Της Ξανθής Γούναρη
Μετρώντας αντίστροφα για την 1η Αυγούστου, οπότε και τίθενται σε εφαρμογή οι οριζόντιοι δασμοί 30% από τις Ηνωμένες Πολιτείες σε όλα τα ευρωπαϊκά προϊόντα, στις ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις ειδικά του αγροδιατροφικού κλάδου έχει σημάνει συναγερμός.
Οι εξαγωγές αγροδιατροφικών προϊόντων -επιτραπέζιες ελιές, κομπόστες, ελαιόλαδο, φέτα και κρασί- αγγίζουν τα 744 εκατ. ευρώ και είναι η δεύτερη μεγαλύτερη κατηγορία εξαγώγιμων προϊόντων προς τις ΗΠΑ μετά τα φάρμακα, κυρίως γενόσημα, που κατέχουν την πρώτη θέση.
Πάνω από 100 εκατ. ευρώ απώλεια μόνο από τις ελιές
Ο Κώστας Ζούκας, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Μεταποιητών – Τυποποιητών – Εξαγωγέων Επιτραπέζιων Ελιών ΠΕΜΕΤΕ, μιλά χωρίς περιστροφές για το τι διακυβεύεται: “Πάνω από 100 εκατομμύρια ευρώ εξαγωγές κινδυνεύουν να χαθούν μόνο από τις ελιές.”
Ο ίδιος ξεκαθαρίζει ότι ο δασμός του 30% δεν μπορεί να απορροφηθεί, σε αντίθεση με το 10% που ίσχυσε από τον Απρίλιο: “Η ελιά δεν είναι είδος πρώτης ανάγκης. Ο Αμερικανός καταναλωτής, αν τη βρει 50% ακριβότερη, απλώς δεν θα την αγοράσει.” Και προσθέτει: “Αν χαθεί η Αμερική, για πολλές εξαγωγικές επιχειρήσεις στην περιφέρεια, που είναι απολύτως εξαρτημένες από την εν λόγω αγορά δεν υπάρχει εναλλακτικό σχέδιο.”
Από τις περίπου 100 ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις επιτραπέζιας ελιάς, τουλάχιστον 20 είναι άμεσα εξαρτημένες από την αγορά των ΗΠΑ και το ενδεχόμενο να αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα βιωσιμότητας είναι παραπάνω από ορατό. Οι επιπτώσεις δεν θα περιοριστούν μόνο στις επιχειρήσεις: “Μιλάμε για κοινωνίες, για αγρότες. Αν καταρρεύσει ο εξαγωγικός τομέας της ελιάς, θα έχει συνέπειες και στον πρωτογενή τομέα και στις τοπικές οικονομίες”, τονίζει ο κ. Ζούκας.
Το 2024, η συνολική αξία εξαγωγών επιτραπέζιων ελιών έφτασε τα 796 εκατ. ευρώ, με την Αμερική να απορροφά το 29%, ήτοι τα 214 εκατ. ευρώ προήλθαν από τις πωλήσεις πέρα του Ατλαντικού.
Πρόκειται για την πρώτη σε αξία εξαγώγιμη κατηγορία ελληνικών τροφίμων στην αμερικανική αγορά. Πολύ πίσω ακολουθούν οι κομπόστες (80 εκατ.), το ελαιόλαδο (68 εκατ.), η φέτα (55 εκατ.) και το κρασί (19 εκατ.).
Όπως υπογραμμίζει ο πρόεδρος της ΠΕΜΕΤΕ: “Η εγχώρια αγορά απορροφά κάτω από το 7% της παραγωγής. Η ελιά είναι εξαγώγιμο προϊόν. Αν κλείσει η Αμερική, οι εταιρείες θα στραφούν αλλού – αλλά δεν θα είναι εύκολο.”
“Η Ελλάδα έχει σχεδόν ισοσκελισμένο εμπορικό ισοζύγιο με τις ΗΠΑ. Δεν είμαστε εμείς ο στόχος. Όμως πληρώνουμε το κόστος για τα εμπορικά πλεονάσματα της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Ιρλανδίας”. Και προσθέτει: “Μια κακή συμφωνία είναι πολύ καλύτερη από μια ασυμφωνία όταν έχεις απέναντί σου ένα απρόβλεπτο συνομιλητή”.
