Πολιτικά, οι νέοι στην Ελλάδα έχουν στραφεί ελαφρώς προς τα δεξιά από το 2021, με το 20% να αυτοπροσδιορίζεται ως δεξιό, έναντι 14% προηγουμένως. Όμως, σε αντίθεση με άλλες χώρες, το ποσοστό των αριστερών παραμένει σταθερό στο 21%, δείχνοντας μια πολωμένη αλλά ισορροπημένη εικόνα μεταξύ δεξιάς και αριστεράς στους νέους.
Οι νέοι στην Ελλάδα βρίσκονται σε ένα κρίσιμο δημοκρατικό και ευρωπαϊκό σταυροδρόμι. Η νέα μελέτη Junges Europa 2025 του γερμανικού Ιδρύματος TUI αποτυπώνει ένα πολύπλοκο –και συχνά αντιφατικό– πορτρέτο μιας γενιάς που πιστεύει στα ιδανικά της Ευρώπης και της δημοκρατίας, αλλά δυσκολεύεται να τα δει να εφαρμόζονται στην καθημερινή πολιτική πραγματικότητα.
Σύμφωνα με την έρευνα, οι Έλληνες ηλικίας 16 έως 26 ετών είναι από τους πιο αμφίθυμους στην Ευρώπη όσον αφορά την ταυτότητα και την εμπιστοσύνη στους δημοκρατικούς θεσμούς. Αν και το 48% αυτοπροσδιορίζεται τουλάχιστον εν μέρει ως Ευρωπαίος/α, αυξάνεται το ποσοστό όσων δηλώνουν αποκλειστικά εθνική ταυτότητα — μια αντίστροφη τάση από ό,τι παρατηρείται σε χώρες όπως η Γερμανία ή η Ισπανία.
Ωστόσο, όταν ρωτώνται για την αξία της συμμετοχής στην ΕΕ, το 65% των νέων Ελλήνων εξακολουθεί να τη θεωρεί κάτι θετικό — ένα πλειοψηφικό ποσοστό, αν και μικρότερο από εκείνο της Γερμανίας (80%) ή της Ισπανίας (73%). Σε μια χώρα που έχει δοκιμαστεί από οικονομικές κρίσεις και κοινωνικές εντάσεις, αυτή η μετρημένη αισιοδοξία δείχνει ανθεκτικότητα, όχι απάθεια.
“Πιστεύουμε στην ιδέα της Ευρώπης”, λέει μια φοιτήτρια 22 ετών από τη Θεσσαλονίκη, “αλλά δεν είμαστε τυφλοί στις δυσλειτουργίες της”.
Παρά τις επιφυλάξεις τους, το 39% των νέων Ελλήνων υποστηρίζει βαθύτερη ευρωπαϊκή ενοποίηση, επιθυμώντας περισσότερες κοινές εξουσίες μεταξύ των κρατών-μελών. Αυτό σηματοδοτεί μια ελαφρά ανάκαμψη του ενδιαφέροντος, σε σύγκριση με προηγούμενα χρόνια όπου η στήριξη είχε υποχωρήσει. Όμως μόνο το 24% πιστεύει ότι αυτή η ενοποίηση θα συμβεί πραγματικά μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια, τονίζοντας το αυξανόμενο χάσμα μεταξύ επιθυμίας και προσδοκίας.
Οι βασικές ανησυχίες των Ελλήνων νέων αντικατοπτρίζουν τις ευρωπαϊκές τάσεις: οικονομική αβεβαιότητα, μετανάστευση και κλιματική αλλαγή. Ωστόσο, σε αντίθεση με τους συνομηλίκους τους σε άλλα κράτη-μέλη, οι Έλληνες δίνουν προτεραιότητα στην οικονομική ανάπτυξη και στο υψηλό κόστος ζωής. Σχεδόν 1 στους 3 (30%) θεωρεί ότι η ΕΕ πρέπει να εστιάσει περισσότερο στην ενίσχυση της οικονομίας.
Ίσως το πιο εντυπωσιακό εύρημα της έρευνας είναι η βαθιά δυσπιστία των νέων απέναντι στη δημοκρατική εκπροσώπηση. Μόλις το 16% αισθάνεται ότι εκπροσωπείται επαρκώς από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, και μόνο το 14% δηλώνει το ίδιο για το εθνικό κοινοβούλιο — από τα χαμηλότερα ποσοστά σε όλες τις χώρες της έρευνας.
