Δασμοί: Για ποιους λόγους ανησυχεί η ελληνική κυβέρνηση – Οι συνέπειες στην ελληνική οικονομία –

Αντίστροφα μετρά ο χρόνος για την επιβολή δασμών από την κυβέρνηση Τραμπ στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε περίπτωση που δεν αλλάξει κάτι, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει ανακοινώσει δασμούς 30% στα ευρωπαϊκά προϊόντα που θα εφαρμοστούν από 1η Αυγούστου, σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί τελικά συμφωνία. Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης βρίσκεται σε «αναμμένα» κάρβουνα, καθότι μια τέτοια εξέλιξη θα είναι αρνητική για την Ελλάδα.

Ένα σενάριο αύξησης των δασμών στην ΕΕ στο 30%, αξιολογείται ως καταστροφικό για τα ευρωπαϊκά και ελληνικά προϊόντα. Για αυτό και η ΕΕ έχει ήδη εγκρίνει πιθανούς δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα αξίας 21 δισ. ευρώ, οι οποίοι θα μπορούσαν να εφαρμοστούν γρήγορα ως απάντηση στους δασμούς μετάλλων του Τραμπ. Παράλληλα ο Ντόναλντ Τραμπ έχει επιβάλλει δασμό 25% στα αυτοκίνητα και τα ανταλλακτικά αυτοκινήτων και 50% στον χάλυβα και το αλουμίνιο. Πώς θα επηρεαστεί όμως η Ελλάδα;

Σημαντικές θα είναι οι έμμεσες επιπτώσεις μέσω των εμπορικών μας εταίρων στην ΕΕ που θα πιεστούν σε μεγάλο βαθμό

Γιατί ανησυχεί η ελληνική κυβέρνηση

Όπως εξηγούν αρμόδιοι επιτελείς, η βασική ανησυχία δε σχετίζεται με τις πρωτογενείς συνέπειες, αφού οι εξαγωγές της Ελλάδας αγγίζουν μόλις τα 2,4 δισ. ευρώ ή αλλιώς το 1% του ελληνικού ΑΕΠ. Οι ίδιοι προσθέτουν ότι το πρόβλημα θα δημιουργηθεί εάν επηρεαστούν οι μεγάλες οικονομίες της ΕΕ, όπως η Γερμανία. Κι αυτό διότι εάν μειωθεί το εισόδημα των πολιτών των ευρωπαϊκών χωρών θα υπάρξουν συνέπειες τόσο σε ό,τι αφορά τον τουρισμό της Ελλάδας, αλλά και τις εξαγωγές της χώρας μας προς την ΕΕ. «Οι εξαγωγές μας παραδοσιακά κινούνται παραδοσιακά στην περιοχή του 65% στην Ευρωπαϊκή Ένωση και 35% τρίτες χώρες» ανέφερε αρμόδιος παράγοντας στον ΟΤ.

Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος, σημαντικές θα είναι οι έμμεσες επιπτώσεις μέσω των εμπορικών μας εταίρων στην ΕΕ που θα πιεστούν σε μεγάλο βαθμό. Όλα αυτά είναι πιθανό να οδηγήσουν σε επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης του ελληνικού ΑΕΠ, σημειώνεται στην έκθεση, ενώ προστίθεται πως το μέγεθος της επίπτωσης εξαρτάται σημαντικά από την ένταση των διαταραχών στην εξωτερική ζήτηση και στην αβεβαιότητα. Ειδικά στο χειρότερο σενάριο που η αβεβαιότητα αποκτά πρωταγωνιστικό ρόλο οι επιπτώσεις στην οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να είναι σημαντικές.

Κίνδυνος για το ΑΕΠ

Η Τράπεζα της Ελλάδας περιγράφει αναλυτικά την αλυσιδωτή αντίδραση που μπορεί να προκαλέσουν οι δασμοί Τραμπ και ειδικά η αυξημένη αβεβαιότητα στο διεθνές εμπόριο.

Όπως προκύπτει, η μείωση της εξωτερικής ζήτησης οδηγεί σε περιορισμό των ελληνικών εξαγωγών, προκαλώντας συρρίκνωση της συνολικής ζήτησης στην ελληνική οικονομία.

Καθώς η εξωτερική ζήτηση εξασθενεί, οι επιχειρήσεις περιορίζουν την παραγωγή, γεγονός που συνεπάγεται μείωση του πραγματικού ΑΕΠ.

