Τα άτομα που διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο HIV/AIDS, όπως οι ομοφυλόφιλοι άνδρες και οι χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών, αντιμετωπίζουν επίπεδα ποινικοποίησης ρεκόρ σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με την UNAids.
Για πρώτη φορά από τότε που το κοινό πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το HIV/AIDS άρχισε να καταγράφει τους τιμωρητικούς νόμους πριν από μια δεκαετία, ο αριθμός των χωρών που ποινικοποιούν τις ομοφυλοφιλικές σεξουαλικές δραστηριότητες και την έκφραση του φύλου έχει αυξηθεί.
Οι νόμοι κατά της ομοφυλοφιλίας
Τον τελευταίο χρόνο, το Μάλι κατέστησε την ομοφυλοφιλία ποινικό αδίκημα, ενώ προηγουμένως ο νόμος απαγόρευε μόνο τη «δημόσια ασέλγεια», και ποινικοποίησε επίσης τα τρανσέξουαλ άτομα.
Το εφετείο του Τρινιντάντ και Τομπάγκο ανέτρεψε μια ιστορική απόφαση του 2018 που αποποινικοποιούσε τις συναινετικές ομοφυλοφιλικές σχέσεις, επαναφέροντας την απαγόρευση της αποικιακής εποχής.
Στην Ουγκάντα, ο νόμος κατά της ομοφυλοφιλίας του 2023 «ενέτεινε την απαγόρευση των ομοφυλοφιλικών σχέσεων», ενώ η Γκάνα κινήθηκε προς την ίδια κατεύθυνση με την επανεισαγωγή νομοθεσίας που αυξάνει τις ποινές για ομοφυλοφιλικές σχέσεις.
Η καταστολή των δικαιωμάτων των ομοφυλόφιλων έρχεται σε μια περίοδο που ο αγώνας κατά του HIV/AIDS έχει πληγεί από την απότομη περικοπή της χρηματοδότησης από τις ΗΠΑ, η οποία σε συνδυασμό με «πρωτοφανείς» ανθρωπιστικές προκλήσεις και κλιματικές κρίσεις θέτει σε κίνδυνο τις ελπίδες για τον τερματισμό της παγκόσμιας επιδημίας αυτή τη δεκαετία, σύμφωνα με την UNAids.
Στο στόχαστρο οι ομάδες υψηλού κινδύνου
Ορισμένες ομάδες ανθρώπων, γνωστές ως «βασικοί πληθυσμοί», είναι πιο επιρρεπείς στη μόλυνση από τον HIV.
Σε αυτές περιλαμβάνονται οι εργαζόμενοι στον τομέα του σεξ, οι ομοφυλόφιλοι άνδρες και άλλοι άνδρες που έχουν σεξουαλικές σχέσεις με άνδρες, οι χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών, τα τρανσέξουαλ άτομα και τα άτομα που βρίσκονται σε φυλακές και άλλα κλειστά περιβάλλοντα.
Το 2025, μόνο οκτώ από τις 193 χώρες δεν ποινικοποίησαν καμία από αυτές τις ομάδες ή συμπεριφορές, ούτε ποινικοποίησαν τη μη αποκάλυψη της κατάστασης του HIV, την έκθεση ή τη μετάδοση, σύμφωνα με την έκθεση.
Ο αριθμός των ατόμων που μολύνθηκαν από τον HIV ή πέθαναν από αιτίες σχετικές με το AIDS το 2024 ήταν ο χαμηλότερος για περισσότερα από 30 χρόνια, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του UNAids, με 1,3 εκατομμύρια και 630.000 αντίστοιχα.
Η πρόοδος ήταν άνιση – κυμαινόμενη από μείωση των μολύνσεων κατά 56% από το 2010 στην υποσαχάρια Αφρική έως αύξηση κατά 94% στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Ωστόσο, σε συνδυασμό με τις επιστημονικές εξελίξεις – όπως τα φάρμακα που χορηγούνται δύο φορές το χρόνο για την πρόληψη της λοίμωξης – ο κόσμος είχε τα «μέσα και τη δυναμική» για να εξαλείψει το AIDS ως απειλή για τη δημόσια υγεία έως το 2030, ένας διεθνώς συμφωνημένος στόχος, σύμφωνα με την έκθεση.