Επιπλέον, το 43% των Ελλήνων πιστεύει ότι η ΕΕ δεν είναι ιδιαίτερα δημοκρατική, ενώ πάνω από τους μισούς θεωρούν ότι η Ένωση ασχολείται υπερβολικά με λεπτομέρειες και γραφειοκρατία. Όπως σημειώνει ένας συμμετέχων:
“Η ΕΕ μοιάζει μακρινή — όχι μόνο γεωγραφικά, αλλά και συναισθηματικά.”
Αν και παρόμοια συναισθήματα εκφράζονται σε ολόκληρη την Ευρώπη, στην Ελλάδα φαίνεται να είναι ιδιαίτερα έντονα, με φόντο τα τραύματα της λιτότητας και την κρίση θεσμών της προηγούμενης δεκαετίας.
Δεξιότερη Στροφή
Πολιτικά, οι νέοι στην Ελλάδα, όπως αναφέρθηκε, έχουν στραφεί ελαφρώς προς τα δεξιά από το 2021, με το 20% να αυτοπροσδιορίζεται ως δεξιό, έναντι 14% προηγουμένως. Όμως, σε αντίθεση με άλλες χώρες, το ποσοστό των αριστερών παραμένει σταθερό στο 21%, δείχνοντας μια πολωμένη αλλά ισορροπημένη εικόνα.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι θέματα όπως η μετανάστευση και η ισότητα έχουν αποκτήσει έντονο συναισθηματικό φορτίο, ειδικά για τους δεξιόστροφους νέους. Η μελέτη δείχνει ότι πολλοί νέοι στην πολιτική δεξιά εμφανίζουν υψηλή “συναισθηματική πόλωση” — δηλαδή έντονη αποστροφή προς άτομα με αντίθετες απόψεις σε κοινωνικά ζητήματα.
Το πορτρέτο που αναδύεται από την έρευνα δεν είναι αυτό μιας απαθούς γενιάς, αλλά μιας γενιάς που συμμετέχει, αλλά είναι απογοητευμένη. Οι νέοι στην Ελλάδα πιστεύουν στη δημοκρατία και την Ευρώπη ως ιδανικά, αλλά αμφισβητούν την εφαρμογή και τη συμπεριληπτικότητά τους. Θέλουν περισσότερη διαφάνεια, ουσιαστική συμμετοχή και οικονομική σταθερότητα — όχι συνθήματα και κενή ρητορική.
Καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει νέες γεωπολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις, οι φωνές των Ελλήνων νέων ενδέχεται να αποδειχθούν καθοριστικές. Όχι επειδή είναι ομοιογενώς φιλοευρωπαϊκοί ή αντισυστημικοί, αλλά επειδή αντιπροσωπεύουν μια γενιά που ζητά και ιδανικά και λογοδοσία.
Πώς Συγκρίνονται οι Έλληνες Νέοι με τους Υπόλοιπους Ευρωπαίους: Ανάμεσα στην Ελπίδα και τον Ρεαλισμό
1. Ευρωπαϊκή Ταυτότητα: Λιγότερο “Ευρωπαίοι” από Άλλους
•Μόλις το 48% των νέων στην Ελλάδα αυτοπροσδιορίζονται –τουλάχιστον εν μέρει– ως Ευρωπαίοι, κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (59%).
•Σε χώρες όπως η Γερμανία (68%), η Ιταλία και η Ισπανία, το ποσοστό αυτό είναι πολύ υψηλότερο.
•Η τάση στην Ελλάδα είναι αντίστροφη: ενώ αλλού αυξάνεται η ευρωπαϊκή ταυτότητα, στην Ελλάδα ενισχύεται η αποκλειστικά εθνική ταυτότητα.
2. Σχέση με την ΕΕ: Θετική, Αλλά Με Μικρότερο Ενθουσιασμό
•Το 65% των νέων Ελλήνων θεωρεί τη συμμετοχή της χώρας στην ΕΕ “καλό πράγμα” — λίγο πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (66%), αλλά πολύ κάτω από τη Γερμανία (80%) ή την Ισπανία (73%).
