Σε δόσεις οι ελαφρύνσεις που θα εφαρμοστούν το 2026

Του Τάσου Δασόπουλου

Σε δύο δόσεις θα ξεδιπλωθούν τα μέτρα του 2026, με ένα βασικό πακέτο των φορολογικών μειώσεων να ανακοινώνεται από τον πρωθυπουργό στη ΔΕΘ και στη συνέχεια ένα πρόσθετο πακέτο μέτρων την ερχόμενη άνοιξη, με την ανακοίνωση του υπερπλεονάσματος του 2025, όπως συνέβη και φέτος.

Τα μέτρα ελάφρυνσης που θα οριστικοποιηθούν έχουν ως γνώμονα ότι η Ελλάδα δεν θα πρέπει να δώσει στις Βρυξέλλες την εντύπωση ότι επιστρέφει στην εποχή της ανεξέλεγκτης επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής του παρελθόντος. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το οικονομικό επιτελείο προσαρμόζει συνεχώς τη στρατηγική του, ανάλογα με τις διεθνείς εξελίξεις. Ο εμπορικός πόλεμος που έχουν ξεκινήσει οι ΗΠΑ και αναμένεται να επηρεάσει έμμεσα την Ελλάδα, αλλά και η πίεση, λόγω ΝΑΤΟ, για αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ, από 2% του ήταν μέχρι πρότινος, απαιτούν προσαρμογές. Η πιο βασική από αυτές είναι ότι κάθε μείωση φόρου ή κάθε εισοδηματική ενίσχυση θα πρέπει να έχουν αποδεδειγμένη και μόνιμη πηγή χρηματοδότησης, από την υπεραπόδοση της οικονομίας.

Όλα αυτά οδηγούν σε μέτρα για το 2026, τα οποία θα ανακοινωθούν σε δόσεις, ανάλογα με την πιστοποίηση του δημοσιονομικού χώρου μέσω των οποίων θα χρηματοδοτηθούν. Η πρώτη από αυτές θα έχει δημοσιονομικό κόστος 1,5 δισ. ευρώ, θα ανακοινωθεί στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης και θα περιλαμβάνει τις μειώσεις φόρων για τη μεσαία τάξη.

Ο δημοσιονομικός χώρος 

Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, για το Μεσοπρόθεσμο Σχέδιο το επόμενο έτος η χώρα μας έχει ένα περιθώριο αύξησης των δαπανών 3,6% σε σχέση με φέτος, ποσοστό που μεταφράζεται σε 3,6 δισ. ευρώ. Στο μεταξύ, υπάρχουν περίπου 700-750 εκατ. ευρώ ως απόθεμα που μπορεί να δαπανηθεί λόγω του καλύτερου αποτελέσματος το 2024 από την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, το ποσό των δαπανών που μπορούν να γίνουν για τον επόμενο χρόνο διαμορφώνεται συνολικά σε 4,4 δισ. ευρώ. Από τα 4,4 δισ. ευρώ, το 1 δισ. ευρώ αφορά την αύξηση των τακτικών δαπανών του κράτους, 1,2 δισ. ευρώ θα δαπανηθεί για την αύξηση των συντάξεων, 500 εκατ. ευρώ έχουν υπολογιστεί για την αύξηση των αμυντικών δαπανών και περίπου 600 εκατ. ευρώ τα μέτρα που ήδη έχουν εξαγγελθεί. Συνεπώς απομένει 1 δισ. ευρώ που θα πρέπει να κατανεμηθεί σε νέα μέτρα.

Το ποσό αυτό θα αυξηθεί περαιτέρω, γύρω στα 500 εκατ. ευρώ, λόγω της ενεργοποίησης της ρήτρας διαφυγής και τα 500 εκατ. ευρώ από την αύξηση των αμυντικών δαπανών που δεν θα προσμετρηθούν στο σκέλος αύξηση των καθαρών πρωτογενών δαπανών. Δηλαδή απομένει συνολικά 1,5 δισ. ευρώ για παρεμβάσεις το 2026 με βάση ένα δημοσιονομικό περιθώριο που έχει πιστοποιηθεί από Αθήνα και Βρυξέλλες.

