Υπάρχουν μερικές στιγμές για τις οποίες όλοι θυμούνται πού ήταν και τι έκαναν – εκείνο το βράδυ της 27ης Ιουνίου, δέκα χρόνια πριν, είναι μία από αυτές. Σε ένα δραματικό διάγγελμα, ο Αλέξης Τσίπρας μίλησε για «εκβιαστικό τελεσίγραφο» από πλευράς των θεσμών, για «απόπειρα ταπείνωσης», για «εμμονή» με τη λιτότητα και ζήτησε από τους πολίτες να τοποθετηθούν υπέρ ή κατά της πρότασής τους. Δεν είπε λέξη για τους μήνες που είχαν προηγηθεί, για τα «ουάου», τα πισωγυρίσματα και την απειλή του «Plan B» – απλώς προέτρεψε τους Ελληνες να ψηφίσουν «κυρίαρχα και περήφανα, όπως η ιστορία των Ελλήνων προστάζει».
Οι πρώτες ουρές σχηματίστηκαν μέσα σε λίγα λεπτά μπροστά στα ΑΤΜ. Σχεδόν 24 ώρες μετά, η κυβέρνηση επιβάλλει περιορισμό 60 ευρώ στις αναλήψεις μετρητών. Τη Δευτέρα, οι τράπεζες δεν ανοίγουν. Από τα ράφια των σουπερμάρκετ εξαφανίζονται, μεταξύ άλλων, οι φακές, το ρύζι και τα χαρτιά υγείας. Στην πρώτη διαδήλωση υπέρ του «ναι» στο Σύνταγμα, ο τότε δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης αναφέρεται στο ερώτημα του δημοψηφίσματος, μια μακροσκελή διατύπωση που σχεδόν κανείς δεν καταλαβαίνει, ως «κουρελόχαρτο» – τα συνταγματικά όρια έχουν τεντώσει για να δεχτούν τη διεξαγωγή του μέσα σε μόλις μία εβδομάδα. Στο στρατόπεδο των «Μενουμευρωπαίων» κυριαρχούσε η πεποίθηση ότι ψηφίζουμε για τη θέση της Ελλάδας στην ευρωζώνη, που αμφισβητείται πλέον ανοιχτά. Κι όμως, στο τέλος, στην πλατεία Συντάγματος, ήταν άλλοι εκείνοι που πανηγύρισαν, χορεύοντας αγκαλιασμένοι, για το θριαμβευτικό 61,3% που κατάφεραν να πετύχουν – ήταν όσοι ακολούθησαν την προτροπή του πρωθυπουργού, ψηφίζοντας «όχι». Δεν γνώριζαν τότε τι θα ακολουθήσει. Κανείς δεν ήξερε πως μια μέρα πριν από τον εορτασμό του Δεκαπενταύγουστου, με δανεικές ψήφους της αντιπολίτευσης, η Βουλή θα επικύρωνε ένα τρίτο, σκληρότερο Μνημόνιο. Οι αυταπάτες, τότε, τελείωσαν οριστικά.
