Του Νίκου Κωτσικόπουλου
Με ταχύτητες – ρεκόρ ξεπερνούν οι ελληνικές τράπεζες τις ευρωπαϊκές σε πιστωτική επέκταση. Παρατηρείται, μάλιστα, θετική απόκλιση σε επίπεδα-ρεκόρ το τελευταίο διάστημα στη χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας, χάρη στα δάνεια σε επιχειρήσεις και τα καταναλωτικά δάνεια, τα οποία ήδη ξεπέρασαν και αυτά σε αυξητικό ρυθμό τα σχετικά δάνεια στην Ευρώπη, στο πρώτο τετράμηνο φέτος.
Ουσιαστικά, οι ελληνικές τράπεζες αυξάνουν σταθερά τη χρηματοδότησή τους από πέρυσι. Τον Απρίλιο αύξησαν τα δάνειά τους στον ιδιωτικό τομέα (σύνολο για επιχειρήσεις και νοικοκυριά) κατά 10,9% σε ετήσια βάση και η χρηματοδότηση σε επιχειρήσεις αυξήθηκε σε ετήσια βάση κατά 17%. Αντίθετα, η τελευταία μηνιαία επιθεώρηση της ΕΚΤ έδειξε αντίστοιχη μέση αύξηση χρηματοδότησης στις επιχειρήσεις μόλις 2,6%.
Αυτό σημαίνει ότι η πιστωτική επέκταση στην Ελλάδα αυξάνεται με πολλαπλάσια ταχύτητα από αυτήν των ευρωπαϊκών οικονομιών. Βεβαίως, οι μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες μάς ξεπερνούν στον ρυθμό χορήγησης στεγαστικών δανείων, αλλά και εκεί είναι οι νότιες χώρες τώρα που προηγούνται, η Ισπανία και η Ιταλία, οι οποίες κατέγραφαν κι αυτές μείωση των στεγαστικών δανείων μέχρι πέρυσι.
Πάντως θα χρειαστούμε μεγάλες θετικές διαφορές χρηματοδότησης επί χρόνια για να καλύψουμε το χρηματοδοτικό κενό σε σχέση με τις ευρωπαϊκές οικονομίες, όπως συνηθίζει να σημειώνει ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank, Φωκίων Καραβίας, αλλά για την ώρα η πιστωτική επέκταση των τραπεζών στην Ελλάδα, με τη βοήθεια των φθηνότερων επιτοκίων και τη συνδρομή των κεφαλαίων του RRF και των χρηματοδοτικών εργαλείων, είναι σε καλό δρόμο. Το ερώτημα είναι πόση από αυτή την ώθηση οφείλεται στο RRF και πόσο μπορεί να υποκατασταθεί από τα προγράμματα για τις υποδομές και την άμυνα μετά το 2026.
Σύμφωνα με την ΕΚΤ, τα δάνεια προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά συνέχισαν να αυξάνονται σταδιακά τον Απρίλιο, “αντανακλώντας την ασθενέστερη βραχυπρόθεσμη δυναμική. Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των τραπεζικών δανείων προς επιχειρήσεις αυξήθηκε σε 2,6% τον Απρίλιο του 2025, από 2,4% τον Μάρτιο, αλλά παρέμεινε πολύ κάτω από τον ιστορικό μέσο όρο του 4,3% από τον Ιανουάριο του 1999”.
Μεταξύ των 4 μεγαλύτερων οικονομιών στην Ευρώπη, μόνον στη Γαλλία τα δάνεια προς επιχειρήσεις αυξάνονται με ρυθμό οριακά μεγαλύτερο από 3%, ενώ στα δάνεια προς τα νοικοκυριά η Ισπανία έρχεται από αρνητικό έδαφος (όπως και η Ιταλία) το 2024, για να ξεπεράσει Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία, με αύξηση των πιστώσεων σε νοικοκυριά φέτος, η οποία όμως είναι μικρότερη από 3%.
Αριστερά τα δάνεια σε επιχειρήσεις και δεξιά τα δάνεια σε νοικοκυριά στις 4 μεγάλες οικονομίες της Ευρώπης και ο μέσος όρος της Ε.Ε.
Σε κάμψη ο Βορράς, σε άνοδο ο Νότος
Στην Ελλάδα τα δάνεια σε νοικοκυριά και ατομικές επιχειρήσεις είχαν αρνητικό ρυθμό, δηλαδή μειώθηκαν σε ετήσια βάση, αλλά είναι σε πορεία για να περάσουν ανοδικά. Η ετήσια μείωση ήταν 0,3%, από 0,5% τον προηγούμενο μήνα. Τα καταναλωτικά δάνεια αυξάνονται 5,5% σε ετήσια βάση στην Ελλάδα, ενώ τα στεγαστικά μειώθηκαν 2,2%, από 3% πέρυσι τον Απρίλιο.
