Του Κώστα Ράπτη
Τα “νερά” παραμένουν “ήρεμα”, όμως η… θερμοκρασία τους πέφτει διαρκώς. Ελλάδα και Τουρκία έχουν αποδυθεί σε ένα παιχνίδι κατάληψης θέσεων στο Αιγαίο και ευρύτερα στη Μεσόγειο, το οποίο φέρνει στην επιφάνεια τις τριβές που συγκάλυπτε η διαδικασία διαλόγου της τελευταίας διετίας.
Τελευταία αφορμή αποτέλεσε η (προαναγγελθείσα προ πολλού) ελληνική πρωτοβουλία δημιουργίας δύο θαλάσσιων πάρκων, στο Ιόνιο και στο κεντρικό Αιγαίο, στην οποία η Άγκυρα απάντησε ανασύροντας τη θεωρία των “γκρίζων ζωνών”.
Σε ανακοίνωση που εξέδωσε τη Δευτέρα το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών παραπέμπει εκ νέου στην τοποθέτησή του της 9ης Απριλίου, όπου υποστηριζόταν ότι “τα θαλάσσια πάρκα που θα κηρυχθούν στο Αιγαίο δεν θα έχουν κανένα νομικό αποτέλεσμα στο πλαίσιο των αλληλένδετων προβλημάτων του Αιγαίου μεταξύ των δύο χωρών, συμπεριλαμβανομένων συγκεκριμένων γεωγραφικών σχηματισμών των οποίων η κυριότητα δεν έχει μεταβιβαστεί στην Ελλάδα με διεθνείς συνθήκες”. Προσθέτει δε με μιαν επίφαση διαλλακτικότητας ότι η Τουρκία είναι έτοιμη να συνεργασθεί με τη χώρα μας, καθώς “το διεθνές ναυτικό δίκαιο ενθαρρύνει τη συνεργασία” μεταξύ των παράκτιων κρατών στις “κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες”, όπως το Αιγαίο και η Μεσόγειος, όπου “θα πρέπει να αποφεύγονται μονομερείς ενέργειες”.
Κατηγορώντας δε την ελληνική πλευρά ότι εκμεταλλεύεται παγκόσμιες αξίες, όπως η προστασία του περιβάλλοντος, στο πλαίσιο “των αλληλένδετων θεμάτων του Αιγαίου και το καθεστώς ορισμένων νησιών, νησίδων και βραχονησίδων των οποίων η κυριαρχία δεν έχει μεταβιβαστεί στην Ελλάδα με διεθνείς συνθήκες”, προαναγγέλλει ότι τις προσεχείς ημέρες η Τουρκία θα ανακοινώσει τα δικά της σχέδια για την προστασία του περιβάλλοντος στις θαλάσσιες περιοχές.
“Η Τουρκία μπορεί να λέει ό,τι θέλει περί γκριζαρίσματος, αλλά εμείς δεν το δεχόμαστε και δεν θα μπούμε σε αυτή τη διαδικασία”, ήταν η άμεση απάντηση του κυβερνητικού εκπροσώπου, Παύλου Μαρινάκη.
Με το βλέμμα “εντός”
Όμως οι απαντήσεις που επείγεται να δώσει η κυβέρνηση δεν δείχνουν να αφορούν τόσο την αντικρινή πλευρά του Αιγαίου, όσο τα πολιτικά “φίλια πυρά” στο εσωτερικό. Δηλαδή τις επικρίσεις για το ότι ο ανακοινωθείς σχεδιασμός θαλάσσιων πάρκων δεν περιλαμβάνει ακόμη τα Δωδεκάνησα, αλλά και περιορίζεται στο εύρος της αιγιαλίτιδας ζώνης των 6 ναυτικών μιλίων.
“Το γεγονός πως αντιδρά η Τουρκία θα έπρεπε να προβληματίσει κάποιους τζάμπα πατριώτες, εντός συνόρων”, πρόσθεσε χαρακτηριστικά ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.
Την επομένη τη σκυτάλη ανέλαβε ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος στη συνέντευξή του στον “Σκάι” τόνισε πως “τα χωρικά μας ύδατα προσδιορίζονται από τα νησιά τα οποία ανήκουν στην Ελλάδα και ζήτημα αμφισβήτησης ελληνικών νησιών από την Τουρκία δεν υφίσταται”. Φρόντισε ωστόσο να προσθέσει: “Σε αντίθεση με την πολιτική άλλων κυβερνήσεων που παθητικά παρακολουθούσαν τα τετελεσμένα, αυτή η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να ακολουθήσει διαφορετική και πολύ πιο ενεργητική πολιτική”.
“Δεν θυμάμαι κάποια σημαντική πρωτοβουλία μεταξύ του 2004 και του 2009 στα ελληνοτουρκικά”, ανέφερε, σε μιαν απροσδόκητη πλάγια βολή για τις κυβερνήσεις του Κώστα Καραμανλή, και συνέχισε: “Είναι εύκολη, ξέρετε, η διπλωματία του Twitter, αλλά ειδικά αυτοί οι οποίοι έχουν ασκήσει εξωτερική πολιτική και δεν έχουν να δείξουν κάτι συγκεκριμένο ως αποτέλεσμα αυτής της δικής τους πορείας, θα συνιστούσα εν προκειμένω να είναι λίγο πιο προσεκτικοί και να μην μεταμορφώνονται ξαφνικά, όταν αφήνουν τα οφίτσια και τη δυσκολία της άσκησης της πολιτικής, σε επικριτές από την ασφάλεια και την απόσταση του πληκτρολογίου”. Πρόκειται για φωτογραφική αναφορά στον πρώην υφυπουργό Εξωτερικών, Γιάννη Βαληνάκη, ο οποίος πρόσφατα έκανε λόγο για “διπλή υποχώρηση στα ελληνοτουρκικά” από την κυβέρνηση Μητσοτάκη.
