Μια συλλογική αγωγή που ξεκίνησε από την Ολλανδία απειλεί να αναδιαμορφώσει ριζικά το μεταγραφικό καθεστώς στο ποδόσφαιρο. Η πρωτοβουλία Justice For Players συγκεντρώνει επαγγελματίες παίκτες –εν ενεργεία και παλαίμαχους– και ζητά αποζημιώσεις από τη FIFA για κανόνες που, όπως υποστηρίζει, περιόρισαν παράνομα την ελευθερία κυκλοφορίας και στρέβλωσαν τον ανταγωνισμό στην αγορά εργασίας των ποδοσφαιριστών από το 2002 και μετά.
Το νομικό έρεισμα είναι η περσινή απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην υπόθεση Λασανά Ντιαρά, η οποία έκρινε ότι οι ρυθμίσεις για την έγκριση των μεταγραφών περιορίζουν θεμελιώδη δικαιώματα της ΕΕ και ότι οι διατάξεις που φορτώνουν στον αγοραστή-σύλλογο το κόστος αποζημίωσης όταν ένας παίκτης σπάει «χωρίς δίκαιη αιτία» το συμβόλαιό του έχουν αντικανονιστικό χαρακτήρα.
Αν η αγωγή πετύχει κρίσιμη μάζα συμμετοχών και δικαιωθεί, η FIFA δεν θα κινδυνεύσει μόνο με καταβολή ποσών της τάξης των δισεκατομμυρίων, αλλά και με δικαστική εντολή που θα την υποχρεώσει να αλλάξει το κανονιστικό πλαίσιο των μεταγραφών.
Στο τραπέζι των λύσεων επανέρχεται η ιδέα της υποχρεωτικής ρήτρας αποδέσμευσης σε όλα τα συμβόλαια, κατά τα ισπανικά πρότυπα. Υπέρμαχοι της πρότασης προβάλλουν τη σαφήνεια και την προβλεψιμότητα στις διαπραγματεύσεις, ωστόσο το αγκάθι είναι η τιμολόγηση: μια χαμηλή ρήτρα υπονομεύει την αξία του συμβολαίου, μια υπερβολικά υψηλή καθιστά τη ρήτρα τυπική και ανενεργή.
Παράλληλα, κερδίζει έδαφος το σενάριο κοντύτερων συμφωνιών –διετών με οψιόν αντί του κλασικού «τέσσερα συν ένα»– που θα συρρικνώσει τα ποσά των καρτελών και θα αυξήσει τη διαπραγματευτική ισχύ των παικτών στους μισθούς και τα μπόνους. Αυτό, όμως, θα φέρει νέα ισορροπία δυνάμεων: λιγότερη ορατότητα και απόσβεση για τους συλλόγους, περισσότερη ευελιξία αλλά και ρίσκο για τους παίκτες, με τις ασφαλιστικές καλύψεις και τις ρήτρες επίδοσης να αποκτούν καθοριστικό ρόλο.
Οι οικονομικοί κανόνες βιωσιμότητας (UEFA FFP και εγχώριοι PSR) λειτουργούν ως επιταχυντές αυτής της συζήτησης. Οι μεταγραφές «γράφουν» σε αποσβέσεις στη διάρκεια του συμβολαίου, άρα τα κοντύτερα συμβόλαια σημαίνουν υψηλότερη ετήσια λογιστική επιβάρυνση για τα ίδια fees.
Για να «βγαίνουν» οι ισολογισμοί θα απαιτηθεί μεγαλύτερη πειθαρχία στη μισθοδοσία, πιο δημιουργικές δομές πληρωμών (δόσεις και μπόνους στόχων) και ενεργητική πολιτική πωλήσεων, αφού τα έσοδα από παραχωρήσεις αναγνωρίζονται άμεσα και ισορροπούν τις αποσβέσεις.
Οι μεσαίοι και μικροί σύλλογοι πιθανότατα θα στηριχθούν ακόμη περισσότερο σε ποσοστά μεταπώλησης και sell-on clauses, ενώ οι κορυφαίοι παίκτες θα διαπραγματεύονται συχνότερα υπογράφοντας premium όρους με μικρότερη διάρκεια.
Η συλλογική αγωγή δεν ξεσπά σε κενό αέρος. Η FIFA βρίσκεται ήδη σε μέτωπα τριβής: από την υπόθεση της Ευρωπαϊκής Super League μέχρι τη σύγκρουση με τη FIFPro για το διεθνές καλεντάρι και τις ημέρες ανάπαυσης των ποδοσφαιριστών, αλλά και τη συζήτηση για τον ρόλο του CAS ως ύστατου διαιτητή διαφορών.
Πίσω από όλα αυτά διακρίνεται η πίεση για αναμόρφωση του ευρωπαϊκού μοντέλου αθλητικής διακυβέρνησης, με μεγαλύτερη προστασία της εργασιακής κινητικότητας και περισσότερη διαφάνεια στους κανόνες που διέπουν μια βιομηχανία δισεκατομμυρίων. Ακόμη κι αν η αγωγή δεν οδηγήσει σε «βόμβα» τύπου Μπόσμαν, είναι ικανή να επιβάλει στοχευμένες μεταρρυθμίσεις: τυποποίηση ρητρών, σαφέστερα κριτήρια για το τι συνιστά «δίκαιη αιτία» καταγγελίας, ενίσχυση της προστασίας των συμβαλλόμενων μερών και περιορισμούς στις υπερβολές των προμηθειών.
Το διακύβευμα, τελικά, είναι η μετατόπιση ισχύος στην αγορά: λίγο περισσότερο προς τον παίκτη και λίγο λιγότερο προς το «asset» του συμβολαίου. Αν επικρατήσει το πνεύμα της απόφασης Ντιαρά, ο κανόνας του παιχνιδιού θα αναπροσαρμοστεί με ευρωπαϊκή σφραγίδα και παγκόσμιες συνέπειες. Οι σύλλογοι θα χρειαστούν πιο ακριβή scouting, αυστηρό budgeting και έξυπνες ρήτρες συμπεριφοράς και απόδοσης. Οι παίκτες θα κερδίσουν έλεγχο πορείας, αλλά θα αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη συνέπειας και φυσικής διαθεσιμότητας.
Οι ατζέντηδες θα κινούνται σε ένα πεδίο με περισσότερες ευκαιρίες αλλά και περισσότερους κανονιστικούς φραγμούς. Όλα συγκλίνουν σε έναν νέο ρεαλισμό: λιγότερα «δεσμά» πολυετών συμβολαίων, περισσότερη ευελιξία και, κυρίως, κανόνες που θα πρέπει να αποδεικνύουν ότι υπηρετούν όχι μόνο την αγορά, αλλά και το δικαίωμα του ποδοσφαιριστή να είναι, πρώτα απ’ όλα, εργαζόμενος με ελευθερία επιλογών.
Πηγή: in.gr
