Η κλιματική κρίση πιθανώς να επεκτείνει την κατανομή των περιστατικών αιμορραγικού πυρετού Κριμαίας – Κονγκό στον παγκόσμιο χάρτη, μιας νόσου που εισέβαλε αιφνιδιαστικά στη χώρα μας μετά τον πρόσφατο θάνατο του 72χρονου κτηνοτρόφου και τη νόσηση μιας γιατρού στη Λάρισα. Μάλιστα, οι ερευνητές επιμένουν πως μη σχετικοί (τουλάχιστον εκ πρώτης όψεως) παράγοντες, όπως είναι η βροχόπτωση και η άνοδος της θερμοκρασίας, δύναται να χρησιμεύσουν ως δείκτες έγκαιρης προειδοποίησης για πιθανές εστίες της νόσου.
Αυτά είναι τα ανησυχητικά συμπεράσματα που δημοσιεύθηκαν μόλις τον περασμένο Μάρτιο στην έγκριτη ιατρική επιθεώρηση «International Journal of Infectious Diseases», με έμφαση στις ενδημικές περιοχές. Αξίζει, δε, να σημειωθεί ότι λίγους μήνες πριν, και συγκεκριμένα τον Φεβρουάριο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) σε σχετικό ενημερωτικό δελτίο είχε επισημάνει ότι ο συγκεκριμένος ιός προκαλεί σοβαρές επιδημίες ανά τον κόσμο, με τα ποσοστό θνησιμότητας να κυμαίνεται σε 30%-50% στους νοσηλευόμενους ασθενείς.
Υπό τις εξελίξεις αυτές το ένθετο «Υγεία», αντλώντας δεδομένα από επίσημους επιστημονικούς φορείς, αναλύει όλα τα νεότερα δεδομένα για τον αιμορραγικό πυρετό Κριμαίας – Κονγκό αλλά και τους τρόπους προφύλαξης, υπογραμμίζοντας εντούτοις πως ο κίνδυνος παραμένει ιδιαίτερα χαμηλός για τη χώρα μας.
Ο ρόλος
των τσιμπουριών
Ο αιμορραγικός πυρετός Κριμαίας – Κονγκό είναι νόσος που οφείλεται σε ιό, όπως σημειώνουν οι ειδικοί του ΕΟΔΥ, και μεταδίδεται μέσω τσιμπήματος μολυσμένων κροτώνων (τσιμπουριών) ή μέσω άμεσης επαφής με αίμα, ιστούς, σωματικά υγρά ή εκκρίσεις μολυσμένων τσιμπουριών, ανθρώπων ή ζώων. Αγρια και οικόσιτα ζώα μπορεί να έχουν τον ιό στον οργανισμό τους για λίγες ημέρες, χωρίς να νοσούν, αλλά μπορούν να μολύνουν τα τσιμπούρια και αυτά με τη σειρά τους να μεταδώσουν τον ιό σε άλλα ζώα ή και ανθρώπους.
Τα ύποπτα συμπτώματα
Μετά τη μόλυνση από τσίμπημα κρότωνος, η περίοδος επώασης (δηλαδή ο χρόνος που μεσολαβεί έως την εκδήλωση των πρώτων συμπτωμάτων) είναι συνήθως μία έως τρεις ημέρες, με μέγιστη διάρκεια τις εννέα ημέρες. Ωστόσο σύμφωνα με τον ΠΟΥ η περίοδος επώασης ύστερα από επαφή με μολυσμένο αίμα ή ιστούς είναι συνήθως πέντε έως έξι ημέρες, με τεκμηριωμένο μέγιστο χρόνο τις 13 ημέρες. Η νόσος εκδηλώνεται αιφνίδια και με ποικίλες ενοχλήσεις: πυρετό, μυαλγία, ζάλη, πόνο και δυσκαμψία στον αυχένα, οσφυαλγία, πονοκέφαλο, πόνο στα μάτια και φωτοφοβία. Μπορεί επίσης οι ασθενείς να υποφέρουν από ναυτία, έμετο, διάρροια, κοιλιακό άλγος και πονόλαιμο. Οι επιστήμονες του ΠΟΥ περιγράφουν επίσης ότι μπορεί να ακολουθήσουν διαταραχές της διάθεσης και του επιπέδου συνείδησης. Αλλες κλινικές εκδηλώσεις περιλαμβάνουν ταχυκαρδία, λεμφαδενοπάθεια (διογκωμένοι λεμφαδένες) και πετεχειώδες εξάνθημα (εξάνθημα δηλαδή που προκαλείται από αιμορραγία στο δέρμα) στις εσωτερικές επιφάνειες των βλεννογόνων – π.χ. στο στόμα, στον λαιμό και στο δέρμα. «Οι πετέχειες μπορεί να δώσουν τη θέση τους σε μεγαλύτερα εξανθήματα που ονομάζονται εκχυμώσεις και άλλα αιμορραγικά φαινόμενα. Οι ασθενείς που νοσούν βαριά μπορεί να παρουσιάσουν ταχεία επιδείνωση των νεφρών, αιφνίδια ηπατική ανεπάρκεια ή πνευμονική ανεπάρκεια μετά την πέμπτη ημέρα της νόσου».
