Η τεχνητή νοημοσύνη είναι πλέον μια πραγματικότητα όπως επίσης πραγματικότητα είναι ότι η νέα τεχνολογία έχει δημιουργήσει ένα νέο ψηφιακό χάσμα, διασπώντας τον κόσμο μεταξύ των κρατών που διαθέτουν την υπολογιστική ισχύ για την κατασκευή συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης αιχμής και εκείνων που απλά δεν διαθέτουν.
Προφανώς, αυτό το χάσμα επηρεάζει τη γεωπολιτική και την παγκόσμια οικονομία, δημιουργώντας νέες εξαρτήσεις και πυροδοτώντας μια «κούρσα» ώστε κράτη να μην αποκλειστούν από έναν τεχνολογικό αγώνα που θα μπορούσε να αναδιατάξει τις οικονομίες, να προωθήσει την επιστημονική ανακάλυψη και να αλλάξει τον τρόπο που ζουν και εργάζονται οι άνθρωποι.
Οι μεγαλύτεροι ωφελημένοι μακράν είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Κίνα και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε αυτές τις τρεις γεωγραφικές ζώνες φιλοξενούνται περισσότερα από τα μισά από τα πιο ισχυρά κέντρα δεδομένων στον κόσμο, τα οποία χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη των πιο σύνθετων συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσαν ερευνητές του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.
Τα σημερινά κέντρα δεδομένων τεχνητής νοημοσύνης επισκιάζουν τους προκατόχους τους, οι οποίοι υποστήριζαν απλούστερες εργασίες όπως το email και τη ροή βίντεο
Μόνο 32 χώρες, ή περίπου το 16% των κρατών, διαθέτουν τέτοιου είδους εγκαταστάσεις, δίνοντάς τους αυτό που είναι γνωστό στην ορολογία του κλάδου ως «υπολογιστική ισχύς».
Σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία της Οξφόρδης, αμερικανικές και κινεζικές εταιρείες λειτουργούν περισσότερο από το 90% των κέντρων δεδομένων που χρησιμοποιούν άλλες εταιρείες και ιδρύματα για εργασίες τεχνητής νοημοσύνης. Αντίθετα, η Αφρική και η Νότια Αμερική δεν έχουν σχεδόν καθόλου κόμβους τεχνητής νοημοσύνης, ενώ η Ινδία έχει τουλάχιστον πέντε και η Ιαπωνία τουλάχιστον τέσσερις, σύμφωνα με τα στοιχεία της Οξφόρδης. Περισσότερες από 150 χώρες δεν έχουν τίποτα.
Τα σημερινά κέντρα δεδομένων τεχνητής νοημοσύνης επισκιάζουν τους προκατόχους τους, οι οποίοι υποστήριζαν απλούστερες εργασίες όπως το email και τη ροή βίντεο. Τεράστιοι, ενεργοβόροι και γεμάτοι με ισχυρά τσιπ, αυτοί οι κόμβοι κοστίζουν δισεκατομμύρια για την κατασκευή τους και απαιτούν υποδομές που δεν μπορούν να παρέχουν όλες οι χώρες. Με την ιδιοκτησία να συγκεντρώνεται σε λίγους τεχνολογικούς γίγαντες, οι επιπτώσεις του χάσματος μεταξύ εκείνων που διαθέτουν τέτοια υπολογιστική ισχύ και εκείνων που δεν την διαθέτουν έχουν ήδη αρχίσει να γίνονται αισθητές, αναφέρουν οι New York Times.
Κράτη υπόχρεα σε κολοσσούς
Μία άλλη διαπίστωση του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης είναι ότι τα ευρέως χρησιμοποιούμενα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης είναι πιο ικανά και ακριβή στα αγγλικά και τα κινέζικα, γλώσσες που ομιλούνται στις χώρες όπου συγκεντρώνεται η υπολογιστική ισχύς.
Οι τεχνολογικοί γίγαντες με πρόσβαση στον κορυφαίο εξοπλισμό χρησιμοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη για την επεξεργασία δεδομένων, την αυτοματοποίηση εργασιών και την ανάπτυξη νέων υπηρεσιών. Οι επιστημονικές ανακαλύψεις, συμπεριλαμβανομένης της ανακάλυψης φαρμάκων και της επεξεργασίας γονιδίων, βασίζονται σε ισχυρούς υπολογιστές.
Άρα, τα κράτη με ελάχιστη ή καθόλου υπολογιστική ισχύ τεχνητής νοημοσύνης αντιμετωπίζουν όρια στο επιστημονικό έργο, στην ανάπτυξη νέων εταιρειών και στη διατήρηση ταλέντων. Ήδη, κρατικοί αξιωματούχοι σε αρκετές χώρες ανησυχούν για το πώς η ανάγκη για υπολογιστικούς πόρους τις έχει καταστήσει υπόχρεες σε ξένες εταιρείες και κυβερνήσεις.
