Στα τέλη Σεπτεμβρίου 2015, όταν η Ελλάδα βυθυζόταν στην άβυσσο του τρίτου μνημονίου ο ινδοκαναδός μεγαλοπενδυτής Πρεμ Γουάτσα γιόρταζε στο Costa Navarino, στην Πελοπόννησο, την 30ή επέτειο της εταιρείας του.
Σε πρώτη ανάγνωση, η Ελλάδα ήταν ίσως μια… ιδιόμορφη επιλογή: εν μέσω μιας χρεοκοπίας και έχοντας κινδυνεύσει να βρεθεί εκτός Ευρωζώνης. Αλλά, μόνο εκείνη τη χρονιά, η εταιρεία του Γουάτσα, η Fairfax Financial Holdings, είχε αυξήσει τις θέσεις της.
«Ποτέ δεν σκέφτηκα να πουλήσω, ούτε για ένα δευτερόλεπτο», θυμήθηκε ο Γουάτσα πρόσφατα, παρόλο που, όπως παραδέχθηκε «ανησυχούσαμε λίγο».
Δέκα χρόνια αργότερα, ο Γουάτσα, γνωστός και ως «Ο Μπάφετ του Καναδά» έχει υπερδιπλασιάσει τα χρήματά του. Για πολλούς Έλληνες – συνταξιούχους, άνεργους νέους, ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων – τα σημάδια παραμένουν σε μια χώρα που γονάτισε οικονομικά. Αλλά για όσους επέμειναν, η μετατροπή ενός οικονομικώς απόκληρου σε πρότυπο οικονομικής σύνεσης αποφέρει ανταμοιβές που, όπως δείχνει η αγορά, θα συνεχιστούν.
Με αυτόν τον τρόπο περιγράφει το Bloomberg την άνοδο της ελληνικής οικονομίας που βγήκε από τα πιο βαθιά σκοτάδια της οικονομικής κρίσης.
Η Ελλάδα, μέχρι εκείνη την εποχή, είχε ουσιαστικά περάσει πέντε χρόνια αποκομμένη από τις χρηματοπιστωτικές αγορές, η οικονομία της είχε χάσει το 25% του ΑΕΠ της η κοινωνία ζούσε σε συνθήκες πρωτοφανούς φτώχειας.
Η ανάκαμψη
Σήμερα, η Ελλάδα ξεπερνά τους ομολόγους της στην ευρωζώνη σε πολλά μέτωπα. Αναπτύσσεται ταχύτερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και είναι μία από τις λίγες χώρες της ΕΕ που επιτυγχάνουν πλεονάσματα στον προϋπολογισμό, επισημαίνει το διεθνές ειδησεογραφικό πρακτορείο.
Το χρέος της παραμένει υψηλό, ακόμη και μετά την ανάκτηση του καθεστώτος επενδυτικής βαθμίδας πριν από δύο χρόνια. Αλλά τώρα είναι δομημένο ώστε να καθιστά τις πληρωμές χρέους βιώσιμες. Οι επενδύσεις αυξάνονται, με την ιταλική τράπεζα UniCredit να είναι η τελευταία που υποστηρίζει την Ελλάδα. Νεότεροι, μορφωμένοι Έλληνες που έφυγαν επιστρέφουν, περιγράφει την παρούσα κατάσταση.
«Πολύ λίγοι πίστευαν ότι η Ελλάδα θα τα κατάφερνε», δήλωσε ο Γιάννης Στουρνάρας, διοικητής της κεντρικής τράπεζας, ο οποίος διετέλεσε επίσης υπουργός Οικονομικών κατά τη διάρκεια της κρίσης. Θυμάται να επιστρέφει ξαφνικά στην Αθήνα τον Ιούνιο του 2015 για να πείσει την κυβέρνηση να αποτρέψει μια μαζική εκροή καταθέσεων. «Αποδείχθηκε ότι ήταν μια ιστορία επιτυχίας».
Οι επενδύσεις της Fairfax σε ελληνικές εταιρείες αντικατοπτρίζουν αυτή την ανάκαμψη. Το μεγαλύτερο στοίχημά της ήταν στην Eurobank, μια από τις μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας, ενώ η εταιρεία έχει επίσης αποκτήσει μερίδια στην Metlen Energy & Metals SA, στην ασφαλιστική Eurolife και στην εταιρεία ακινήτων Grivalia Properties. Συνολικά, επενδύσεις ύψους περίπου 2,2 δισεκατομμυρίων ευρώ αποτιμώνται σήμερα σε 5 δισεκατομμύρια ευρώ.
Ο Γουάτσα τα πήγαινε καλά με διαδοχικούς ηγέτες καθώς οι κυβερνήσεις έρχονταν και παρέρχονταν και η Ελλάδα έγινε συνώνυμο δυσλειτουργίας και χρειάστηκε τρία μνημόνια – πακέτα διάσωσης υπό την επιτήρηση της Ευρώπης και του ΔΝΤ.
