Τα τελευταία δύο χρόνια, εκτός από τον πόλεμο στη Γάζα και την όλο και πιο βίαιη κατοχή της Δυτικής Όχθης, το Ισραήλ έχει εξαπολύσει επιθέσεις κατά του Ιράν, του Λιβάνου, της Συρίας και της Υεμένης.
Οι πιο πρόσφατες επιθέσεις στη Συρία ξεκίνησαν αυτή την εβδομάδα, φτάνοντας μέχρι το σημείο να χτυπήσουν το Υπουργείο Άμυνας της χώρας.
Φυσικά, οι Ισραηλινοί επικαλούνται δικαιολογίες για τις επιθέσεις στη Συρία – κυρίως, σύμφωνα με το Ισραήλ, για την υπεράσπιση της συριακής μειονότητας των Δρούζων. Μια εκεχειρία που μεσολάβησε η ΗΠΑ τέθηκε σε ισχύ, αλλά παραμένει να δούμε αν θα κρατήσει.
Στο Λίβανο, το Ισραήλ ισχυρίστηκε ότι ήθελε να σταματήσει την απειλή που αποτελεί η Χεζμπολάχ.
Οι επιθέσεις κατά του Ιράν, όπως είπε, είχαν ως στόχο να σταματήσουν τις προσπάθειες της χώρας να κατασκευάσει πυρηνική βόμβα.
Και στην Υεμένη, οι βομβαρδισμοί του Ισραήλ ήταν απάντηση στις επιθέσεις των ανταρτών Χούθι της χώρας.
Πέρα από τις αιτιολογίες, το ερώτημα είναι αν το Ισραήλ να συνεχίσει να ενεργεί με τρόπο που κάνει πολλούς σε όλο τον κόσμο, και ιδίως στη Μέση Ανατολή, να το θεωρούν επιθετικό, γράφει ένα αναλυτικό άρθρο του Al Jazeera.
Καπνός υψώνεται πάνω από το Λίβανο, μετά από ισραηλινή επίθεση, εν μέσω συνεχιζόμενων διασυνοριακών εχθροπραξιών μεταξύ της Χεζμπολάχ και των ισραηλινών δυνάμεων, όπως φαίνεται από τα σύνορα του Ισραήλ με το Λίβανο στο βόρειο Ισραήλ, στις 5 Μαΐου 2024.
Ατιμωρησία στην οικοδόμηση σχέσεων
Το επιχείρημα του Ισραήλ είναι ότι όλες αυτές οι συγκρούσεις – και οι περισσότεροι από 58.000 Παλαιστίνιοι που σκοτώθηκαν στη Γάζα – είναι απαραίτητες επειδή το κράτος αντιμετωπίζει μια υπαρξιακή μάχη, την οποία δεν έχει άλλη επιλογή από το να κερδίσει.
Η ισραηλινή κυβέρνηση, τουλάχιστον στην τρέχουσα ακροδεξιά της σύνθεση, δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται αν οι γείτονές της δεν την συμπαθούν.
Αντίθετα, φαίνεται να επιθυμεί να τους φοβίζει.
Και ως η ισχυρότερη στρατιωτική δύναμη στην περιοχή, με την υποστήριξη της ισχυρότερης στρατιωτικής δύναμης στον κόσμο, οι Ισραηλινοί αισθάνονται ότι μπορούν να κάνουν σε μεγάλο βαθμό ό,τι θέλουν.
Το Ισραήλ εκμεταλλεύεται την αποδυνάμωση της διεθνούς τάξης και την αβεβαιότητα που επικρατεί στον κόσμο, ιδίως με τις Ηνωμένες Πολιτείες υπό τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να κινούνται ανοιχτά προς μια πιο συναλλακτική εξωτερική πολιτική.
Οι δυτικές χώρες είχαν προηγουμένως προσπαθήσει να διατηρήσουν την ιδέα μιας φιλελεύθερης διεθνούς τάξης, όπου θεσμοί όπως τα Ηνωμένα Έθνη διασφαλίζουν την τήρηση του διεθνούς δικαίου.