Στο πέρασμα του χρόνου, ανάμεσα σε πολέμους και πανδημίες, το δημοψήφισμα του 2015 δεν είναι τίποτα άλλο παρά η ανάμνηση μιας φλόγας: αυτής που έκαιγε στον πυρήνα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ όσο πίστευε (ή έλεγε πως πίστευε) πως «υπήρχε άλλος δρόμος», αυτής που συσπείρωσε το «μέτωπο λογικής» όταν έχασε τη μάχη του καλοκαιριού, εκείνης που έκανε φίλους και συγγενείς να κόψουν την καλημέρα για καιρό. Η ίδια φλόγα, αυτή που απείλησε την κοινωνική συνοχή και έκανε κάρβουνο τους δείκτες εμπιστοσύνης στους πολιτικούς και τα κόμματα, έφτιαξε μια νέα χώρα. Είναι υπεύθυνη για όσα έγιναν μετά, για τις διαδοχικές νίκες της ΝΔ, βασισμένες με τον έναν ή τον άλλον τρόπο στις διαχωριστικές γραμμές που δημιούργησε εκείνο το καλοκαίρι, τις οποίες επιμένει να βγάζει από το συρτάρι όταν χρειάζεται αφήγημα. Είναι και η αιτία και για τη σταδιακή διάλυση του ΣΥΡΙΖΑ, που, σε επίπεδο βάσης και σε επίπεδο στελεχών, ποτέ δεν κατάφερε να συμβιβαστεί με την «κωλοτούμπα», που καθόρισε την «κυβερνώσα Αριστερά» των επόμενων ετών. Με εντελώς ανορθόδοξο τρόπο, ωστόσο, το «όχι» που έγινε «ναι» είναι το σημείο στο οποίο η Ελλάδα αποφάσισε πως ό,τι κι αν γίνει, όποιος κι αν αναλάβει τα ηνία, το μέλλον της είναι αναπόσπαστα δεμένο με την Ευρώπη – κι ας μη φάνηκε στην κάλπη.
Ηταν δύσκολο, ήταν επώδυνο, δεν ήταν όμως ανυπέρβλητο: η πορεία της χώρας δεν σταμάτησε ούτε στις 27 Ιουνίου ούτε στις 5 Ιουλίου. Στην πραγματικότητα, το δημοψήφισμα είναι η απόδειξη πως όλες οι φωτιές, όσο δυνατές κι αν είναι, κάποια στιγμή σβήνουν. Και δεν υπάρχει μεγαλύτερη ανακούφιση από τη συνειδητοποίηση πως τα σημάδια από τα εγκαύματα μπορεί να μη φύγουν ποτέ, όμως κάποια στιγμή επουλώνονται.
Ο Τσίπρας θέλει τώρα τα πρακτικά
Στην επέτειο των δέκα χρόνων από το δημοψήφισμα του 2015, με επιστολή του στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κώστα Τασούλα, ο Αλέξης Τσίπρας ζητάει τη δημοσιοποίηση των πρακτικών της κρίσιμης σύσκεψης των πολιτικών αρχηγών την επομένη του αποτελέσματος. «Είναι εύλογο, τα κρίσιμα εκείνα γεγονότα, που επηρέασαν τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων, να απασχολούν ακόμα και σήμερα τον δημόσιο διάλογο. Κι αυτό καθιστά ακόμα πιο επιτακτική την ανάγκη να ριχτεί άπλετο φως σε όλες τις πτυχές τους, καθώς η αλήθεια για το χθες μας εξοπλίζει για το σήμερα και το αύριο», ανέφερε χαρακτηριστικά στην επιστολή του. Είναι η πρώτη φορά που ο πρώην πρωθυπουργός ζητάει κάτι τέτοιο, που αναφέρεται δημόσια σε εκείνη την περίοδο, δεν είναι όμως η πρώτη που σχετικό αίτημα έχει διατυπωθεί: πέρυσι, η Κατερίνα Σακελλαροπούλου είχε απαντήσει στη Ζωή Κωνσταντοπούλου πως τα πρακτικά της εν λόγω συνεδρίασης είναι απόρρητα και άρα δεν μπορούν να δημοσιευτούν. Τουλάχιστον όχι ακόμη, με το Προεδρικό να επικαλείται τότε την πρόβλεψη για παρέλευση 30ετίας προκειμένου να δημοσιοποιηθούν απόρρητα πρακτικά του Υπουργικού Συμβουλίου. Επισημαίνεται πάντως πως, σύμφωνα με τη μαρτυρία του παρόντα στη συνεδρίαση – τότε επικεφαλής του Ποταμιού – Σταύρου Θεοδωράκη, κάποια στιγμή οι πρακτικογράφοι αποχώρησαν από την αίθουσα.
Πηγή: tanea.gr
