Ο Γιώργος Ζαμπέτας ήταν Έλληνας συνθέτης, τραγουδιστής και υπήρξε ένας ξεχωριστός δεξιοτέχνης του μπουζουκιού. Με δήλωση του Λευτέρη Παπαδόπουλου ο Γιώργος Ζαμπέτας χωρά μέσα στην πρώτη δεκάδα των μεγάλων μορφών του ρεμπέτικου και λαϊκού μας τραγουδιού. Λάτρης της μουσικής, αντισυμβατικός, ελεύθερο πνεύμα, πρωτοπόρος, μοναδικός σόουμαν. Με αφορμή την παράσταση που είναι αφιερωμένη στη ζωή και το έργο του Γιώργου Ζαμπέτα συνομιλήσαμε με τον εγγονό του συνονόματο, Γιώργο Ζαμπέτα.
1. Γιώργος Ζαμπέτας, ένα όνομα βαρύ σαν ιστορία. Πώς αισθάνεσαι βλέποντας στο σανίδι τη ζωή του αείμνηστου παππού σου με έναν τρόπο διαφορετικό, συναρπαστικό, που αναδεικνύει τη μοναδική προσωπικότητα του μεγάλου λαϊκού δημιουργού;
Το να βλέπει κανείς τη ζωή να ξετυλίγεται ξανά μπροστά του, όχι όπως τη θυμάται, αλλά όπως τη βλέπουν οι άλλοι, είναι μια εμπειρία σχεδόν μεταφυσική. Σαν να αντικρίζεις τον χρόνο να αναδιπλώνεται. Ο Γιώργος Ζαμπέτας δεν ήταν μονάχα ένας άνθρωπος· ήταν μια ενέργεια – άτακτη, φωτεινή, πονεμένη, αλλά και απρόβλεπτα χαρούμενη. Το σανίδι, με όλες του τις απάτες και τις αλήθειες, στάθηκε αντάξιο να μεταφέρει κάτι από το αποτύπωμα αυτής της παρουσίας. Κι εγώ, απλώς παρατηρώ, προσπαθώντας να θυμάμαι όχι μόνο αυτόν, αλλά και τον εαυτό μου μέσα απ’ αυτόν.
2. Η παράσταση αντλεί πληροφορίες από το αποκαλυπτικό βιβλίο της θείας σου Κατερίνας Ζαμπέτα, «Γιώργος Ζαμπέτας, ”Βαθιά στη θάλασσα θα πέσω”». Εκφράστηκε, κατά τη γνώμη σου, το πνεύμα, η ψυχή και το ταλέντο του μεγάλου μας συνθέτη στο βιβλίο και στην παράσταση; Και θέλεις να μας πεις λίγα λόγια και για το δικό σου κόμικ με ιστορίες από τη ζωή του;
Η ψυχή δεν περιγράφεται· αφήνεται να σε διαπεράσει. Το βιβλίο της Κατερίνας Ζαμπέτα κατάφερε αυτό ακριβώς: να μην εξηγήσει τον Ζαμπέτα, αλλά να τον αφήσει να αναπνεύσει μέσα στις σελίδες. Η παράσταση, με άλλα μέσα, με άλλες σιωπές, έδωσε στο κοινό τον ήχο πίσω από τις νότες του. Κι εγώ, σε αυτή την αλυσίδα, πρόσθεσα μια αδέξια αλλά ειλικρινή χειρονομία: ένα βιβλίο σε μορφή σκίτσων με τίτλο ”Ο πιο καλός ο μαθητής”. Εκεί μέσα, κατέγραψα μικρές ιστορίες, αποσπάσματα λόγου και μνήμης, όπως μου τις αφηγήθηκαν άνθρωποι που τον έζησαν – και κάποιοι που απλώς τον ένιωσαν. Δεν διεκδικώ τη βιογραφική ακρίβεια, μόνο τη ζωντανή ανάμνηση. Το σκίτσο, όπως και η μουσική, δεν εξηγεί· υπονοεί.
3. Ο Δημήτρης Μητροπάνος θεωρούσε τον Γιώργο Ζαμπέτα δεύτερο πατέρα του και τον μόνο άνθρωπο στο τραγούδι που τον βοήθησε χωρίς να περιμένει αντάλλαγμα. Στην πορεία σου, υπήρξαν άνθρωποι σαν αυτόν, που σε βοήθησαν με καθαρότητα;
Υπήρξαν. Και τους κρατώ βαθιά μέσα μου, όχι μόνο για την πράξη, αλλά για την πρόθεση. Ο κόσμος έχει πια μάθει να μετράει με όρους ανταπόδοσης – σαν να είναι κάθε πράξη μια εμπορική συναλλαγή. Όμως υπάρχουν ακόμη εκείνοι που προσφέρουν όπως η γη προσφέρει σκιά: αθόρυβα, χωρίς ερώτηση. Δεν κοιτάζουν το κέρδος, ούτε τη φήμη· κοιτάζουν τον άνθρωπο. Ο παππούς μου ήταν τέτοιος. Κι όποιος τον τίμησε με το ίδιο ήθος, έγινε για μένα παράδειγμα, όχι μόνο καλλιτεχνικό, αλλά και ανθρώπινο.
4. Το όνομα Ζαμπέτας σε βοήθησε στην καλλιτεχνική σου πορεία, σου άνοιξε πόρτες, ή σε δυσκόλεψε;
Το όνομα είναι μια λέξη. Το βάρος του, όμως, το κρατάς εσύ – ανάλογα με το πώς το κουβαλάς. Ναι, υπήρξαν πόρτες που άνοιξαν πιο εύκολα. Όχι πάντα από κατανόηση, αλλά από περιέργεια. Και υπήρξαν κι εκείνες που έμειναν μισόκλειστες, γιατί ο άλλος περίμενε να δει κάτι «αντάξιο». Το όνομα δεν είναι προνόμιο· είναι ευθύνη. Δεν προσπαθώ να το τιμήσω αντιγράφοντας· προσπαθώ να μην το προδώσω ζώντας αυθεντικά. Το όνομα είναι μια σκιά – κι εγώ περπατάω δίπλα της, όχι μέσα της.
5. Αν θέλεις, μοιράσου με τους αναγνώστες μας τα μελλοντικά σου σχέδια.
Το μέλλον είναι σαν μια νύχτα χωρίς φεγγάρι· ακούς πρώτα, και μετά βλέπεις. Έχω σχέδια – αλλά δεν τα φωνάζω. Τα αφήνω να γίνουν έργα πριν γίνουν δηλώσεις. Ξέρω όμως πως ό,τι κάνω, θέλω να έχει ρίζες μέσα μου. Είτε πρόκειται για ένα μουσικό project που θα συνδιαλέγεται με το λαϊκό παρελθόν, είτε για κάτι πιο βιωματικό και εικαστικό – θέλω να είναι αληθινό. Αν έχω μια προσδοκία για το μέλλον, είναι να συνεχίσω να σκάβω μέσα μου, χωρίς να ξεχνώ ποιοι έσκαψαν πριν από μένα.
Ρεπορτάζ-συνέντευξη: Ελένη Καραλή
www.ertnews.gr
Πηγή: ertnews.gr