Ωστόσο, οι ενέργειες του, επί δεκαετίες, έχουν καταστήσει όλο και πιο δύσκολο να διατηρηθεί αυτή η ψευδαίσθηση.
Ο κόσμος δεν έχει καταφέρει να εμποδίσει το Ισραήλ να συνεχίσει την κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών, παρόλο που αυτό είναι παράνομο σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και διεθνείς φορείς έχουν διαπιστώσει ότι το Ισραήλ έχει παραβιάσει επανειλημμένα τους κανόνες του πολέμου στη συμπεριφορά του στη Γάζα και έχουν κατηγορήσει τη χώρα για γενοκτονία, αλλά δεν μπορούν να κάνουν πολλά περισσότερα.
Δεξαμενές πετρελαίου καίγονται στο λιμάνι της Χοντέιντα, στη Υεμένη, το Σάββατο 20 Ιουλίου 2024, μετά από ισραηλινή επίθεση.
AP
Εκμετάλλευση των συνθηκών
Καμία άλλη δύναμη δεν θέλει ή δεν αισθάνεται αρκετά ισχυρή για να αναλάβει τον ρόλο που οι ΗΠΑ αναμφισβήτητα εγκαταλείπουν.
Και μέχρι να ξαναγραφτούν οι κανόνες, φαίνεται όλο και περισσότερο ότι η δύναμη ισούται με το σωστό.
Το Ισραήλ, η μόνη πυρηνική δύναμη στην περιοχή, εκμεταλλεύεται την κατάσταση.
Η κύρια απειλή για το Ισραήλ ήταν ο ιρανικός Άξονας Αντίστασης, και το επιχείρημα ήταν ότι αυτές οι χώρες και οι ομάδες θα χτυπούσαν σκληρά το Ισραήλ αν αυτό προχωρούσε πολύ στις επιθέσεις του.
Βραχυπρόθεσμες συγκρούσεις
Το Ισραήλ όντως κλιμάκωσε τις επιθέσεις του, και η αντίδραση του Ιράν και των συμμάχων του ήταν, σε πολλές περιπτώσεις, να επιλέξουν να υποχωρήσουν παρά να διακινδυνεύσουν την ολική καταστροφή των χωρών ή των οργανώσεών τους.
Το Ιράν όντως επιτέθηκε στο Ισραήλ με τρόπο που η χώρα δεν είχε ξαναζήσει, με το Τελ Αβίβ να δέχεται άμεσες επιθέσεις σε πολλές περιπτώσεις.
Ωστόσο, ορισμένες από τις χειρότερες προβλέψεις δεν επαληθεύτηκαν και, τελικά, η άμεση σύγκρουση με το Ιράν διήρκεσε 12 ημέρες, χωρίς να ξεσπάσει ευρύτερος περιφερειακός πόλεμος.
Το Ισραήλ εξαπέλυσε αρκετές θανατηφόρες αεροπορικές επιδρομές που είχαν ως στόχο τις συριακές κυβερνητικές δυνάμεις στη Σουέιντα. Η επίθεση έλαβε χώρα εν μέσω εκρήξεων θρησκευτικής βίας μεταξύ Δρούζων μαχητών και φυλών Βεδουίνων.
Στο Λίβανο, το Ισραήλ μπορεί να είναι ακόμη πιο ικανοποιημένο με το αποτέλεσμα.
Μετά από μια εντατική εκστρατεία βομβαρδισμών και εισβολή πέρυσι, η Χεζμπολάχ έχασε τον εμβληματικό ηγέτη της, Χασάν Νασράλα, και μεγάλο μέρος της στρατιωτικής της ικανότητας, καθώς και μέρος της εξουσίας της στο Λίβανο.
Τώρα, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, δεν αποτελεί πλέον μεγάλη απειλή για το Ισραήλ.
Υπεροψία του Ισραήλ;
Το Ισραήλ φαίνεται να πιστεύει ότι η αδυναμία των γειτόνων του είναι καλή για αυτό.
