Του Κώστα Ράπτη
Η Ιταλία, η Γαλλία, η Ισπανία, η Τουρκία ήδη καταγράφουν νεκρούς από τον καύσωνα και τις πυρκαγιές που τον συνοδεύουν: θερμόπληκτους οδοκαθαριστές, εγκλωβισμένους πυροσβέστες, ευπαθείς ηλικιωμένους. Οι γαλλικές αρχές ανακοίνωσαν ότι 300 άνθρωποι νοσηλεύονται από παθήσεις που σχετίζονται με τις υψηλές θερμοκρασίες, ενώ για 18 ιταλικές πόλεις εκδόθηκε κόκκινος συναγερμός. Στην αντικρινή μας ακτή του Αιγαίου η μάχη με τις φλόγες δεν έχει σταματημό.
Το κύμα καύσωνα έχει επηρεάσει εκατομμύρια Ευρωπαίους, με θερμοκρασίες-ρεκόρ να έχουν καταγραφεί μέχρι και στη Βρετανία. Σε σύγκριση με άλλα καλοκαίρια, ο “θερμικός θόλος”, όπως αποκαλείται πλέον η (κατά τα λοιπά αναμενόμενη) εισβολή θερμών αέριων μαζών από την Αφρική, προέκυψε νωρίτερα και εξαπλώθηκε αρκετά βορειότερα του συνήθους.
Οι ειδικοί επεξεργάζονται στοιχεία τα οποία παραπέμπουν σε επιτάχυνση της ανόδου της μέσης θερμοκρασίας πέρα από τα αρχικώς αναμενόμενα επίπεδα – και οπωσδήποτε πέρα από το όριο των 1,5 βαθμών Κελσίου πάνω από τα δεδομένα της προβιομηχανικής εποχής, το οποίο αποτελούσε τον “στόχο” των διεθνώς συμφωνημένων κλιματικών πολιτικών.
Ειδικά η Ευρώπη φέρεται ως η ήπειρος που θερμαίνεται ταχύτερα, ίσως και με διπλάσιο ρυθμό από τον υπόλοιπο κόσμο.
Μετρήσιμες οι επιπτώσεις
Τι συνεπάγονται όλα αυτά για την κοινωνική και οικονομική ζωή;
Η γερμανική ασφαλιστική εταιρεία Allianz αναφέρει σε δημοσίευσή της ότι το τελευταίο κύμα καύσωνα θα μπορούσε να κοστίσει στην Ευρώπη 0,5 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, που κυμαίνονται από 0,1 ποσοστιαίες μονάδες για τη Γερμανία έως και 1,4 ποσοστιαίες μονάδες για την Ισπανία. Μία ημέρα καύσωνα με θερμοκρασίες πάνω από 32 βαθμούς είναι, για την οικονομία, σαν μισή ημέρα απεργίας. Η υψηλότερη θερμοκρασία μπορεί να μειώσει την παραγωγικότητα της εργασίας, τις ώρες εργασίας και το εισόδημα από την εργασία.
Χρησιμοποιώντας δεδομένα πλούτου στις ΗΠΑ, άλλη μελέτη διαπιστώνει ότι μία επιπλέον ημέρα πάνω από 32°C μειώνει την ετήσια μισθοδοσία κατά 0,04%. Αυτό ισχύει ακόμα και αν μέρος των απωλειών παραγωγικότητας κατά τη διάρκεια του καύσωνα αντισταθμίζεται αργότερα κατά τη διάρκεια ψυχρότερων περιόδων. Έγγραφο της ΕΚΤ διαπιστώνει ότι η μεταποίηση και οι υπηρεσίες ανακάμπτουν εν μέρει έπειτα από ένα κύμα καύσωνα, ενώ οι απώλειες στη γεωργία και σε ορισμένες υποδομές τείνουν να επιμένουν.
Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί. Η ικανότητα εκτέλεσης σωματικής εργασίας μειώνεται καθώς αυξάνονται οι θερμοκρασίες. Στη γεωργία, ορισμένες καλλιέργειες χάνονται ή οι αποδόσεις τους μειώνονται σημαντικά. Τα ζώα, και ιδίως τα πουλερικά, υποκύπτουν στη ζέστη, ενώ η παραγωγή αγελαδινού γάλακτος επιβραδύνεται.
Το Eurointelligence μάς υπενθυμίζει ότι ο ενεργειακός τομέας είναι επίσης ευαίσθητος στις πιέσεις που ασκούνται από τη θερμότητα στο δίκτυο και στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Οι πυρηνικοί σταθμοί χάνουν την αποδοτικότητά τους εάν η πηγή ψύξης τους θερμανθεί. Η θερμότητα μπορεί επίσης να διαταράξει τις μεταφορές και να παραμορφώσει τις σιδηροδρομικές γραμμές ή την άσφαλτο.