Τα πολύτιμα εξαρτήματα
Την ίδια ώρα τα εξαρτήματα που χρησιμοποιούνται στα εν λόγω κέντρα δεδομένων (όπως τα μικροτσίπ), έχουν καταστεί μέρος της εξωτερικής και εμπορικής πολιτικής της Κίνας και των Ηνωμένων Πολιτειών, οι οποίες διεκδικούν επιρροή στον Περσικό Κόλπο, στη Νοτιοανατολική Ασία και αλλού. Ταυτόχρονα, ορισμένες χώρες αρχίζουν να διοχετεύουν δημόσια κεφάλαια σε υποδομές Τεχνητής Νοημοσύνης, στοχεύοντας σε μεγαλύτερο έλεγχο του τεχνολογικού τους μέλλοντος.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης χαρτογράφησαν τα κέντρα δεδομένων τεχνητής νοημοσύνης στον κόσμο, πληροφορίες που οι εταιρείες και οι κυβερνήσεις συχνά κρατούν μυστικές. Για να δημιουργήσουν ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα, εξέτασαν τους ιστότοπους πελατών εννέα από τους μεγαλύτερους παρόχους υπηρεσιών cloud στον κόσμο για να δουν ποια υπολογιστική ισχύς ήταν διαθέσιμη και πού βρίσκονταν οι κόμβοι τους στο τέλος του περασμένου έτους. Οι εταιρείες ήταν οι αμερικανικές Amazon, Google και Microsoft, οι κινεζικές Tencent, Alibaba και Huawei και οι ευρωπαϊκές Exoscale, Hetzner και OVHcloud.
Tον Απρίλιο, ο ΟΗΕ προειδοποίησε ότι το ψηφιακό χάσμα θα διευρυνθεί χωρίς δράση για την Τεχνητή Νοημοσύνη
Η έρευνα δεν περιλαμβάνει όλα τα κέντρα δεδομένων παγκοσμίως, αλλά οι τάσεις ήταν αδιαμφισβήτητες. Οι αμερικανικές εταιρείες λειτουργούσαν 87 κόμβους υπολογιστικής τεχνητής νοημοσύνης, οι οποίοι μερικές φορές μπορεί να περιλαμβάνουν πολλά κέντρα δεδομένων, ή σχεδόν τα δύο τρίτα του παγκόσμιου συνόλου, σε σύγκριση με 39 που λειτουργούσαν από κινεζικές εταιρείες και έξι από ευρωπαϊκές, σύμφωνα με την έρευνα. Μέσα στα κέντρα δεδομένων, τα περισσότερα από τα τσιπ προέρχονταν από την αμερικανική Nvidia.
Το χάσμα ξανά… ανοίγει
Υπάρχει εδώ και καιρό ένα τεχνολογικό χάσμα μεταξύ των πλούσιων και των αναπτυσσόμενων χωρών. Την τελευταία δεκαετία, τα φθηνά smartphones, η επέκταση της κάλυψης του διαδικτύου και οι ακμάζουσες επιχειρήσεις που βασίζονται σε εφαρμογές οδήγησαν ορισμένους ειδικούς στο συμπέρασμα ότι το χάσμα μειωνόταν. Πέρυσι, το 68% του παγκόσμιου πληθυσμού χρησιμοποιούσε το διαδίκτυο, από 33% το 2012, σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση Τηλεπικοινωνιών, υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών.
Με έναν υπολογιστή και γνώσεις προγραμματισμού, η έναρξη μιας εταιρείας έγινε φθηνότερη και ευκολότερη. Αυτό έδωσε ώθηση στις τεχνολογικές βιομηχανίες σε όλο τον κόσμο, είτε επρόκειτο για πληρωμές μέσω κινητού στην Αφρική είτε για υπηρεσίες μεταφοράς με αυτοκίνητο στη Νοτιοανατολική Ασία.
Ωστόσο, τον Απρίλιο, ο ΟΗΕ προειδοποίησε ότι το ψηφιακό χάσμα θα διευρυνθεί χωρίς δράση για την Τεχνητή Νοημοσύνη. Μόλις 100 εταιρείες, κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα, κάλυπταν το 40% των παγκόσμιων επενδύσεων στην τεχνολογία, ανέφερε ο ΟΗΕ. Οι μεγαλύτερες εταιρείες τεχνολογίας, πρόσθεσε, «αποκτούσαν τον έλεγχο του μέλλοντος της τεχνολογίας».