•Αντίστοιχα ή χαμηλότερα ποσοστά συναντώνται στη Γαλλία (58%) και την Πολωνία (58%).
•Σημαντικό: οι νέοι Βρετανοί —παρά το Brexit— θα ήθελαν σε ποσοστό 73% την επιστροφή στην ΕΕ.
3. Εμβάθυνση της ΕΕ: Μέτρια Υποστήριξη, Αλλά Πεσμένη Πίστη
•Το 39% των Ελλήνων νέων θέλει περισσότερη ευρωπαϊκή ολοκλήρωση — λιγότερο από τη Γερμανία και την Ιταλία (53%), αλλά περισσότερο από τη Γαλλία (27%).
•Όμως μόνο 24% πιστεύει ότι κάτι τέτοιο θα γίνει πράξη στα επόμενα 5 χρόνια, δείχνοντας το “χάσμα προσδοκίας” (15 μονάδες), που είναι πανευρωπαϊκό.
4. Δημοκρατία & Αντιπροσώπευση: Οι Πιο Δυσαρεστημένοι
•Μόνο το 14% των νέων στην Ελλάδα αισθάνεται ότι εκπροσωπείται από το εθνικό κοινοβούλιο, και μόνο το 16% από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο — τα χαμηλότερα ποσοστά στην ΕΕ.
•Ενδεικτικά:
-Γερμανία: 21% (εθνικό) / 17% (ΕΕ)
-Γαλλία: 21% / 18%
-Ισπανία: 23% / 21%
•43% των Ελλήνων θεωρούν την ΕΕ “όχι ιδιαίτερα δημοκρατική” — παρόμοιο με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (39%), αλλά σε συνδυασμό με τη χαμηλή εμπιστοσύνη, δείχνει βαθύ πολιτικό κενό.
5. Πολιτική Ταυτότητα: Ελαφριά Στροφή Δεξιά, Όχι Ακραία
•Το 20% των Ελλήνων νέων αυτοπροσδιορίζεται ως δεξιό — αύξηση από 14% το 2021.
•Όμως, 21% δηλώνουν αριστεροί — δείχνοντας μια ισορροπία σε αντίθεση με χώρες όπως η Ισπανία (όπου η Αριστερά μειώνεται) ή η Γαλλία (όπου αυξάνεται η πόλωση).
•Η μεσαία κατηγορία στην Ελλάδα (~30%) είναι μικρότερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο — δείχνοντας ισχυρότερη ιδεολογική πόλωση.
6. Πόλωση & Συναισθηματικές Αντιδράσεις
•Σε θέματα όπως η μετανάστευση και η ισότητα, οι δεξιοί νέοι στην Ελλάδα εμφανίζουν ισχυρή συναισθηματική απόρριψη απέναντι σε αντίθετες απόψεις.
•Αντίστοιχα φαινόμενα καταγράφονται σε Πολωνία, Γαλλία και Γερμανία.
•Στην Ιταλία, ωστόσο, οι νέοι δεξιοί και αριστεροί είναι πιο ανεκτικοί μεταξύ τους.
7. Προτεραιότητες για την ΕΕ: Η Ελλάδα Θέλει Ανάπτυξη, Άλλοι Θέλουν Μεταρρύθμιση Μετανάστευσης
•Για τους νέους Έλληνες, η οικονομική ανάπτυξη και η αντιμετώπιση του κόστους ζωής είναι οι βασικές προτεραιότητες από την ΕΕ.
•Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το νούμερο 1 πρόβλημα είναι η μετανάστευση (37%), ακολουθεί η οικονομία (33%) και το κλίμα (28%).
•Στην Ελλάδα, το 30% ζητά από την ΕΕ στροφή στην ανάπτυξη — περισσότερο απ’ ό,τι σε περιβαλλοντικά ή μεταναστευτικά ζητήματα.
•Στη Γερμανία, προτεραιότητα είναι η κλιματική κρίση (36%), ενώ στην Πολωνία η ανεργία και η ασφάλεια.
Δείτε την έρευνα στη διπλανή στήλη “Σχετικά Αρχεία”
Πηγή: capital.gr
