεντζής, ο οποίος έφυγε από τη ζωή στις 14 Αυγούστου του 2025.
«Η μεν αφήγηση λοιπόν, είναι η πρώτιστη και υπέρτατη μορφή άρθρωσης πολλαπλών, επί συνάψει και εν ενδελεχεία, περιεχομένων, ωστόσο κοινής αναφοράς και ομοιογενούς εκφοράς, η δε μη-αφήγηση είναι απλώς η άρνησή της, ή και η εν τη ουσία αδυναμία πραγμάτωσής της, κι έτσι βρισκόμαστε μπροστά στο, παρά το εικός, φαινόμενο της ασυνταξίας του λόγου και συνελόντι, ενώπιον της ασυναρτησίας».
Λόγος μεστός, με βαθιά νοήματα
Η είδηση του θανάτου του Θανάση Ρεντζή σκόρπισε βαθιά θλίψη στον χώρο του ελληνικού κινηματογράφου και ιδιαίτερα στην οικογένεια του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους, με το οποίο ο σπουδαίος δημιουργός διατηρούσε μια στενή, δημιουργική και γόνιμη σχέση.
Ο Ρεντζής υπήρξε μία από τις σημαντικότερες μορφές του σύγχρονου ελληνικού σινεμά, υπηρετώντας το με πάθος και αφοσίωση σε πολλά επίπεδα — από τη σκηνοθεσία και τη θεωρητική έρευνα έως την ακαδημαϊκή διδασκαλία.
«Ο λόγος του ήταν μεστός, με βαθιά νοήματα που δε στόχευαν παρά στο κέντρο του θέματος, στο οποίο αναφερόταν, μερικές φορές έδειχνε ιδιότυπος λόγος, αλλά δεν ήταν. Η έρευνά του είχε άμεση συνάφεια με το φιλμικό του έργο και αυτό με την θεωρητική του αναζήτηση. Αρκεί κάποιος να διαβάσει το περιοδικό Φιλμ και να δει τις ταινίες του» γράφει ο Γιάννης Φραγκούλης στο filmandtheater.gr.
Ο «Ηλεκτρικός Άγγελος», η «Βιογραφία» κ.ά., ακόμα και τα ντοκιμαντέρ του, τηλεοπτικές παραγωγές που ξέφευγαν από την τηλεοπτική γραφή, ήταν κινηματογράφος, αλλά και σπουδή στο θέμα που αναφέρονταν
«Ηλεκτρικός Άγγελος»
Ο «Ηλεκτρικός Άγγελος», η «Βιογραφία» κ.ά
Το περιοδικό Φιλμ, θεωρητικό πόνημα για τον κινηματογράφο, δε διαβαζόταν μόνο από τους «ειδικούς», τους μελετητές του φιλμικού λόγου. Το κοινό του επεκτεινόταν στο νεανικό και ώριμο κοινό, το τιράζ ήταν αρκετά μεγάλο (βλέπε την αναφορά στην σημείωση 3), ήταν έκδοση των εκδόσεων Καστανιώτης, έβαζε το θεατή στη διαμόρφωση του κινηματογραφικού λόγου, διαμόρφωνε το κοινό που ήταν έτοιμο να δει και να καταλάβει μία «δύσκολη» ταινία, μία πειραματική, ποιητική ή χαοτική αφήγηση, να μην πέσει στην παγίδα του εύκολου χαρακτηρισμού «κουλτουριάρικος» κινηματογράφος ή «ποιοτικός» κινηματογράφος, προσδιορισμοί που χρησίμευαν περισσότερο να απομονώσουν ένα είδος κινηματογράφου παρά να ορίσουν ένα πεδίο της κινηματογραφικής τέχνης που θα ήθελε κάποιος να μελετήσει.
Οι ταινίες του Θανάση Ρεντζή ήταν συνέχεια των κειμένων του. Ο «Ηλεκτρικός Άγγελος», η «Βιογραφία» κ.ά., ακόμα και τα ντοκιμαντέρ του, τηλεοπτικές παραγωγές που ξέφευγαν από την τηλεοπτική γραφή, ήταν κινηματογράφος, αλλά και σπουδή στο θέμα που αναφέρονταν.
