Ο πρωθυπουργός συνδύασε τη σημερινή επίσκεψή του στη Φουρνά, ένα ορεινό χωριό της Ευρυτανίας, με μια συζήτηση για τα ορεινά χωριά και τους ανθρώπους που τόλμησαν το βήμα προς την αποκέντρωση.
Στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής για την Περιφερειακή και Τοπική Ανάπτυξη, πραγματοποιείται συνεχής διαβούλευση με τους τοπικούς και παραγωγικούς φορείς κάθε περιφερειακής ενότητας -εμβαθύνοντας σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και στα ειδικότερα ζητήματα κάθε δήμου. Κατά τη διαμόρφωση και εκπόνηση του Τοπικού Σχεδίου Ανάπτυξης κάθε περιοχής, που κινητοποιεί όλους τους φορείς εκτός του διοικητικού κέντρου της πρωτεύουσας, η κυβέρνηση διαμορφώνει παράλληλα τις πολιτικές του παρόντος και του μέλλοντος που αφορούν το δημογραφικό, τη διαχείριση του νερού, την χωροταξία, τις επενδύσεις και τις δουλειές, την ειδική μέριμνα για τις ορεινές και νησιωτικές περιοχές, τον πρωτογενή τομέα σε συνδυασμό με την επισιτιστική επάρκεια, την αγροκλιματική ζωνοποίηση και την ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού, και βέβαια το “ξαναζωντάνεμα” της περιφέρειας και των χωριών της. Όλες δηλαδή τις πολιτικές που αφορούν την ανάπτυξη της περιφέρειας.
Με ειδική μέριμνα για την επίτευξη της ανάπτυξης και της αποκέντρωσης εντάσσουμε στον σχεδιασμό μας την ορεινότητα. Για πρώτη φορά, η ορεινότητα αποτελεί αυτόνομο και διακριτό άξονα του κυβερνητικού καμβά. Για αυτό, η κυβέρνηση θα παρουσιάσει έως το τέλος του 2025 τον συνολικό σχεδιασμό για την ορεινότητα με βάση τα Τοπικά Σχέδια Ανάπτυξης που καταρτίζονται σε συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες, αλλά και τις εθνικές οριζόντιες πολιτικές.
Με στοχευμένα χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως οι Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις (ΟΧΕ), ενισχύουμε την τοπική επιχειρηματικότητα, τον αγροτουρισμό και την καινοτομία, δημιουργούμε νέες θέσεις εργασίας και στηρίζουμε την ολιστική τοπική ανάπτυξη προσφέροντας λόγους στους νέους ανθρώπους να μείνουν ή να επιστρέψουν στον τόπο τους. Η κυβέρνηση έχοντας διαγνώσει τη σημασία τους δεσμεύει για τις ΟΧΕ από το πρόγραμμα ΕΣΠΑ 2021-2027 πόρους ύψους 431 εκατ. €, εκ των οποίων 400 εκατ. € ενισχύουν ορεινές περιοχές της χώρας. Ειδικότερα, το Ειδικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Αγράφων, ύψους 90 εκατ. € αντιμετωπίζει τις δύο κύριες προκλήσεις της περιοχής – τη φυσική απομόνωση και το επενδυτικό κενό – μέσω μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής. Σε ό, τι αφορά στη Θεσσαλία (Δ. Λίμνης Πλαστήρα, Δ. Αργιθέας), εγκρίθηκε τον Απρίλιο 2025 η Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση προϋπολογισμού 20 εκατ. €, ενώ για τη Στερεά Ελλάδα (Δ. Αγράφων), η εκπόνηση της ΟΧΕ είναι σε εξέλιξη.
Για την ανάσχεση της δημογραφικής συρρίκνωσης στον Έβρο σχεδιάσαμε Πρόγραμμα Δημογραφικής Ανάπτυξης παρέχοντας οικονομική ενίσχυση σε νοικοκυριά που θα μεταφέρουν την κύρια κατοικία και το κέντρο βιοτικών δραστηριοτήτων τους στους δήμους Σουφλίου, Διδυμοτείχου και Ορεστιάδας. Μετά την πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος θα εξεταστεί η επέκτασή του με βάση την αξιολόγηση δημογραφικών και γεωγραφικών προϋποθέσεων.
Στον πρωτογενή τομέα προβλέπεται τη νέα προγραμματική περίοδο αυξημένη ενίσχυση σε όσους, κυρίως νέους αγρότες, αποφασίσουν να εγκατασταθούν σε ορεινές περιοχές ως νέοι γεωργοί και κτηνοτρόφοι. Επίσης, ενεργοποιούνται 50 νέα Τοπικά Προγράμματα LEADER, συνολικού προϋπολογισμού 114,9 εκατ. € που θα δώσουν μεγαλύτερη ώθηση στην ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών. Σε αυτά περιλαμβάνονται αυξημένα κίνητρα για επενδύσεις στις ορεινές περιοχές μέσω χρήσης κριτηρίων επιλογής για επιπλέον βαθμολογία σε επιχειρήσεις στις περιοχές αυτές (ενδεικτικά αναφέρονται η βιοτεχνία, η χειροτεχνία και τα καταλύματα).