Η πτώση της παραγωγής, με τη σειρά της, μειώνει τη ζήτηση εργασίας, ασκώντας καθοδικές πιέσεις στους μισθούς του ιδιωτικού τομέα και στο κόστος εργασίας, καθώς και στη ζήτηση κεφαλαίου.

Πτώση στα εισοδήματα

Παράλληλα, η υποχώρηση της συνολικής ζήτησης οδηγεί σε πτώση του πληθωρισμού, καθώς οι επιχειρήσεις μειώνουν τις τιμές τους ανταποκρινόμενες στο χαμηλότερο κόστος εργασίας.

Επιπρόσθετα, η μείωση του εισοδήματος των νοικοκυριών οδηγεί σε πτώση της ιδιωτικής κατανάλωσης, επιτείνοντας περαιτέρω τη συρρίκνωση της συνολικής ζήτησης.

Όσον αφορά τις επιδράσεις από την αύξηση της οικονομικής αβεβαιότητας, αυτή επηρεάζει αρνητικά την επενδυτική και καταναλωτική ζήτηση. Με τη σειρά της, η μείωση της εγχώριας ζήτησης οδηγεί σε περιορισμό της απασχόλησης και των μισθών, γεγονός που επιτρέπει στις επιχειρήσεις να μειώσουν τις τιμές τους, δημιουργώντας αποπληθωριστικές πιέσεις.

Τουρισμός

Ένας άλλος κίνδυνος από τους δασμούς Τραμπ σχετίζεται με τα θέματα του τουρισμού  εφόσον πολλές χώρες της ΕΕ επηρεαστούν από ένα γενικευμένο εμπορικό πόλεμο. Ο λόγος είναι ο εξής: Εάν οι ευρωπαϊκές χώρες παρουσιάσουν απώλεια εισοδήματος λόγω των δασμών, τότε κάτι τέτοιο ενδέχεται να επηρεάσει τον ελληνικό τουρισμό, ο οποίος περιμένει πάρα πολλά από τους Ευρωπαίους πολίτες.

Η επιβολή δασμών 30% από τις ΗΠΑ στα εισαγόμενα ευρωπαϊκά προϊόντα πλήττει καταφανώς και τις ελληνικές εξαγωγές. Το 2024, η αξία των ελληνικών εξαγωγών προς τις Ηνωμένες Πολιτείες ανήλθε σε 2,41 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 1% του ΑΕΠ, ενώ οι εισαγωγές από τις ΗΠΑ διαμορφώθηκαν στα 2 δισ. ευρώ.

Τα ελληνικά προϊόντα

Στο επίκεντρο των επιπτώσεων βρίσκονται βασικά ελληνικά εξαγωγικά προϊόντα, όπως το ελαιόλαδο, οι ελιές και το κρασί. Θεωρείται βέβαιο πως οι δασμοί θα κάνουν ακριβότερα τα ελληνικά προϊόντα στα αμερικανικά ράφια.

Τα τρόφιμα και ποτά αποτελούν τον μεγαλύτερο εξαγωγικό κλάδο προς τις ΗΠΑ, με μερίδιο 30,6%, ακολουθούμενο από τα πετρελαιοειδή με 22,8% και τα βιομηχανικά είδη με 16,5%. Είναι ενδεικτικό ότι στην αμερικανική αγορά μόνο ο κλάδος των ελιών είχε σημαντική διείσδυση καθώς το 2024 οι εξαγωγές του προς τις ΗΠΑ κάλυψαν το 26% των συνολικών ελληνικών εξαγωγών ελιάς.

Άλλα προϊόντα με σημαντικό ρόλο είναι το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, η φέτα και η κομπόστα ροδάκινου.

Η χώρα μας, σύμφωνα με τη UBS, είναι μεταξύ των χωρών με υψηλό βαθμό εξαγωγικής έκθεσης και περιορισμένα περιθώρια προσαρμογής. Περίπου 60% των ελληνικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ αφορούν προϊόντα τα οποία εντάσσονται στο δασμολογικό καθεστώς, με την Ελλάδα να έχει έτσι τρίτη υψηλότερη έκθεση στην περιοχή σε αυτό το μέτωπο, μετά την Ουγγαρία (75%) και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (65%).