«Ο Ρεντζής, ως σκηνοθέτης, παραγωγός, χαράκτης, θεωρητικός και κριτικός του κινηματογράφου, σημειολόγος, είναι, μπορούμε να πούμε ένας ολοκληρωμένος καλλιτέχνης, το έργο του οποίου ακόμα δεν έχει μελετηθεί όπως θα έπρεπε. Έχει όμως μεταλαμπαδεύσει την ανάλυση και τη σύνθεση στη γλώσσα και στο λόγο του κινηματογράφου, ειδικά σε μεταπτυχιακούς φοιτητές, σε διάφορες σχολές και, ειδικά, στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, στη οποία δίδασκε στο μεταπτυχιακό τμήμα» συνεχίζει ο Γιάννης Φραγκούλης στο filmandtheater.gr.
Τον χειμώνα του 1970 ιδρύει με τον Δημήτρη Σπέντζο το Κέντρο Πειραματικού Κινηματογράφου, που λειτούργησε για μια τριετία
Το 1973 κάνει την πρώτη του ταινία με τον Νίκο Ζερβό, το Μαύρο-Άσπρο
Ο Θανάσης Ρεντζής γεννήθηκε το 1947 στο Αίγιον Αχαίας και ξεκίνησε τον πρώτο κύκλο σπουδών του σε ηλικία 16 ετών τον οποίο και ολοκλήρωσε στα 19. Σπούδασε Σκηνοθεσία στην Αθήνα (Ανωτάτη Σχολή Θεάτρου – Κινηματογράφου Αθηνών, που διηύθυναν η Ειρήνη Καλκάνη και ο Κώστας Φωτεινός). Παράλληλα εργάσθηκε στο Διεθνές Βιβλιοπωλείο Παντελίδη. Το 1968, με τους: Φ. Καραμήτσο, Στ. Πουλάκη και Θ. Καστανιώτη συστήνουν μια ομάδα διεπιστημονικής μελέτης και έρευνας όπου και ασχολούνται με τα Μαθηματικά, την Κυβερνητική, τα Νέα Μέσα Επικοινωνίας και κυρίως τον Κινηματογράφο.
Τον χειμώνα του 1970 ιδρύει με τον Δημήτρη Σπέντζο το Κέντρο Πειραματικού Κινηματογράφου, που λειτούργησε για μια τριετία.
Το 1973 κάνει την πρώτη του ταινία με τον Νίκο Ζερβό, το Μαύρο-Άσπρο. Το 1974 ιδρύει με τον Θανάση Καστανιώτη το περιοδικό Φιλμ (Περιοδική Έκδοση Ανάλυσης και Θεώρησης του Κινηματογράφου), με σκοπό την θεωρητική σπουδή της 7ης Τέχνης και με έμφαση στις Πρωτοπορίες και τον Πειραματισμό, το οποίο και διηύθυνε ως 1986, δημοσιεύοντας πάνω από 6.000 σελίδες θεωρητικών κειμένων.
Το 1973 κάνει την πρώτη του ταινία με τον Νίκο Ζερβό, το Μαύρο-Άσπρο / tainiothiki online
Το 1975 κάνει τη δεύτερη ταινία, τη Βιο-γραφία, με την οποία παίρνει το Γ΄Βραβείο στο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης και διακρίνεται στα Διεθνή Φεστιβάλ της Μπολόνιας και του Ρότερνταμ, για τον ιδιάζοντα κι απότολμο πειραματισμό του. Την ίδια χρονιά εκδίδεται και το σενάριο της ταινίας Βιο-γραφία (Εκδόσεις Εξάντας).
Διετέλεσε τακτικός ομιλητής και πρωτεργάτης για θέματα Κινηματογράφου και Νέων Τεχνολογιών στο Θεατρικό Τμήμα (Πανεπιστήμιο Αθηνών ’75 – ’80). Το 1977 κάνει το Fiction για την Expo Arte στο Bari και από τις Εκδόσεις Καστανιώτη κυκλοφορεί το τομίδιο με τη μελέτη Οι Πρωτοπορίες στον Κινηματογράφο.
Την ίδια χρονιά τίθεται επικεφαλής της αντίδρασης των Ελλήνων Κινηματογραφιστών, κατά της τότε κυβερνητικής πολιτικής και αναλαμβάνει την διοργάνωση του καλούμενου «Αντιφεστιβάλ».