“Υπό έλεγχο” τα θέματα με Λιβύη
Τη δική του εκδοχή έδωσε, με συνέντευξή του στην τηλεόραση της “Ναυτεμπορικής”, ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, ο οποίος υποστήριξε ότι παρότι δεν έχει επιτευχθεί λύση στο κρίσιμο ζήτημα των οριοθετήσεων, η κατάσταση στα ελληνοτουρκικά είναι σαφώς βελτιωμένη. Όπως είπε, οι παραβιάσεις του εναέριου χώρου έχουν ελαχιστοποιηθεί, ενώ οι μεταναστευτικές ροές από την Τουρκία έχουν μηδενιστεί. “Αντί να έχουμε μετανάστες στα νησιά μας, έχουμε Τούρκους τουρίστες. Ποια είναι η παραχώρηση; Αντιθέτως, είμαστε σε πιο ισχυρή θέση”, είπε.
“Από τη στιγμή που έχουμε αποφασίσει να ενεργήσουμε, θα ήταν αφελές να μην περιμένουμε αντιδράσεις και από την Τουρκία και από τη Λιβύη”, πρόσθεσε, παρουσιάζοντας μια εικόνα διατήρησης των ελληνο-λιβυκών σχέσεων υπό έλεγχο. “Χάσαμε τη μεγάλη ευκαιρία το 2010 να κλείσουμε τις οριοθετήσεις. Διαχείριση έκανα εγώ την τελευταία διετία, με πολιτική ισορροπίας και διαύλους και με τις δύο πλευρές”, εξήγησε, προσθέτοντας ότι η Λιβύη σεβάστηκε τη μέση γραμμή όταν προκήρυξε θαλάσσια οικόπεδα, ενώ δεν έχει επικυρωθεί (από το κοινοβούλιο που εδρεύει στο Τομπρούκ) το τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Επικαλέσθηκε δε το γεγονός ότι είναι ο μόνος Ευρωπαίος υπουργός Εξωτερικών ο οποίος συνομιλεί και με τις δύο ανταγωνιστικές κυβερνήσεις της Λιβύης, ότι ο ίδιος παραμένει σε επαφή με τον ισχυρό άνδρα της ανατολικής Λιβύης στρατάρχη Χάφταρ και τους υιούς του, αλλά και ότι μετά τη δική του επίσκεψη στην περιοχή καταγράφηκε σημαντική μείωση των μεταναστευτικών ροών.
Ευρωπαϊκό “πεσκέσι” τα Eurofighter
“Απομονωμένη”, παρά τα θρυλούμενα, πάντως δεν είναι. Καίτοι απορροφημένη από τις αλλεπάλληλες προκλήσεις στη μεσανατολική γειτονιά της, η χώρα του Ταγίπ Ερντογάν δεν χάνει την ευκαιρία να αναβαθμίζει τις σχέσεις της με ευρωπαϊκές δυνάμεις και στον εξοπλιστικό τομέα, εκμεταλλευόμενη την ιδιότητα της δεύτερης μεγαλύτερης (από στρατιωτική άποψη) χώρας του ΝΑΤΟ, τον κρίσιμο ρόλο της για τη σταθεροποίηση της Συρίας (και άρα την αποτροπή νέων προσφυγικών ροών), την ευρύτερη στροφή της Ευρώπης στην πολεμική βιομηχανία, καθώς και τη θετική εικόνα που δημιουργούν αφενός τα “ήρεμα νερά” με την Ελλάδα και αφετέρου η πρόσφατη συμφωνία αφοπλισμού του ΡΚΚ.
Η “εξαργύρωση” όλων αυτών ήρθε την εβδομάδα αυτή με τη μορφή της συμφωνίας για την προμήθεια έως και 40 μαχητικών αεροσκαφών Eurofighter Typhoon. Το Συμβούλιο Ασφαλείας της γερμανικής κυβέρνησης ενέκρινε το προκαταρκτικό αίτημα της Τουρκίας, ενώ την ίδια ώρα το μνημόνιο αμυντικής συνεργασίας που υπέγραψαν οι υπουργοί Άμυνας της Τουρκίας και της Βρετανίας, στο περιθώριο της 17ης Διεθνούς Έκθεσης Αμυντικής Βιομηχανίας (IDEF) στην Κωνσταντινούπολη, φέρνει πιο κοντά την Άγκυρα στην απόκτηση των ευρωπαϊκών αεροσκαφών. Με τον τρόπο αυτό, αναζωογονείται το ευρωπαϊκό εξοπλιστικό project, αναβαθμίζεται η διαπραγματευτική θέση της Άγκυρας έναντι της Ουάσινγκτον ως προς το θέμα των F-35, αλλά και προκύπτουν νέες επιχειρησιακές ανησυχίες για Ελλάδα και Ισραήλ.
Πηγή: capital.gr
