Η παραγωγή και η κατανάλωση άνθρακα στην Ευρώπη έχουν μειωθεί σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα.
Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, τα επίπεδα παραγωγής το 2024 μειώθηκαν σε 242 εκατομμύρια τόνους. Αυτό σηματοδοτεί πτώση 12 % σε σύγκριση με το 2023 και συνέχιση της πτωτικής πορείας που παρατηρήθηκε το 2023.
Η κατανάλωση επίσης έπεσε σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα πέρυσι, σε λίγο πάνω από 306 εκατομμύρια τόνους, μια ιστορική πτώση που αντικατοπτρίζεται στον φθίνουσα ρόλο του καυσίμου στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, που έχει πλέον μειωθεί στο 12% στην ΕΕ.
Ενώ τα περισσότερα κράτη μέλη έχουν καταργήσει σταδιακά όλη την παραγωγή άνθρακα, η Βουλγαρία, η Γερμανία, η Ελλάδα, η Ουγγαρία, η Ρουμανία και η Σλοβενία συνεχίζουν να εξάγουν τον εξαιρετικά ρυπογόνο λιγνίτη.
Ο λιγνίτης, γνωστός κα ως «καφέ άβθρακας», είναι ο πιο ρυπογόνος και λιγότερο αποδοτικός άνθρακας, καθώς είναι λιγότερο «καθαρός» από τον «μαύρο» ή «σκληρό» άνθρακα και απαιτεί μεγαλύτερες ποσότητες για την παραγωγή της ίδιας ποσότητας ενέργειας, με αποτέλεσμα να είναι πιο ρυπογόνος.
Κατανάλωση: Ποια κράτη μέλη της ΕΕ εξακολουθούν να χρησιμοποιούν λιγνίτη;
Όσον αφορά την πραγματική κατανάλωση άνθρακα, η κατανάλωση λιγνίτη εξακολουθεί να είναι διπλάσια από την κατανάλωση μαύρου άνθρακα (περίπου 200 εκατομμύρια τόνοι έναντι 110 εκατομμυρίων τόνων).
Συνολικά, 11 κράτη μέλη — μεταξύ των οποίων η Ισπανία, η Ιταλία, η Ιρλανδία, η Φινλανδία, η Σουηδία και η Πορτογαλία — καθώς και η Νορβηγία και η Μολδαβία, φαίνεται να τον έχουν καταργήσει σταδιακά.
Από την άλλη πλευρά, η Γερμανία εξακολουθεί να καίει μεγάλες ποσότητες — 92 εκατομμύρια τόνους το 2024 — περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ και σχεδόν όλες τις χώρες που συνορεύουν με την ΕΕ.
Πότε θα καταργήσουν τον άνθρακα η Γερμανία, η Πολωνία, η Ελλάδα και άλλες χώρες;
Η Γερμανία έχει προγραμματίσει να καταργήσει τον μαύρο άνθρακα έως το 2036 και τον καφέ άνθρακα έως το 2038, ενώ η Πολωνία θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί αυτό το καύσιμο έως το 2049.
Χώρες όπως η Τσεχική Δημοκρατία, η Βουλγαρία και η Ρουμανία πρότειναν σχέδια για τον τερματισμό της χρήσης άνθρακα κατά τη δεκαετία του 2030, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχουν ληφθεί νομικά δεσμευτικές αποφάσεις, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος. Η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία θα μπορούσαν να το πράξουν έως το 2030, σύμφωνα με τον οργανισμό.
Η Ελλάδα ενδέχεται να προχωρήσει ακόμη νωρίτερα, σύμφωνα με έναν νέο χάρτη πορείας που στοχεύει στον τερματισμό της παραγωγής ενέργειας από άνθρακα έως το 2028.
Η Αθήνα πρόκειται να επενδύσει «δισεκατομμύρια ευρώ σε περιοχές που εξαρτώνται από τον άνθρακα για να τις βοηθήσει να ανασυγκροτηθούν καλύτερα – και πιο πράσινα», σε μια διαδικασία μετάβασης που υποστηρίζεται από την Παγκόσμια Τράπεζα.
Άλλες χώρες της Ευρώπης έχουν σταματήσει να χρησιμοποιούν άνθρακα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας – μεταξύ των οποίων το Ηνωμένο Βασίλειο, το Βέλγιο, η Αυστρία, η Σουηδία και η Ιρλανδία, σύμφωνα με την Beyond Fossil Fuels – αν και ορισμένες ενδέχεται να συνεχίζουν να τον χρησιμοποιούν σε περιορισμένο βαθμό για άλλους σκοπούς, όπως η θέρμανση.
Το εμπόριο άνθρακα
Οι προμήθειες μαύρου άνθρακα της Ρωσίας προς την ΕΕ εξαλείφθηκαν μετά την απαγόρευση του 2022
Ο πόλεμος στην Ουκρανία προκάλεσε σημαντική αναδιάρθρωση μεταξύ των κύριων προμηθευτών άνθρακα της ΕΕ.
Υπήρξε απότομη μείωση των εισαγωγών μαύρου άνθρακα από τη Ρωσία, οι οποίες μειώθηκαν κατά 98 % μεταξύ 2021 και 2023, ως συνέπεια της απαγόρευσης της ΕΕ για τον άνθρακα που προμηθεύει η Μόσχα.
Τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Eurostat (2023) δείχνουν ότι το 90% των εισαγωγών σκληρού άνθρακα της ΕΕ προέρχεται από πέντε μόνο χώρες: την Αυστραλία και τις ΗΠΑ (κυρίως), την Κολομβία, τη Νότια Αφρική και το Καζακστάν.
Περίπου το 67% του μαύρου άνθρακα της ΕΕ είναι εισαγόμενος.
Πηγή: in.gr