Όπως και στην περίπτωση της Γάζας και της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης, η αντίληψη είναι ότι δεν υπάρχει πραγματική ανάγκη να προβλεφθεί ένα τέλος.
Αντίθετα, όπως έχει αποδείξει ο πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου, μπορεί να διατηρήσει το χάος όσο το δυνατόν μακρύτερα από τα σύνορά της χώρας, αρκεί να διατηρεί την ασφάλεια στο εσωτερικό του.
Ωστόσο, η τρέχουσα κατάσταση στη Συρία αποτελεί ένα ενδιαφέρον παράδειγμα του τι μπορεί να πάει στραβά και το Ισραήλ μπορεί να ξεπεράσει τα όρια.
Ο Νετανιάχου έχει υποστηρίξει ότι η Συρία νότια της Δαμασκού πρέπει να παραμείνει αποστρατιωτικοποιημένη.
Το πρώτο του επιχείρημα ήταν ότι αυτό θα εξασφάλιζε την μειονότητα των Δρούζων.
Το δεύτερο επιχείρημα ήταν ότι οι νέες αρχές στη Συρία δεν είναι αξιόπιστες λόγω των παλαιότερων δεσμών της νέας ηγεσίας με ομάδες όπως η Αλ Κάιντα.
Μετά τον βομβαρδισμό του Ισραήλ και την πίεση των ΗΠΑ, ο πρόεδρος της Συρίας Αχμέντ αλ-Σαράα συμφώνησε να αποσύρει τις κυβερνητικές δυνάμεις ασφαλείας από την επαρχία Σουάιντα, όπου κυριαρχούν οι Δρούζοι, προειδοποιώντας ότι, ενώ «μπορεί να είναι σε θέση να ξεκινήσει έναν πόλεμο», «δεν θα είναι εύκολο να ελέγξει τις συνέπειες».
Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπένιαμιν Νετανιάχου κάθεται στην Κνέσετ, το κοινοβούλιο του Ισραήλ, δίπλα στον υπουργό Άμυνας Ισραήλ Κατζ και τον υπουργό Εθνικής Ασφάλειας Ιταμάρ Μπεν-Γβίρ, την ημέρα της ψηφοφορίας για την πιθανή αποβολή του Αϊμάν Οντέ από το κοινοβούλιο, στην Ιερουσαλήμ, στις 14 Ιουλίου 2025.
Διεθνής αντίδραση
Αν μη τι άλλο, οι ενέργειες του Ισραήλ στη Συρία θα αυξήσουν την περιφερειακή του απομόνωση και θα προκαλέσουν ανησυχία σε χώρες που θα μπορούσαν να θεωρηθούν πιθανοί σύμμαχοι.
Η Σαουδική Αραβία έχει τονίσει την υποστήριξή της προς τη νέα συριακή κυβέρνηση, και η συμπεριφορά του Ισραήλ θα ενισχύσει την αίσθηση του Ριάντ, μετά τη Γάζα, ότι οποιαδήποτε «Συμφωνία του Αβραάμ» για την ομαλοποίηση των σχέσεων δεν μπορεί να επιτευχθεί βραχυπρόθεσμα.
Για πολλές χώρες της Μέσης Ανατολής, ιδίως στον Κόλπο, η ισραηλινή ηγεμονία, ειδικά με την άνοδο των μεσσιανικών ακροδεξιών δυνάμεων στην κυβέρνησή της, οδηγεί σε πόλεμο, επεκτατισμό, χάος και κινδύνους για την ασφάλεια.
Και τα βραχυπρόθεσμα στρατιωτικά κέρδη του Ισραήλ ενέχουν τον κίνδυνο αντίδρασης αλλού.
Θα χτυπήσει πίσω η Τεχεράνη;
Οι στρατιωτικές δυνατότητες του Ιράν μπορεί να έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές στον πόλεμο με το Ισραήλ, αλλά η Τεχεράνη πιθανότατα θα επιδιώξει να αλλάξει τακτική για να υπονομεύσει το Ισραήλ με άλλους τρόπους τα επόμενα χρόνια, βελτιώνοντας παράλληλα την άμυνά της και ενδεχομένως εστιάζοντας στην απόκτηση πυρηνικού όπλου.