Το περιοδικό Φιλμ, θεωρητικό πόνημα για τον κινηματογράφο, δε διαβαζόταν μόνο από τους «ειδικούς», τους μελετητές του φιλμικού λόγου
Το περιοδικό φιλμ
Το 1980 κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Καστανιώτη το βιβλίο της ταινίας Corpus
Στη συνέχεια ασχολείται συστηματικά με τον συνδικαλισμό (μέχρι και το 1982) και διετέλεσε διαδοχικά Γραμματέας και Πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών καθώς και μέλος του τριμελούς Προεδρείου της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Δημιουργών Οπτικοακουστικών Έργων [F.E.R.A.].
Το 1978 συνεργάζεται, ως προς το κινηματογραφικό σκέλος και τους φωτισμούς, με τον Ιάνη Ξενάκη στο Πολύτοκο Μυκηνών. Το 1979 κάνει το Corpus και διακρίνεται για τον πολλαπλά καινοτομικό χαρακτήρα του έργου του, στη Θεσσαλονίκη, τη Βάρνα και τη Βερόνα.
Βασικός ομιλητής και για θέματα Κινηματογράφου και Νέων Μέσων των Ελεύθερων Ανοικτών Πανεπιστημίων (από το 1981 έως το 1986).
Το 1980 κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Καστανιώτη το βιβλίο της ταινίας Corpus και ο ίδιος αρχίζει στο Παρίσι (Ecole des Hautes Etudes en Sciences Cociales) διατριβή με θέμα Morphologie et Semiologie au Cinema και επόπτη τον Christian Metz, η οποία όμως δεν ολοκληρώθηκε.
Το 1981 κάνει τον Ηλεκτρικό Άγγελο και τιμάται στη Θεσσαλονίκη με ειδική διάκριση για τον πειραματικό χαρακτήρα του έργου του και ταυτόχρονα παίρνει το βραβείο καλύτερης μουσικής.
Την επόμενη χρονιά κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πύλη το ανθολόγιο με θεωρητικά κείμενα και τίτλο: Κινηματογράφος, Πρακτική και Ιδεολογία.
Βιο-γραφία του Θανάση Ρεντζή
Πλήθος Κινηματογραφικά Φεστιβάλ, Πανοράματα, Ειδικά και Προσωπικά Αφιερώματα
Κατά τη διετία 1986–’87 κάνει μια σειρά εξ εννέα ντοκυμανταίρ για την τηλεόραση (ΕΤ 1), με τίτλο: Η Ελληνική Τυπογραφία. Ακολουθούν τα αυτοτελή Φαγκότο (στη σειρά: Έλληνες Μουσικοί Εκτελεστές – ΕΤ 1), και Ν. Σταυρίδης, και Δ. Διαμαντίδου (στη σειρά: Πρόσωπα Θεάτρου – ΕΤ 1).
Το 1986 αναλαμβάνει τη διεύθυνση καθώς και την αναδιοργάνωση του Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης και μετά από δύο χρόνια παραιτείται λόγω ουσιαστικών διαφωνιών με τους συνδικαλιστικούς φορείς του Κινηματογραφικού χώρου.
Στη συνέχεια τοποθετείται διευθυντής του Τομέα Ψυχαγωγίας της ΕΤ1, από όπου και απεχώρησε το 1990. Την επόμενη διετία (1991-’92) διευθύνει την έρευνα του καινοτόμου Οπτικο-ακουστικού Προγράμματος Lexicorama, για τη διεθνή Προβολή και Διάδοση της Ελληνικής Γλώσσας (σε συνεργασία με το Α.Π.Θ., Καθηγητής Γ. Καζάζης).
Είχε συμμετάσχει σε πλήθος Κινηματογραφικά Φεστιβάλ, Πανοράματα, Ειδικά και Προσωπικά Αφιερώματα, καθώς και σε Συνέδρια και Σεμινάρια κι έχει δώσει πλήθος διαλέξεων για το έργο του και τα Οπτικοακουστικά Μέσα γενικότερα. Είχε τιμηθεί με αρκετά βραβεία και διακρίσεις, για τον κατ’ εξοχήν καινοτομικό και πειραματικό χαρακτήρα του έργου του κι έχουν γραφεί επ’ αυτού ευάριθμα άρθρα, κριτικές, κείμενα καθώς και μελέτες, στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Δίδασκε στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών Ψηφιακές Μορφές Τέχνης το μάθημα της Αισθητικής του Κινηματογράφου και των Νέων Μέσων.
Πηγή: in.gr