Στις βόρειες χώρες η χρηματοδότηση μεταξύ επιχειρήσεων και νοικοκυριών είναι πιο ισορροπημένη, ωστόσο οι χώρες αυτές δεν βίωσαν την κρίση όπως η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία.
Η ΕΚΤ αναφέρει: “Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των δανείων προς τα νοικοκυριά συνέχισε να αυξάνεται σταδιακά, φτάνοντας το 1,9% τον Απρίλιο, από 1,7% τον Μάρτιο. Ωστόσο αυτός ο ρυθμός αύξησης των δανείων προς τα νοικοκυριά έχει χάσει τη δυναμική του, παραμένοντας σημαντικά κάτω από τον ιστορικό μέσο όρο του 4,1%. Τα δάνεια για αγορά κατοικίας συνέχισαν να αποτελούν την κύρια κινητήρια δύναμη πίσω από αυτή την ανοδική τάση, με την καταναλωτική πίστη να σημειώνει επίσης μέτρια αύξηση και ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 4,3% τον Απρίλιο, παρά τις ενδείξεις εξασθένησης της βραχυπρόθεσμης δυναμικής. Αντιθέτως, άλλες μορφές δανεισμού από νοικοκυριά, συμπεριλαμβανομένων των δανείων προς ατομικές επιχειρήσεις, παρέμειναν αδύναμες”.
Οι προσδοκίες των νοικοκυριών και η πιστωτική επέκταση
Η ΕΚΤ αποδίδει την υποχώρηση των στεγαστικών δανείων στην Ευρώπη στις επιδεινούμενες προσδοκίες των καταναλωτών, αλλά δεν δίνει εξήγηση για τη σχετική στασιμότητα στα επιχειρηματικά δάνεια…
Όπως αναφέρει, “το κλίμα των νοικοκυριών σχετικά με την πρόσβαση σε πιστώσεις επιδεινώθηκε απότομα τον Απρίλιο. Σύμφωνα με την Έρευνα Καταναλωτικών Προσδοκιών της ΕΚΤ για τον Απρίλιο, το ποσοστό των νοικοκυριών που αντιλαμβάνονται στενότερη πρόσβαση σε πιστώσεις αυξήθηκε, ξεπερνώντας το ποσοστό που αναφέρει ευκολότερη πρόσβαση σε πιστώσεις, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη μηνιαία αύξηση που έχει καταγραφεί ποτέ”. Μάλιστα, όσον αφορά το μέλλον, “τα νοικοκυριά αναμένουν ότι η πρόσβαση σε πιστώσεις θα περιοριστεί περαιτέρω τους επόμενους 12 μήνες”.
Ειδικότερα, το καθαρό ποσοστό όσων αναμένουν αυστηροποίηση τους επόμενους 12 μήνες αυξήθηκε σημαντικά (από 15,5% τον Μάρτιο σε 20,8% τον Απρίλιο), δείχνει η έρευνα της ΕΚΤ. Παρ’ όλα αυτά, στην ίδια τριμηνιαία έρευνα το 15,6% των ερωτώμενων είχε κάνει αίτημα για πίστωση, έναντι 15% στην προηγούμενη.
Χρηματοδότηση με αυξήσεις κεφαλαίου
Ο δανεισμός των επιχειρήσεων στην Ευρώπη μέσω των αγορών έχει μειωθεί. Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των εταιρικών χρεογράφων μειώθηκε σε 2,1% τον Απρίλιο, από 3% τον Μάρτιο, συμβάλλοντας σε μια μικρή εξασθένηση της αύξησης της συνολικής χρηματοδότησης των επιχειρήσεων μέσω έκδοσης χρέους.
Βεβαίως, αυτό οφείλεται στην εικόνα των αγορών. Με βάση τα μηνιαία στοιχεία έως τον Απρίλιο του 2025, το συνολικό κόστος χρηματοδότησης για τις επιχειρήσεις μέσω των αγορών μετοχών και ομολόγων αυξήθηκε τον Απρίλιο σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα και διαμορφώθηκε στο 5,9%, ως αποτέλεσμα ενός σχετικά υψηλότερου ασφαλίστρου κινδύνου στις μετοχές.
Πηγή: capital.gr
