Του Χάρη Φλουδόπουλου
Ο Ιούνιος του 2025 περνά στην ενεργειακή ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς η ηλιακή ενέργεια αναδείχθηκε –για πρώτη φορά– στην κορυφαία πηγή ηλεκτρικής παραγωγής, καταγράφοντας μερίδιο ρεκόρ 22,1% στο ευρωπαϊκό μείγμα ηλεκτρισμού. Το επίτευγμα αυτό καταγράφεται σε νέα έκθεση του ανεξάρτητου ερευνητικού οργανισμού Ember, σηματοδοτώντας μια καθοριστική στροφή της ΕΕ προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Ελλάδα και Ολλανδία στην πρωτοπορία
Τον Ιούνιο του 2025, 13 κράτη-μέλη της ΕΕ κατέγραψαν τα υψηλότερα επίπεδα παραγωγής από φωτοβολταϊκά στην ιστορία τους. Η Ολλανδία βρέθηκε στην κορυφή με μερίδιο 40,5%, ενώ η Ελλάδα κατέλαβε τη δεύτερη θέση με 35,1%, επιβεβαιώνοντας τη δυναμική της ηλιακής ενέργειας στις μεσογειακές χώρες με υψηλή ηλιοφάνεια και αυξημένη επενδυτική κινητικότητα τα τελευταία χρόνια.
Το ρεκόρ αυτό είναι αποτέλεσμα συστηματικής ανάπτυξης φωτοβολταϊκών υποδομών, με τις χώρες της ΕΕ να αυξάνουν τη διαθέσιμη ισχύ σε μεγάλα πάρκα, στέγες κτιρίων, ακόμη και με οικιακές εγκαταστάσεις. Η στρατηγική στροφή προς τον ήλιο έχει στηριχθεί από πολιτικές ενίσχυσης της πράσινης μετάβασης, ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και την επιτακτική ανάγκη ενεργειακής αυτονομίας μετά την κρίση στην Ουκρανία.
Ρεκόρ και για την αιολική – Πτώση για τον άνθρακα
Η ισχυρή επίδοση της ηλιακής ενέργειας συνοδεύτηκε και από ιστορικά επίπεδα για την αιολική παραγωγή, η οποία κάλυψε το 16,6% της ευρωπαϊκής κατανάλωσης τον Μάιο και 15,8% τον Ιούνιο, σύμφωνα με το Ember. Οι ευνοϊκές καιρικές συνθήκες με έντονους ανέμους στήριξαν την αύξηση αυτή, προσφέροντας σταθερότητα στα ευρωπαϊκά δίκτυα.
Ταυτόχρονα, η χρήση άνθρακα σημείωσε ιστορικό χαμηλό, υποχωρώντας στο 6,1% του συνολικού μείγματος, από 8,8% τον Ιούνιο του 2024. Πρόκειται για την χαμηλότερη συμμετοχή του άνθρακα στην ευρωπαϊκή ηλεκτροπαραγωγή τις τελευταίες δεκαετίες. Η πτωτική αυτή τάση αντικατοπτρίζει την προτεραιότητα που δίνεται στις καθαρές μορφές ενέργειας, ενώ έρχεται και ως απάντηση στην ανάγκη απανθρακοποίησης της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και μείωσης των εκπομπών CO₂.
Ειδικότερα:
Στη Γερμανία, το μερίδιο του άνθρακα υποχώρησε στο 12,4%
Στην Πολωνία, η παραγωγή από άνθρακα έπεσε στο 42,9%, παραμένοντας υψηλό αλλά ιστορικά χαμηλό για τη χώρα
Στην Ισπανία, το μερίδιο έπεσε σε μόλις 0,6%, σχεδόν μηδενικό
Παρόμοια τάση κατέγραψαν και χώρες όπως η Τσεχία (17,9%), η Βουλγαρία (16,7%), η Δανία (3,3%), επιβεβαιώνοντας τη συνολική αποδυνάμωση του άνθρακα στον ενεργειακό χάρτη της ΕΕ.
Καύσωνες και αυξημένη ζήτηση: Ο ήλιος κράτησε τα δίκτυα όρθια
Η επίδοση-ρεκόρ της ηλιακής ενέργειας ήρθε σε μία περίοδο αυξημένης ενεργειακής κατανάλωσης, καθώς καύσωνες έπληξαν πολλές περιοχές της Ευρώπης στα τέλη Ιουνίου. Η αυξημένη ζήτηση –κυρίως λόγω χρήσης κλιματιστικών– προκάλεσε έντονες πιέσεις στα ηλεκτρικά δίκτυα, τις οποίες η ηλιακή παραγωγή κατάφερε να καλύψει, περιορίζοντας την ανάγκη για ακριβές ή ρυπογόνες εφεδρικές μονάδες.
Η ικανότητα των φωτοβολταϊκών να λειτουργούν ως ανάχωμα σε ακραία καιρικά φαινόμενα επιβεβαιώνει τη σημασία της ενσωμάτωσής τους στο ενεργειακό σύστημα όχι μόνο από περιβαλλοντική αλλά και από λειτουργική σκοπιά.
Το τέλος του άνθρακα: Ιρλανδία και άλλες εννέα χώρες χωρίς παραγωγή
Στις 20 Ιουνίου 2025, η Ιρλανδία έκλεισε οριστικά τον τελευταίο σταθμό άνθρακα, εντασσόμενη στις δέκα χώρες της ΕΕ που δεν παράγουν πλέον ηλεκτρισμό από αυτή την πηγή. Ισπανία και Σλοβακία έχουν ήδη προγραμματίσει την πλήρη παύση της λειτουργίας τους εντός του 2025.
Η απόσυρση του άνθρακα από τον ευρωπαϊκό ενεργειακό χάρτη αποτελεί στρατηγική επιλογή, συμβατή με τους στόχους της ΕΕ για κλιματική ουδετερότητα έως το 2050. Η σταδιακή παύση λειτουργίας των σταθμών συνοδεύεται από μεταβατικά σχέδια για τις περιοχές που εξαρτώνταν από αυτόν, αλλά και χρηματοδοτικά εργαλεία για τη στήριξη της απασχόλησης και την ανάπτυξη εναλλακτικών λύσεων.
Μια νέα ενεργειακή εποχή ανατέλλει
Η ανάδειξη της ηλιακής ενέργειας ως κύριας πηγής ηλεκτρικής παραγωγής σηματοδοτεί μια καμπή στην ενεργειακή ιστορία της Ευρώπης. Με τη συνδυασμένη ισχύ ηλίου και ανέμου, και την ταχεία αποδέσμευση από τον άνθρακα, η ΕΕ βαδίζει με σταθερά βήματα προς μια πιο καθαρή, αυτόνομη και ανθεκτική ενεργειακή πραγματικότητα.
Η πρόκληση για το επόμενο διάστημα θα είναι η εξασφάλιση σταθερότητας και αποθήκευσης, ώστε το ρεκόρ του Ιουνίου να μην αποτελεί απλώς μια συγκυριακή κορυφή, αλλά το πρώτο βήμα για μια μόνιμη ενεργειακή ανατροπή.
Πηγή: capital.gr