Για την ενίσχυση της απασχόλησης, υλοποιούνται στοχευμένα προγράμματα της ΔΥΠΑ στους ορεινούς δήμους με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, προγράμματα νέας επιχειρηματικότητας, την κατάρτιση και απόκτηση εργασιακής- επαγγελματικής εμπειρίας. Στον δημόσιο τομέα ενισχύσαμε την μοριοδότηση για την εντοπιότητα στην περιφέρεια και παρέχονται πλέον 40 μόρια σε μόνιμους κατοίκους νησιών, ορεινών και απομακρυσμένων περιοχών και 20 μόρια σε κατοίκους μεσαίων ηπειρωτικών δήμων με στόχο της ενίσχυση της στελέχωσης των υπηρεσιών.
Ο νέος αναπτυξιακός νόμος προβλέπει ειδικά κίνητρα και ευνοϊκές ρυθμίσεις για επενδύσεις σε ορεινές περιοχές. Συγκεκριμένα, θεσπίστηκαν αυξημένα ποσοστά ενίσχυσης ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης και τη γεωγραφική θέση, μειωμένα κατώτατα όρια επένδυσης για πολύ μικρές επιχειρήσεις και ευελιξία στις δαπάνες. Οι ορεινές περιοχές εντάσσονται στο νέο καθεστώς του Νόμου για Περιοχές Ειδικής Ενίσχυσης, που περιλαμβάνει στοχευμένα μέτρα υποστήριξης σε περιοχές με πληθυσμιακή και αναπτυξιακή υστέρηση.
Στον τομέα της ενέργειας, παρέχουμε προσαυξημένο επίδομα θέρμανσης σε οικισμούς με δριμύ ψύχος από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης, καθώς και διάθεση καυσόξυλων σε κατοίκους ορεινών περιοχών με χαμηλό τίμημα. Για την χειμερινή περίοδο 2024-2025 το επίδομα έφτασε και τα 1.200 ευρώ ανά δικαιούχο σε οικισμούς υψηλότερων ενεργειακών αναγκών.
Στον τομέα των ψηφιακών διασυνδέσεων, η ανάπτυξη των δικτύων 5G βελτιώνει την πρόσβαση ορεινών περιοχών σε ψηφιακές υπηρεσίες. Ειδική μέριμνα επιδίδεται στην τηλεοπτική κάλυψη και στις χερσαίες οδούς μεταφορών για αγροτικές, ορεινές και νησιωτικές περιοχές, καθώς και άλλες απομακρυσμένες περιοχές. Παράλληλα με την επέκταση των ευρυζωνικών δικτύων μέσω της δράσης WiFi4GR προβλέπεται η εγκατάσταση σημείων ασύρματης πρόσβασης στο διαδίκτυο για δωρεάν σύνδεση Wi-Fi σε δημόσιους χώρους δήμων, ενώ λειτουργεί συμπληρωματικά όταν η υπάρχουσα κάλυψη είναι ελλιπής.
Στον τουρισμό, διατίθενται 67,6 εκατ. € για τον ορεινό τουρισμό και ιδιαίτερα την ενίσχυση των χιονοδρομικών κέντρων και των ορειβατικών καταφυγίων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Επιπλέον δημιουργείται ψηφιακή πλατφόρμα για την ανάδειξη των ορεινών περιοχών της Ελλάδας, ενώ θα τρέξουμε και στοχευμένες ενέργειες προώθησης και προβολής του ορεινού τουρισμού. Μέσα από το πρόγραμμα Τουρισμός για όλους προβλέπεται αυξημένη επιδότηση σε περιόδους εκτός αιχμής ενισχύοντας τον χειμερινό και ορεινό τουρισμό. Στον πολιτισμό, επενδύουμε στην ανάδειξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς σε ορεινές περιοχές, στην διατήρηση των παραδοσιακών τεχνών, με την ίδρυση Σχολή Πέτρας και Παραδοσιακών Μορφών Δόμησης και διαθέτουμε σημαντικούς πόρους από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για την ανάδειξη αρχαιολογικών χώρων, μνημείων, μουσείων και πολιτιστικών κτιρίων σε ορεινούς οικισμούς.