Όπως αναφέρθηκε, οι απόψεις των χωρών της περιοχής ενδέχεται να μην αποτελούν την ύψιστη προτεραιότητα για την τρέχουσα ηγεσία του Ισραήλ, όσο συνεχίζει να έχει την υποστήριξη των ΗΠΑ.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι, μακροπρόθεσμα, το Ισραήλ δεν θα αντιμετωπίσει όλο και μεγαλύτερες αντιδράσεις για τις ενέργειές του, τόσο σε διπλωματικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο ασφάλειας.
Καταστροφή εκ των έσω;
Σε εσωτερικό επίπεδο, οι συνεχείς πόλεμοι, ακόμη και εκτός των συνόρων του, δεν προσφέρουν αίσθημα μακροπρόθεσμης ασφάλειας σε κανέναν πληθυσμό.
Το ποσοστό των εφέδρων στρατιωτικών που ανταποκρίνονται στις κλήσεις έχει ήδη μειωθεί, σύμφωνα με πληροφορίες.
Σε μια χώρα όπου η πλειονότητα του στρατιωτικού προσωπικού είναι έφεδροι που έχουν δουλειές, επιχειρήσεις και οικογένειες να φροντίσουν, είναι δύσκολο να διατηρηθεί μια μόνιμη στρατιωτική βάση επ’ αόριστον.
Διαδηλωτές κρατούν πανό κατά τη διάρκεια διαδήλωσης για την άμεση απελευθέρωση των ομήρων που κρατούνται στη Γάζα από την επίθεση της Χαμάς εναντίον του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, στο Τελ Αβίβ, Ισραήλ, 19 Ιουλίου 2025.
Αυτό έχει συμβάλει στην αύξηση του χάσματος στο εσωτερικό.
Από τη μία υπάρχει το σιωνιστικό υπερ-εθνικιστικό στρατόπεδο που θέλει να πολεμήσει πρώτα και να κάνει ερωτήσεις μετά, να προσαρτήσει παλαιστινιακά εδάφη και να επιβάλει την αποδοχή της περιοχής με τη βία.
Από την άλλη, ένα πιο κεντρώο στρατόπεδο που – αν και ίσως δεν δίνει προτεραιότητα στην ανακούφιση των παλαιστινιακών δεινών – είναι πιο ευαίσθητο στον διεθνή απομονωτισμό και τις κυρώσεις, ενώ προσπαθεί να διατηρήσει μια «φιλελεύθερη σιωνιστική» εικόνα του Ισραήλ.
Τι μέλλει γενέσθαι
Εάν οι τρέχουσες τάσεις συνεχιστούν και το ακραίο εθνικιστικό στρατόπεδο διατηρήσει την κυριαρχία του, το Ισραήλ μπορεί να συνεχίσει να χρησιμοποιεί τη στρατιωτική του δύναμη και την υποστήριξη των ΗΠΑ για να επιτύχει βραχυπρόθεσμες επιτυχίες.
Ωστόσο, σπέρνοντας το χάος στα σύνορά του και παραβιάζοντας τους διεθνείς κανόνες, καλλιεργεί το μίσος των γειτόνων του και χάνει την υποστήριξη των παραδοσιακών συμμάχων του, ακόμη και στις ΗΠΑ, όπου η δημόσια υποστήριξη μειώνεται.
Ένα πιο απομονωμένο Ισραήλ μπορεί να κάνει ό,τι θέλει σήμερα, αλλά χωρίς μια μακροπρόθεσμη στρατηγική για την ειρήνη, τη σταθερότητα και τον αμοιβαίο σεβασμό με τους γείτονές του – συμπεριλαμβανομένων των Παλαιστινίων – ενδέχεται να μην είναι σε θέση να ξεφύγει από τις συνέπειες αύριο.
Πηγή: in.gr