Η διακήρυξή του συνοψίζεται στα λόγια του: «Θυμηθείτε, είμαστε αντιδραστικοί επενδυτές. Και επενδύουμε σε ανθρώπους. Θέλουμε να χτίσουμε μια εταιρεία μακροπρόθεσμα, όχι να την αγοράσουμε για να την πουλήσουμε σε δύο ή τρία χρόνια. Κάνουμε μεγάλες επενδύσεις μακροπρόθεσμα. Και αυτό είδαμε».
Ωστόσο, στις πρώτες μέρες αυτών των επενδύσεων, δεν ήταν καθόλου σαφές ότι θα κατέληγε έτσι, όπως εξελίσσονταν τα πράγματα στην Ελλάδα.
Οταν συνάντησε τον Αλέξη Τσίπρα ως προθυπουργό της χώρας, ο ίδιος ο Γουάτσα περιγράφει: «Του είπα, “ξέρεις, αν θέλεις να φύγουμε, θα φύγουμε, δεν πειράζει” και μου είπε, “Όχι, θέλω να μείνεις, είσαι ακριβώς το είδος του επενδυτή που χρειάζεται η Ελλάδα”».
Τα προβλήματα δεν τελείωσαν
Τα προβλήματα δεν έχουν τελειώσει. Το ΑΕΠ ανακτήσει τις απώλειες, ωστόσο η Ελλάδα εξακολουθεί να βρίσκεται μεταξύ των φτωχότερων χωρών της ΕΕ, έχοντας ξεπεραστεί από την Πολωνία και τη Ρουμανία με βάση το κατά κεφαλήν ΑΕΠ.
Τον Φεβρουάριο, η Ελλάδα είδε τις μεγαλύτερες διαδηλώσεις εδώ και πάνω από μια δεκαετία, στα 2 χρόνια από τη θανατηφόρα σύγκρουση τρένων που στοίχισε τη ζωή σε 57 ανθρώπους στα Τέμπη. Το δυστύχημα θεωρήθηκε ευρύτερα ως εμβληματικό χρόνιων προβλημάτων που μαστίζουν τις υποδομές και την αποτυχία διαδοχικών κυβερνήσεων να το αντιμετωπίσουν, γράφουν οι συντάκτες.
Στα τέλη Ιουνίου, μια ευρωπαϊκή έρευνα για την κατάχρηση γεωργικών επιδοτήσεων οδήγησε στην παραίτηση ορισμένων κορυφαίων κυβερνητικών αξιωματούχων, ασκώντας περαιτέρω πίεση στην κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν τη διογκούμενη δισαρέσκεια των πολιτών.
«Μάθημα»
Πέρα από την Ελλάδα, η κρίση είχε και για ορισμένους θετική επίδραση στην Ευρώπη και την ευρωζώνη, επιβάλλοντας ολοκλήρωση και αναδιαρθρώσεις που διαφορετικά δεν θα είχαν συμβεί.
Ο Στουρνάρας της κεντρικής τράπεζας αναφέρει το ταμείο διάσωσης της περιοχής, τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, ως ένα από τα υποπροϊόντα της κρίσης. Ένα άλλο ήταν η υπόσχεση του Μάριο Ντράγκι, ο οποίος ήταν πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, να κάνει «ό,τι χρειαστεί» για να προστατεύσει την ακεραιότητα του ευρώ.
Μιλώντας σε συνέδριο στην Αθήνα την 1η Ιουλίου, ο Ντράγκι δήλωσε, συγκρίνοντας εκείνες τις μέρες πριν από 10 χρόνια με το τώρα, «μπορεί κανείς πραγματικά να πει, και να κάνει, μόνο ένα πράγμα: να συγχαρεί τον ελληνικό λαό».
Η κληρονομιά της κρίσης είναι, για πολλούς, πιο απλή: μια έντονη υπενθύμιση της ανάγκης να αποφύγουμε μια άλλη.
«Μάθαμε με τον δύσκολο τρόπο να είμαστε πολύ πιο προσγειωμένοι στην πραγματικότητα από ό,τι στο παρελθόν», δήλωσε ο προϊστάμενος του οικονομικού γραφείου του πρωθυπουργού, Μιχάλης Αργυρού.
Για τον Γουάτσα, ως επενδυτή, οι μακροπρόθεσμες προοπτικές της Ελλάδας παραμένουν λαμπρές. Το 2015, θα μπορούσε να είχε κάνει την εταιρεία του να κερδίσει οπουδήποτε, σίγουρα όχι σε ένα μέρος που βρισκόταν στη δίνη μιας κρίσης.
«Και επιλέξαμε την Ελλάδα, και πήγαμε στην Costa Navarino και περάσαμε υπέροχα», είπε. «Το κλειδί είναι, αν αγοράσετε κάτι σε λογική τιμή και περιμένετε, όχι πάντα, αλλά υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να έχετε επιστροφή χρημάτων. Και έχουμε πολλά χρήματα στην Ελλάδα.»
Πηγή: ot.gr