Οι ομάδες κινδύνου
Σε ομάδες υψηλού κινδύνου, σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ανήκουν οι άνθρωποι που έχουν δραστηριότητες σε περιοχές όπου υπάρχουν τσιμπούρια, δηλαδή στην ύπαιθρο, σε αγροτικές ή ορεινές περιοχές, καθώς και όσοι έρχονται σε επαφή με αίμα / σωματικά υγρά ζώων, όπως κτηνοτρόφοι, βοσκοί, αγρότες, κυνηγοί, ξυλοκόποι, κηπουροί, εργαζόμενοι σε σφαγεία, όσοι κάνουν κάμπινγκ, φυσιολάτρες, ορειβάτες, πεζοπόροι και επαγγελματίες υγείας που μπορεί να έρθουν σε επαφή με ασθενή. Εν τω μεταξύ και λόγω της πρόσφατης καταγραφής περιστατικού της νόσου, ο Οργανισμός συστήνει τη λήψη μέτρων ατομικής προστασίας από τσιμπούρια, κατά προτεραιότητα σε ομάδες υψηλού κινδύνου και στην ευρύτερη περιοχή έκθεσης του ασθενούς. Επισημαίνεται βέβαια ότι τα περισσότερα τσιμπούρια δεν είναι μολυσμένα και ο κίνδυνος να αρρωστήσει κάποιος έπειτα από τσίμπημα τσιμπουριού στη χώρα μας θεωρείται χαμηλός. Ωστόσο, επειδή τα νοσήματα που μπορεί να μεταδώσουν τα τσιμπούρια, εάν είναι μολυσμένα, μπορεί να είναι σοβαρά (όπως το συγκεκριμένο νόσημα), θα πρέπει να λαμβάνονται προφυλάξεις, συμπληρώνουν οι ειδικοί του ΕΟΔΥ.
Πώς θεραπεύεται
Οι γιατροί της παγκοσμίου φήμης κλινικής «Mayo» στις ΗΠΑ σημειώνουν ότι «δεν υπάρχει συγκεκριμένη θεραπεία για τον αιμορραγικό πυρετό Κριμαίας – Κονγκό». Συχνά χρησιμοποιούνται αντι-ιικά φάρμακα (π.χ. ριμπαβιρίνη), ενώ οι ασθενείς μπορεί επίσης να χρειαστούν «μετάγγιση αίματος, συμπληρωματικό οξυγόνο ή μηχανικό αερισμό αλλά και αγωγή για τη διαχείριση συμπτωμάτων όπως ο πόνος και η ναυτία». Επιπρόσθετα, οι επιστήμονες του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) προσθέτουν πως δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο.
Μέτρα προστασίας
Οι ειδικοί του ΕΟΔΥ συστήνουν τα εξής:
1 Αποφεύγετε περιοχές όπου μπορεί να υπάρχουν τσιμπούρια (δάση, λιβάδια, περιοχές με δέντρα, θάμνους, ψηλά χόρτα, σωρούς φύλλων, πυκνή βλάστηση).