Η αμερικάνικη χρηματοδότηση
Ωστόσο, αυτό έχει «τεθεί σε σοβαρό κίνδυνο» τους πρώτους μήνες του τρέχοντος έτους, μετά τις δραστικές περικοπές της αμερικανικής βοήθειας, οι οποίες ενδέχεται να ανατρέψουν δεκαετίες προόδου. Τον Ιανουάριο, ο Ντόναλντ Τραμπ μείωσε σχεδόν εν μία νυκτί τη χρηματοδότηση που στήριζε μεγάλο μέρος της παγκόσμιας αντίδρασης στον HIV.
Η έκθεση επισημαίνει τις υπηρεσίες πρόληψης του HIV ως τομέα που προκαλεί ανησυχία, καθώς πολλές εξαρτώνται ιδιαίτερα από τη χρηματοδότηση των δωρητών. Ο αριθμός των ατόμων που έλαβαν προληπτικά φάρμακα στη Νιγηρία τον Νοέμβριο του 2024 ήταν περίπου 43.000. Μέχρι τον Απρίλιο του 2025, ο αριθμός αυτός είχε μειωθεί σε λιγότερα από 6.000.
Οι ακτιβιστές υποστηρίζουν ότι η πρόσβαση στην πρόληψη θα αποτελέσει ιδιαίτερο πρόβλημα για τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, οι οποίες ενδέχεται να μην έχουν πρόσβαση στην βασική υγειονομική περίθαλψη λόγω παραγόντων όπως ο στιγματισμός ή ο φόβος δίωξης, αλλά εξαρτώνται από κοινοτικές κλινικές που χρηματοδοτούνται από δωρητές και έχουν πλέον κλείσει.
Οι ευάλωτες ομάδες πληθυσμού «πάντα έμεναν στο περιθώριο», δήλωσε η Δρ Beatriz Grinsztejn, πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας AIDS (IAS).
Η έκθεση δημοσιεύεται πριν από τη διάσκεψη της IAS την επόμενη εβδομάδα στο Κιγκάλι της Ρουάντα, όπου ερευνητές θα μοιραστούν δεδομένα σχετικά με τον αντίκτυπο των περικοπών.
Το μέλλον το αγώνα ενάντια στον HIV
Μοντέλα του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ υπολόγισαν ότι η διακοπή για ένα έτος της χρηματοδότησης των ΗΠΑ για προληπτικά φάρμακα σε βασικές πληθυσμιακές ομάδες στην υποσαχάρια Αφρική θα σήμαινε ότι περίπου 700.000 άτομα δεν θα τα χρησιμοποιούσαν πλέον, με αποτέλεσμα περίπου 10.000 επιπλέον κρούσματα HIV τα επόμενα πέντε χρόνια.
Η μοντελοποίηση του UNAids υποδηλώνει ότι χωρίς την αντικατάσταση της χρηματοδότησης από το αμερικανικό πρόγραμμα Pepfar (πρόγραμμα έκτακτης ανάγκης του προέδρου για την καταπολέμηση του AIDS), θα μπορούσαν να αναμένονται επιπλέον 4 εκατομμύρια θάνατοι και 6 εκατομμύρια νέες μολύνσεις παγκοσμίως έως το 2029.
Ωστόσο, η Winnie Byanyima, εκτελεστική διευθύντρια του UNAids, δήλωσε ότι 25 από τις 60 χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος που περιλαμβάνονται στην έκθεση έχουν βρει τρόπους να αυξήσουν τις δαπάνες για τον HIV από εγχώριους πόρους έως το 2026.
«Αυτό είναι το μέλλον της αντιμετώπισης του HIV – εθνική ευθύνη και ηγεσία, βιωσιμότητα, κοινωνική ένταξη και πολυτομεακότητα», δήλωσε.
Πηγή: in.gr
