«Ξεκινάω κάθε δουλειά με τον ίδιο τρόπο. Ξεκινάω μια πρόβα με σιωπή»

Σήμερα, ο κόσμος αποχαιρετά μια δημιουργική ιδιοφυΐα, τον Robert Wilson, ο οποίος μας άφησε σε ηλικία 83 ετών στις 31 Ιουλίου 2025. Γνωστός για τις πρωτοποριακές θεατρικές του παραγωγές και τη διεπιστημονική του προσέγγιση, η επίδραση του Wilson στις τέχνες είναι ανυπολόγιστη. Εδώ, αναλογιζόμαστε τη ζωή, την καριέρα, τα επιτεύγματά του και τις συνεισφορές του, συμπεριλαμβανομένων των σημαντικών έργων του στην Ελλάδα.

Πρώτα χρόνια ενός οραματιστή

Γεννημένος στο Waco του Τέξας στις 4 Οκτωβρίου 1941, ο Robert Wilson είχε μια έμφυτη περιέργεια και κλίση για τις τέχνες από νεαρή ηλικία. Το ταξίδι του ξεκίνησε στην αρχιτεκτονική στο Πανεπιστήμιο του Τέξας, αλλά η πορεία του σύντομα μετατοπίστηκε προς το θέατρο – έναν κόσμο όπου θα έφερε επανάσταση στην αφήγηση.

Επαναστατικό θέατρο: καριέρα και επιτεύγματα

Η καριέρα του Robert Wilson σημαδεύτηκε από μια σειρά πρωτοποριακών παραγωγών. Το πιο διάσημο έργο του, “Ο Αϊνστάιν στην παραλία”, που δημιουργήθηκε σε συνεργασία με τον συνθέτη Philip Glass, επαναπροσδιόρισε την όπερα με την καινοτόμο προσέγγισή του και την αντισυμβατική αφηγηματική δομή του. Αυτό το αριστούργημα αποτελεί παράδειγμα του μοναδικού στυλ του Wilson, που χαρακτηρίζεται από ακριβή χορογραφία, εντυπωσιακά γραφικά και ένα άψογο μείγμα διαφόρων μορφών τέχνης.

Κατά τη διάρκεια της μακράς καριέρας του, ο Wilson σκηνοθέτησε πολυάριθμες αναγνωρισμένες παραγωγές σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων έργων των Σαίξπηρ, Στρίνμπεργκ και Τσέχοφ. Οι συνεργασίες του με καλλιτέχνες όπως η Martha Graham, o Willem Dafoe, και ο Tom Waits εδραίωσαν περαιτέρω την ιδιότητά του ως πρωτοπόρου της avant-garde.

Η παρουσία του στην Ελλάδα

Το δημιουργικό αποτύπωμα του Wilson εκτείνεται στην Ελλάδα, μία από τις πιο αξιοσημείωτες συνεισφορές του ήταν η ανέβασμα της «Οδύσσειας» στο Εθνικό Θέατρο και οι «3 ψηλές γυναίκες» που ανέβηκε την προηγούμενη θεατρική σεζόν στο Δημοτικό Θέατρο Ολύμπια.

Κληρονομιά και επιπτώσεις στο σύγχρονο θέατρο

Η επιρροή του Robert Wilson μπορεί να φανεί στην εξέλιξη του σύγχρονου θεάτρου. Η δέσμευσή του να ωθεί τα όρια και να εξερευνά νέα καλλιτεχνικά εδάφη ενέπνευσε μια γενιά σκηνοθετών, ηθοποιών και σχεδιαστών. Η ικανότητα του Wilson να εμπλουτίζει τις παραγωγές του με μια αίσθηση θαυμασμού και εξερεύνησης συνεχίζει να εμπνέει καλλιτέχνες παγκοσμίως.

Με τα δικά του λόγια

Το μυαλό είναι ένας μυς.

Αν δεις το ηλιοβασίλεμα, πρέπει να σημαίνει κάτι; Αν ακούσεις τα πουλιά να κελαηδούν, πρέπει να έχει κάποιο μήνυμα;

Ξεκινάω κάθε δουλειά με τον ίδιο τρόπο. Ξεκινάω μια πρόβα με σιωπή.

Το φως είναι αρχιτεκτονικό. Είναι γλυπτικό.

Ο λόγος που εργάζεσαι ως καλλιτέχνης είναι για να παραμένεις ανοιχτός και να κάνεις ερωτήσεις.

Νομίζω ότι το μυστήριο… μας δίνει χρόνο να ονειρευτούμε.

Δεν σπούδασα ποτέ θέατρο. Το έμαθα κάνοντας το. Αν είχα σπουδάσει θέατρο, δεν θα έκανα το είδος του θεάτρου που δημιουργώ.

Η δουλειά μου δεν βασίζεται στην ψυχολογία.

Βλέπω τη δουλειά μου πάντα ως τη δημιουργία ενός είδος χώρου που επιτρέπει σε κάποιον να ονειροπολεί.

Η μέθοδός μου μοιάζει πολύ με τη χορογραφία. Δεν κάθομαι στο τραπέζι. Δουλεύω σε ένα δωμάτιο με ανθρώπους.

Όλο και περισσότερο, με ελκύουν κλασικές μορφές – ο Ευριπίδης, ο Σαίξπηρ και η μεγάλη όπερα.

Αν χάσουμε τον πολιτισμό μας, χάνουμε και τη μνήμη μας.

Ναι, έχω ερωτευτεί, αλλά μάλλον είμαι υπερβολικά απορροφημένος με τον εαυτό μου και τη δουλειά μου. Νομίζω ότι είμαι ερωτευμένος με τη δουλειά μου και είμαι ερωτευμένος με τους ανθρώπους με τους οποίους συνεργάζομαι.

Το θέατρό μου είναι αργό και ήρεμο, όμως η ζωή μου είναι γρήγορη και αγχωτική, προς όλες τις κατευθύνσεις.

Το έργο μου πρέπει να θεωρείται ποίηση.

Μικρός φόρος τιμής

Καθώς θυμόμαστε τον Robert Wilson, γιορτάζουμε μια ζωή γεμάτη επιτεύγματα και το ανεξίτηλο σημάδι που άφησε στον κόσμο του θεάτρου. Τα έργα του θα συνεχίσουν να εμπνέουν τις μελλοντικές γενιές, διατηρώντας ζωντανό το οραματικό του πνεύμα σε θέατρα σε όλο τον κόσμο. Ο θάνατος του Robert Wilson αποτελεί μια συγκινητική υπενθύμιση της διαχρονικής φύσης της τέχνης και της διαρκούς επίδρασης που μπορεί να έχει ένα άτομο στον κόσμο.

Φωτογραφίες

Διάβασε ακόμα:

Yves Saint Laurent: «Το ντύσιμο είναι τρόπος ζωής»