Ο κύριος Ζούκας όμως συνεχίζει να ελπίζει και με βάση τις κινήσεις που έχουν γίνει από τους συνδέσμους των εξαγωγέων ότι θα επαναληφθεί η εξαίρεση της ελληνικής επιτραπέζιας ελιάς από τους δασμούς, όπως είχε συμβεί στην πρώτη διακυβέρνηση Τραμπ.
“Να κρατήσουμε την Αμερική, αλλά να είμαστε έτοιμοι για όλα”
Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων, Αλκιβιάδης Καλαμπόκης, ζητά συντονισμένη στάση από την Ευρώπη αλλά και από την ελληνική κυβέρνηση. “Η Ε.Ε. πρέπει να κρατήσει μια λογική συναίνεσης, αλλά να έχει έτοιμα όλα τα όπλα της – όπως τα αντίμετρα 72 δισεκατομμυρίων ευρώ.”
“Δεν θέλουμε να απεμπολήσουμε την αγορά των ΗΠΑ. Έχει γίνει μεγάλος αγώνας για να αποκτήσουν τα ελληνικά τρόφιμα το μερίδιό τους και πρέπει να το διαφυλάξουμε.”
Ο ίδιος επισημαίνει τρία προβλήματα για τις εξαγωγές των ελληνικών αγροδιατροφικών προϊόντων:
– Αβεβαιότητα στο ύψος των δασμών: “Δεν είναι ξεκάθαρο αν θα είναι 30% ή 30+10%. Περιμένουμε επίσημες διευκρινίσεις από τις Βρυξέλλες.”
– Αθέμιτος ανταγωνισμός: “Η Τουρκία και η Τυνησία έχουν 10% δασμό. Τα προϊόντα τους είναι φθηνότερα και χαμηλότερης ποιότητας, αλλά θα κατακλύσουν την αγορά.”
– Συναλλαγματική ισοτιμία: “Το ευρώ έχει ανατιμηθεί, το δολάριο αποδυναμώθηκε. Δεν μας ευνοεί καθόλου.”
Και καταλήγει: “Το άνοιγμα νέων αγορών, όπως η Ινδία, η Ινδονησία, οι Φιλιππίνες, με τις οποίες έχουν γίνει συμφωνίες, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Χρειάζεται χρόνος, σχέδιο και άρση των εμποδίων. Η Κίνα, για παράδειγμα, παραμένει δύσβατη”.
Πάντως η εκτίμηση του για τις απώλειες είναι πιο συγκρατημένη: “Αν οι δασμοί “κλειδώσουν” στο 30%, εκτιμώ ότι η απώλεια στα εξαγόμενα τρόφιμα θα είναι της τάξης του 10%. Αλλά το νούμερο αυτό μπορεί να επιδεινωθεί ανάλογα με την αντίδραση της αγοράς”.
Απειλείται το κρασί
Ανάλογη είναι η ανησυχία και στον οινικό τομέα. Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικού Οίνου, Στέλλιος Μπουτάρης, αναφέρει ότι για το ελληνικό κρασί, οι ΗΠΑ αποτελούν την δεύτερη πιο σημαντική αγορά με 19% της αξίας των συνολικών εξαγωγών, καθιστώντας την θεμελιώδη για την οικονομική βιωσιμότητα του οινοπαραγωγικού τομέα της Ελλάδας και των αγροτικών κοινοτήτων που αυτός συντηρεί.
Ο τρέχων δασμός 10% έχει ήδη οδηγήσει σε πτώση κατά 12% στις πωλήσεις των ευρωπαϊκών κρασιών. Εάν αυξηθεί στο 30% – μαζί με την πτώση του δολαρίου – η ζημία μπορεί να φτάσει ή και να ξεπεράσει το 30%, σημειώνεται από τον ΣΕΟ.
Ζητείται στήριξη
Οι εξαγωγικοί φορείς ζητούν από την ελληνική κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προχωρήσουν άμεσα σε στοχευμένα μέτρα στήριξης, κατά το πρότυπο της Ισπανίας, η οποία ήδη έχει εξαγγείλει πακέτο 14 δισ. για την ενίσχυση των επιχειρήσεων που επηρεάζονται από τη διαφαινόμενη εμπορική σύγκρουση.
Για την ελληνική εξαγωγική οικονομία, η Αμερική δεν είναι απλώς μία ακόμη αγορά – είναι στρατηγικός εταίρος. Και όπως λένε οι ίδιοι οι εκπρόσωποι του κλάδου, δεν πρέπει να χαθεί αμαχητί.
Πηγή: capital.gr