Το δεύτερο πακέτο μέτρων

Ωστόσο, ο δημοσιονομικός αυτός χώρος δεν λαμβάνει υπόψη την τυχόν συνέχιση της υπεραπόδοσης της οικονομίας και το 2025, γεγονός που θα επεκτείνει τα περιθώρια παρεμβάσεων. Με βάση άτυπες ακόμη προβλέψεις του ΥΠΕΘΟ, ο πρόσφατα αναθεωρημένος στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,2% του ΑΕΠ θα ξεπεραστεί για άλλη μία χρονιά. Η νεότερη εκτίμηση είναι ότι θα ξεπεράσει και πάλι το 4% του ΑΕΠ, γεγονός που αυξάνει τον διαθέσιμο δημοσιονομικό χώρο κατά περίπου 2 δισ. ευρώ. Μέρος από την υπέρβαση θα προέρχεται από τα υψηλότερα έσοδα που θα έχει το Δημόσιο, λόγω της σύλληψης μεγαλύτερου μέρους της φοροδιαφυγής.

Μάλιστα, μια πρόχειρη εκτίμηση από την αρχή του χρόνου ήθελε τα πρόσθετα έσοδα από φοροδιαφυγή για φέτος να φτάνουν 1 δισ. ευρώ, προσεγγίζοντας στο σύνολό τους τα έσοδα που θα προέλθουν από τη φοροδιαφυγή στα 3 δισ. ευρώ. Με το αποτέλεσμα αυτό, το ΥΠΕΘΟ θα έχει ξεπεράσει την αρχική εκτίμηση, ότι μπορεί να συγκεντρώσει έσοδα από τη φοροδιαφυγή 2,7 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2027, δύο χρόνια νωρίτερα. Επιπλέον θα έχει περιθώριο για νέες παρεμβάσεις μέσα στο 2026, όπως συνέβη και φέτος: όταν με την ανακοίνωση πρωτογενούς πλεονάσματος στο 4,8% του ΑΕΠ η κυβέρνηση διέθεσε 1,1 δισ. ευρώ για την επιστροφή ενός ενοικίου σε 950.000 νοικοκυριά και την απόδοση επιδόματος 250 ευρώ σε 1,44 εκατ. συνταξιούχους.

Πώς θα μοιραστούν τα μέτρα

Φυσικά, το οικονομικό επιτελείο έχει έτοιμο όλο τον κατάλογο των μέτρων, τα οποία θέλει να εφαρμόσει η κυβέρνηση τον επόμενο χρόνο. Στο πρώτο πακέτο θα πρέπει να εκπληρωθεί η εξαγγελία για ελάφρυνση της μεσαίας τάξης. Για τον λόγο αυτό στη ΔΕΘ θα πρέπει να περιμένουμε να ακούσουμε:

– Τις αλλαγές στη φορολογική κλίμακα με έμφαση στην ελάφρυνση στα εισοδήματα από 20.000 μέχρι και 50-55.000 ευρώ, όπου βρίσκονται οι φορολογούμενοι που καταβάλλουν το 65% του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων.

– Πολύ πιθανό είναι να ανακοινωθεί και μιας μορφής τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας, δεδομένου ότι πλέον τα εισοδήματα αυξάνονται και ο πληθωρισμός θα βρίσκεται στην περιοχή του 2%, οπότε θα μειώνει και την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, αν δεν αντιμετωπιστεί έστω και μέσω της φορολογίας.

– Επίσης, μπορεί να καταργηθεί και το τέλος επιτηδεύματος για τα νομικά πρόσωπα, ώστε να διαγραφεί εντελώς ο τελευταίος μνημονιακός νόμος.

– Θα υπάρχουν επίσης νέα μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος της στέγασης, το οποίο οξύνεται χρόνο με τον χρόνο.

Στη δεύτερη σειρά μέτρων που θα ανακοινωθούν τον Απρίλιο θα πρέπει να αναμένουμε:

– Επιμέρους μειώσεις στη φορολογία των επιχειρήσεων, όπως π.χ. των ασφαλιστικών εταιρειών, ώστε να γίνουν πιο φθηνά τα συμβόλαια υγείας και κατοικίας.

– Παρεμβάσεις στη φορολογία των ενοικίων, ώστε να διατεθούν στην αγορά πολλά, κλειστά σήμερα, ακίνητα. 

– Εισοδηματικές ενισχύσεις, με στόχευση σε κλάδους του Δημοσίου οι οποίοι υπεραποδίδουν και οικονομικά ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, οι οποίες βρίσκονται υπό διαμόρφωση. 

Όλα θα εξαρτηθούν από το υπερπλεόνασμα του 2025.