Του Τάσου Δασόπουλου
Σε δημοσιονομική πίεση μπορεί να βρεθεί τα επόμενα χρόνια η Ελλάδα από την απότομη αύξηση των ελάχιστον αμυντικών δαπανών στο 5% που αποφάσισαν πρόσφατα, οι χώρες μέλη του ΝΑΤΟ.
Πολλές χώρες της Ε.Ε. οι οποίες είναι και μέλη της συμμαχίας (Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Ουγγαρία, Ιταλία, Μάλτα, Πολωνία, Σλοβακία και η Ρουμανία) δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν δημοσιονομικά μια τόσο μεγάλη αύξηση, καθώς προηγουμένως θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τα υψηλά δημοσιονομικά τους ελλείμματα. Η Ελλάδα, βρίσκεται σε πολύ καλύτερη δημοσιονομική κατάσταση, καταγράφοντας πολύ υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα. Το 2024 το πρωτογενές πλεόνασμα έφτασε στο 4,8% του ΑΕΠ και ήταν σχεδόν διπλάσιο από την πρόβλεψη για πλεόνασμα 2,5% του ΑΕΠ. Επίσης, ήταν μία από τις 6 χώρες της Ε.Ε. οι οποίες είχαν δημοσιονομικό πλεόνασμα το οποίο έφτασε πέρσι το 1,3% του ΑΕΠ.
Παρά τις αξιοσημείωτες δημοσιονομικές επιδόσεις, η Ελλάδα έχει να αντιμετωπίσει δύο εξίσου σοβαρές προκλήσεις. Την ταχεία μείωση του δημοσίου χρέους και – το πιο ουσιαστικό – τη σύγκλιση των εισοδημάτων με τον μέσο όρο της Ε.Ε. από την οποία υπολείπεται ακόμη περίπου 24%. Συνεπώς, θα πρέπει να κάνει δαπάνες ώστε να αλλάξει το παραγωγικό της μοντέλο προκειμένου να συντηρεί υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα, ώστε το χρέος της να συνεχίζει να μειώνεται με ταχείς ρυθμούς, αλλά και τα εισοδήματα να αυξάνονται.
Στο μεταξύ, θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν ότι η Ελλάδα, λόγω των συνεχών απειλών της Τουρκίας, είχε για πολλά χρόνια υψηλότερες δαπάνες για αμυντικούς εξοπλισμούς από όλες τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες μέλη της Ατλαντικής Συμμαχίας. Μάλιστα, φέτος και του χρόνου θα έχει δαπάνες ίσες ή και μεγαλύτερες από το 3% του ΑΕΠ λόγω της ενσωμάτωσης του νέου εξοπλιστικού προγράμματος των 25 δισ. ευρώ από το 2025 έως το 2037.
Ωστόσο, η συμφωνία για την αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ , αλλάζει την εξίσωση εσόδων – δαπανών για τα επόμενα χρόνια.
Δημοσιονομικές πιέσεις
Η οικονομική πίεση που θα δεχθεί η χώρα ξεκινά από το γεγονός ότι οι ρυθμοί ανάπτυξης πάνω από το 2% που πετυχαίνει τα τελευταία χρόνια δεν είναι εγγυημένοι επ’ άπειρον. Μετά το τέλος του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, οι διεθνείς οργανισμοί (Ε.Ε. και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο) οι οποίοι παρακολουθούν στενά την ελληνική οικονομία προβλέπουν ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα περιοριστεί στο 1,5%, ενώ η χώρα θα πρέπει να συνεχίσει να καταγράφει πρωτογενή πλεονάσματα για να διατηρήσει την πτωτική πορεία του χρέους.
Από την άλλη οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες που έχουν υιοθετήσει από το 2024 τα κράτη μέλη της Ε.Ε. θέτουν – ως γνωστό – περιορισμούς στις αυξήσεις των ανώτατων καθαρών πρωτογενών δαπανών. Συνεπώς, με δεδομένη την αύξηση των αμυντικών δαπανών, κάτι άλλο θα περικόπτεται ώστε η Ελλάδα να εξυπηρετήσει και το δημοσιονομικό σύμφωνο, αλλά και το ελάχιστον όριο για τις αμυντικές δαπάνες που συμφωνήθηκε στο ΝΑΤΟ.
Βεβαίως, εκτός από την αύξηση των αμυντικών δαπανών η Ελλάδα θα πρέπει να συνυπολογίσει και τις έμμεσες επιπτώσεις από την επιβολή δασμών στις εμπορικές συναλλαγές της Ε.Ε. με τις ΗΠΑ. Παρότι η Ελλάδα δεν θα πρέπει να ανησυχεί ιδιαίτερα για τις εξαγωγές της προς τις ΗΠΑ, θα πρέπει σίγουρα να υπολογίσει τις εξαγωγές της προς την Ε.Ε. ειδικά αν οι δασμοί επιβραδύνουν περισσότερο την ανάπτυξη και κυρίως την πορεία του τουρισμού.
Οι αποφάσεις για το θέμα αυτό αναμένονται μέχρι και το τέλος της επόμενης εβδομάδας, στις 9 Ιουλίου. Ωστόσο δεν είναι θα είναι έκπληξη αν πάρουν τελικά και νέα παράταση.
Πηγή: capital.gr