Κατά τη διάρκεια των καυσώνων η πίεση στους πολιτικούς να κάνουν κάτι αυξάνεται. Ορισμένες χώρες έχουν θεσπίσει σχέδια έκτακτης ανάγκης για την προειδοποίηση και την πρόληψη βλαβών. Η Γαλλία, για παράδειγμα, έχει εκπονήσει σχέδιο αντιμετώπισης από τις περιφέρειες μετά τον καταστροφικό 15ήμερο καύσωνα του 2003. Κατά τη διάρκεια του τρέχοντος κύματος καύσωνα η Meteo France έθεσε 16 περιοχές σε κόκκινο συναγερμό, που συνοδεύεται από περιορισμούς στην κυκλοφορία, αναστολή ορισμένων δραστηριοτήτων, όπως ο αθλητισμός, και κλείσιμο σχολείων. Επιπλέον, τέθηκε σε ισχύ στη Γαλλία ένα νέο διάταγμα που ορίζει υποχρεώσεις για τους εργοδότες απέναντι στους εργαζομένους τους κατά τη διάρκεια του καύσωνα. Η ακροδεξιά ηγέτιδα της αντιπολίτευσης, Μαρίν Λεπέν, ζήτησε περισσότερο κλιματισμό σε οίκους ευγηρίας, σχολεία και νοσοκομεία – μια διάταξη που ήταν μέρος της πράσινης νομοθεσίας την οποία το κόμμα της καταψήφισε μόλις πριν από δύο εβδομάδες.
Πιθανές προσαρμογές
Η διαφορετική οργάνωση των ωρών εργασίας, η μετατόπισή τους προς πιο δροσερές ώρες της ημέρας, είναι ένα βραχυπρόθεσμο μέτρο για τη μείωση των επιπτώσεων. Τα μακροπρόθεσμα σχέδια, όπως το αστικό πράσινο και η μείωση της κατακράτησης θερμότητας στα κτίρια, είναι ένα άλλο. Η Γαλλία έχει σχέδια να καταστήσει τα νοσοκομεία και τα σχολεία ανθεκτικά στη θερμότητα, αλλά υπάρχει έλλειψη χρημάτων και αποφασιστικότητας για την έναρξη αυτών των έργων.
Κάθε κύμα καύσωνα είναι διαφορετικό, αλλά αρχίζει να γίνεται ένα σταθερό χαρακτηριστικό της ζωής μας. Αυτό μπορεί να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι σκέφτονται τη δράση για την κλιματική αλλαγή στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό. Τα μέτρα πρόληψης στην Αφρική θα μπορούσαν επίσης να μειώσουν την πιθανότητα καύσωνα στην Ευρώπη. Δυστυχώς, η πολιτική είναι ως επί το πλείστον εθνική, ενώ η Ε.Ε. έχει επί του παρόντος άλλες προτεραιότητες, όπως το πώς να προστατεύσει τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες από τον ανταγωνισμό από την Κίνα και τους δασμούς του Ντόναλντ Τραμπ, καταλήγει το Eurointelligence.
Η Κομισιόν υπαναχωρεί “ευέλικτα”
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλείται να αποφασίσει αν θα προωθήσει τους στόχους της για το κλίμα, επιλέγοντας τελικά μια πιο “ευέλικτη και ρεαλιστική λύση”. Το προτεινόμενο σχέδιο αφορούσε τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 90% έως το 2040, αλλά ορισμένοι επίτροποι φοβήθηκαν ότι δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για να λάβουν μια τολμηρή απόφαση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Τη Δευτέρα, η συνάντηση των εκπροσώπων των 27 επιτρόπων ξεπέρασε κατά πολύ τον προβλεπόμενο χρόνο, καθώς πολλοί εξέφρασαν επιφυλάξεις σχετικά με το χρονοδιάγραμμα και την πρόταση, σύμφωνα με πηγές του Politico.
Η Επιτροπή έχει ήδη κάνει αρκετές παραχωρήσεις στην πρότασή της, υποκύπτοντας στον φόβο πολιτικής αντίδρασης για τους νέους, φιλόδοξους στόχους της για το κλίμα. Μια αμφισβητούμενη πρόταση είναι να επιτραπεί στις χώρες να κάνουν επενδύσεις σε φτωχότερες χώρες και να γλιτώσουν έτσι ένα μέρος της απαιτούμενης μείωσης εκπομπών θερμοκηπικών αερίων.
Εν όψει της διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (COP30) στο Μπελέμ (Βραζιλία) τον Νοέμβριο, η Επιτροπή θα συνεργαστεί τώρα με τη δανέζικη προεδρία του Συμβουλίου για την οριστικοποίηση της ανακοίνωσης σχετικά με την εθνικά καθορισμένη συνεισφορά της Ε.Ε. Το δύσκολο κομμάτι της διαπραγμάτευσης με τα κράτη-μέλη αναμένεται να ξεκινήσει στο άτυπο Συμβούλιο Περιβάλλοντος της Ε.Ε. στα μέσα Ιουλίου, πριν από μια πιθανή ψηφοφορία περί τα μέσα Σεπτεμβρίου. Στη συνέχεια το κείμενο θα υποβληθεί προς συζήτηση και ψηφοφορία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Πηγή: capital.gr