2 Σε περίπτωση που είναι αναγκαίο να βρεθείτε σε περιοχές όπου πιθανόν υπάρχουν τσιμπούρια:
n Περπατάτε πάντα στο κέντρο των μονοπατιών και όχι μέσα σε πυκνή βλάστηση.
n Φοράτε ρούχα ανοιχτού χρώματος (για να βλέπετε εύκολα τα τσιμπούρια) και κατά προτίμηση μπλούζες με μακριά μανίκια, μακριά παντελόνια, ψηλές κάλτσες και μπότες/κλειστά παπούτσια. Βάζετε το παντελόνι μέσα από τις κάλτσες και τις μπότες.Φοράτε γάντια, ιδίως όταν αγγίζετε χόρτα / φυτά ή ζώα με τα χέρια σας (βάζετε τα μανίκια της μπλούζας μέσα στα γάντια).
n Βάζετε εντομοαπωθητικά σπρέι ή λοσιόν στο γυμνό/ακάλυπτο δέρμα και επάνω από τα ρούχα σας (σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης).
n Μην ξαπλώνετε και μην κάθεστε απευθείας στο έδαφος στην ύπαιθρο.
n Κάντε ντους ή μπάνιο αμέσως μετά την επιστροφή σας από την ύπαιθρο.
n Εξετάζετε προσεκτικά τα ρούχα και το δέρμα σας για τσιμπούρια κατά τη διάρκεια και μετά τη δραστηριότητα στην ύπαιθρο. Αφού επιστρέψετε σπίτι, βγάλτε τα ρούχα, τις κάλτσες και τα παπούτσια σας έξω από το σπίτι και ελέγξτε τα για τσιμπούρια.
n Εάν εντοπίσετε τσιμπούρι στα ρούχα σας, αφαιρέστε το προσεκτικά (όχι με γυμνά χέρια).
n Αν βρείτε τσιμπούρι στο σώμα σας, αυτό θα πρέπει να αφαιρεθεί όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και με σωστό τρόπο, με κατάλληλη λαβίδα / τσιμπιδάκι. Εάν δεν ξέρετε τον σωστό τρόπο αφαίρεσης του τσιμπουριού ή δεν έχετε την κατάλληλη λαβίδα, ΜΗ βγάζετε μόνοι σας το τσιμπούρι, αλλά πηγαίνετε άμεσα στον γιατρό, στο πιο κοντινό Κέντρο Υγείας ή νοσοκομείο.
n ΜΗΝ πιάνετε το τσιμπούρι με γυμνά χέρια, αλλά πάντα με γάντια. ΜΗ ζουλήξετε, ΜΗ σπάσετε, ΜΗ συμπιέσετε και ΜΗΝ τρυπήσετε το σώμα του τσιμπουριού.
n ΜΗΝ «ενοχλείτε» το τσιμπούρι όταν είναι προσκολλημένο στο δέρμα (π.χ. μη ρίχνετε πάνω στο τσιμπούρι λάδι, οινόπνευμα, βαζελίνη, πετρέλαιο).
3 Εφαρμόστε στα ζώα σας προληπτικά θεραπεία ενάντια στα τσιμπούρια σε τακτά χρονικά διαστήματα, σύμφωνα πάντα με τις οδηγίες κτηνιάτρου, και διενεργείτε τακτικές απεντομώσεις σε στάβλους / κτηνοτροφικές μονάδες.
4 Φοράτε γάντια και προστατευτικό ρουχισμό όταν έρχεστε σε επαφή με ζώα ή με το αίμα ή άλλους ιστούς / εκκρίσεις ζώων, π.χ. κατά τη σφαγή ζώων.
5 Ισχύει η πάγια οδηγία να πίνετε μόνο παστεριωμένο γάλα και να μην τρώτε φρέσκα μαλακά τυριά εάν δεν έχουν ωριμάσει σύμφωνα με το προβλεπόμενο, απαιτούμενο χρονικό διάστημα. Επίσης, να μην καταναλώνετε γαλακτοκομικά προϊόντα εάν δεν γνωρίζετε ότι τηρήθηκε.
6Για τη μείωση κινδύνου μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο:
n Αποφεύγετε τη στενή φυσική επαφή με ύποπτα ή επιβεβαιωμένα περιστατικά αιμορραγικού πυρετού.
n Φοράτε γάντια και προστατευτικό εξοπλισμό κατά τη φροντίδα ασθενών.
n Πλένετε τακτικά τα χέρια σας μετά τη φροντίδα ασθενών.
n Για επαγγελματίες υγείας: εφαρμόζετε αυστηρά τις βασικές προφυλάξεις πρόληψης και ελέγχου λοιμώξεων κατά την εξέταση, φροντίδα και περίθαλψη ασθενών.
Πηγή: tanea.gr