Στον τομέα της παιδείας, παρέχονται ειδικά κίνητρα για τους εκπαιδευτικούς με διπλασιασμό της προϋπηρεσίας σε δυσπρόσιτες περιοχές και επέκταση της επιδότησης ενοικίου σε ορεινές περιοχές. Επιπλέον του ψηφιακού φροντιστηρίου λειτουργούν, ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για τους μαθητές σε απομακρυσμένες περιοχές, ενδεικτικά με τα Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης για Ορεινές Περιοχές. Σε ό,τι αφορά στις υποδομές, για την αναβάθμιση των υποδομών του ΤΕΙ Καρπενησίου, βρίσκεται σε εξέλιξη το σημαντικό έργο της συντήρησης και της επισκευής της φοιτητικής εστίας, προϋπολογισμού 1 εκατ. €.
Ο σχεδιασμός αφορά και τον τομέα της υγείας με την ενεργοποίηση των Κινητών Ομάδων Υγείας που παρέχουν υπηρεσίες υγείας σε απομακρυσμένες περιοχές. Ειδικά μέσω των Κινητών Ομάδων Υγείας, τίθεται σε εφαρμογή ένα νέο στοχευμένο πρόγραμμα προληπτικών ιατρικών εξετάσεων σε απομακρυσμένες περιοχές που θα απευθύνεται κυρίως σε εγκύους, παιδιά και ηλικιωμένους διασφαλίζοντας την ισότιμη πρόσβαση όλων των πολιτών στις υπηρεσίες πρόληψης. Πέραν τούτου, οι Κινητές Μονάδες Υγείας ενεργοποιούνται στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος Πρόληψης “Προλαμβάνω”: ειδικά για τον καρκίνο του Μαστού, αναμένεται Κινητές Μονάδες Μαστογραφίας να επισκεφθούν απομακρυσμένες περιοχές όπου θα διενεργήσουν αυθημερόν όλες τις απαραίτητες διαγνωστικές εξετάσεις. Τέλος, επεκτείνεται το Εθνικό Δίκτυο Τηλεϊατρικής, αριθμώντας έως το τέλος του έτους 305 Σταθμούς Τηλεϊατρικής Ιατρού- Ασθενούς και 35 Σταθμούς Τηλεϊατρικής Ιατρού – Συμβούλου, επιτρέποντας σε γιατρούς και ασθενείς να συνδέονται σε πραγματικό χρόνο, ανεξαρτήτως απόστασης. Ειδική μέριμνα δίνεται και στην κατ’ οίκον ιατρική φροντίδα με 3.000 φορητά συστήματα ιατρικής παρακολούθησης για ευπαθείς ομάδες.
Στις νέες δράσεις της κυβέρνησης για την ενίσχυση της ορεινότητας, εντάσσεται το Εθνικό Κοινωνικό Κλιματικό Σχέδιο που αξιοποιεί πόρους του Ταμείου, ύψους €4,78 δισ. ευρώ, εκ των οποίων το 25% είναι εθνική συμμετοχή. Η διάσταση της ορεινότητας αποτέλεσε σημαντική παράμετρο στην επιλογή των μέτρων, λαμβάνοντας υπόψη πρωτίστως εισοδηματικά, κοινωνικά αλλά και γεωγραφικά κριτήρια, αλλά και στον προσδιορισμό των ωφελούμενων δίνοντας έμφαση σε νοικοκυριά που διαμένουν σε ορεινές, απομακρυσμένες και νησιωτικές περιοχές, καθώς και σε περιοχές με γεωγραφικά μειονεκτήματα, τα οποία εμφανίζουν συχνά αυξημένες ενεργειακές και μεταφορικές ανάγκες και δαπάνες, άρα και μεγαλύτερη εισοδηματική επιβάρυνση, καθώς επίσης και σε ενεργειακά ή και μεταφορικά ευάλωτα νοικοκυριά, που δεν έχουν πρόσβαση σε μέσα μεταφοράς για τις καθημερινές μετακινήσεις τους, όπως πχ. οι δημόσιες συγκοινωνίες, ή δεν διαθέτουν τα οικονομικά μέσα για την απόκτηση οχημάτων χαμηλών ή μηδενικών εκπομπών. Στις νέες δράσεις περιλαμβάνεται και η δημιουργία σχετικής ψηφιακής πλατφόρμας για την ορεινότητα και την αποκέντρωση, ενός εργαλείου ενημέρωσης, διασύνδεσης και κινητοποίησης για την αποκέντρωση., το οποίο μάλιστα βρίσκεται ήδη υπό υλοποίηση.
Επιδίωξη της κυβέρνησης, στο πλαίσιο του συνολικού σχεδιασμού, είναι οι ορεινές και απομονωμένες περιοχές να μην αντιμετωπίζονται ως υστερούσες, αλλά ως δυναμικές ζώνες αναγέννησης. Άλλωστε, αυτό αποδεικνύει και η σημερινή εκδήλωση στη Φουρνά, όπου συμμετείχαν έξι νέοι άνθρωποι που άφησαν τα αστικά κέντρα, εγκαταστάθηκαν και δραστηριοποιήθηκαν σε ορεινές περιοχές, δίνοντας νέα πνοή στην περιφέρεια.
Πηγή: capital.gr