Amazon, Microsoft, Google, Meta και OpenAI έχουν δεσμευτεί να δαπανήσουν περισσότερα από 300 δισεκατομμύρια δολάρια φέτος
Το κενό πηγάζει εν μέρει από ένα εξάρτημα που όλοι θέλουν: ένα μικροτσίπ γνωστό ως μονάδα επεξεργασίας γραφικών ή GPU. Τα τσιπ απαιτούν εργοστάσια πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων για την παραγωγή τους. Συσκευασμένες σε κέντρα δεδομένων κατά χιλιάδες και κατασκευασμένες ως επί το πλείστον από την Nvidia, οι GPU παρέχουν την υπολογιστική ισχύ για τη δημιουργία και την παροχή μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης αιχμής.
Η απόκτηση αυτών των κομματιών πυριτίου είναι δύσκολη. Καθώς η ζήτηση έχει αυξηθεί, οι τιμές για τα τσιπ έχουν εκτοξευθεί στα ύψη και όλοι θέλουν να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή για τις παραγγελίες. Επιπλέον, οι προκλήσεις αυτές επιτείνονται από το γεγονός ότι αυτά τα τσιπ πρέπει στη συνέχεια να συγκεντρωθούν σε γιγάντια κέντρα δεδομένων που καταναλώνουν ιλιγγιώδεις ποσότητες ενέργειας και νερού.
Πολλά πλούσια έθνη έχουν πρόσβαση στα τσιπ στα κέντρα δεδομένων, αλλά άλλες χώρες μένουν πίσω, σύμφωνα με συνεντεύξεις με περισσότερες από δύο δωδεκάδες στελέχη τεχνολογίας και ειδικούς σε 20 χώρες. Η ενοικίαση υπολογιστικής ισχύος από απομακρυσμένα κέντρα δεδομένων είναι συνηθισμένη, αλλά μπορεί να οδηγήσει σε προκλήσεις, όπως υψηλό κόστος, χαμηλότερες ταχύτητες σύνδεσης, συμμόρφωση με διαφορετικούς νόμους και ευπάθεια στις ιδιοτροπίες των αμερικανικών και κινεζικών εταιρειών.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, αντίθετα, οι Amazon, Microsoft, Google, Meta και OpenAI έχουν δεσμευτεί να δαπανήσουν περισσότερα από 300 δισεκατομμύρια δολάρια φέτος, μεγάλο μέρος των οποίων σε υποδομές τεχνητής νοημοσύνης. Οι δαπάνες πλησιάζουν τον εθνικό προϋπολογισμό του Καναδά. Το Ινστιτούτο Kempner του Χάρβαρντ, το οποίο επικεντρώνεται στην τεχνητή νοημοσύνη, έχει περισσότερη υπολογιστική ισχύ από όλες τις εγκαταστάσεις αφρικανικής ιδιοκτησίας σε αυτήν την ήπειρο μαζί, σύμφωνα με έρευνα για τους μεγαλύτερους υπερυπολογιστές στον κόσμο.
Ο κόσμος σε δύο στρατόπεδα
Η άνιση κατανομή της υπολογιστικής ισχύος της Τεχνητής Νοημοσύνης έχει χωρίσει τον κόσμο σε δύο στρατόπεδα: τα έθνη που εξαρτώνται από την Κίνα και εκείνα που εξαρτώνται από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι δύο χώρες όχι μόνο ελέγχουν τα περισσότερα κέντρα δεδομένων, αλλά είναι έτοιμες να κατασκευάσουν με διαφορά περισσότερα από άλλες. Και έχουν αξιοποιήσει το τεχνολογικό τους πλεονέκτημα για να ασκήσουν επιρροή.
Οι κυβερνήσεις Μπάιντεν και Τραμπ έχουν χρησιμοποιήσει εμπορικούς περιορισμούς για να ελέγξουν ποιες χώρες μπορούν να αγοράσουν ισχυρά τσιπ τεχνητής νοημοσύνης, επιτρέποντας στις Ηνωμένες Πολιτείες να επιλέξουν νικητές. Η Κίνα έχει χρησιμοποιήσει κρατικά δάνεια για να ενθαρρύνει τις πωλήσεις εξοπλισμού δικτύωσης και κέντρων δεδομένων των εταιρειών της.
Οι επιπτώσεις είναι εμφανείς στη Νοτιοανατολική Ασία και τη Μέση Ανατολή.
Οι ΗΠΑ έχουν το προβάδισμα, με αμερικανικές εταιρείες να κατασκευάζουν 63 κόμβους εκτός των συνόρων της χώρας, σε σύγκριση με 19 της Κίνας
Τη δεκαετία του 2010, οι κινεζικές εταιρείες πραγματοποίησαν διείσδυση στην τεχνολογική υποδομή της Σαουδικής Αραβίας και των Εμιράτων, που είναι βασικοί εταίροι των ΗΠΑ. Οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν την ηγεσία τους στην Τεχνητή Νοημοσύνη για να αντιδράσουν. Σε μια συμφωνία με την κυβέρνηση Μπάιντεν, μια εταιρεία των ΗΑΕ υποσχέθηκε να κρατήσει έξω την κινεζική τεχνολογία με αντάλλαγμα την πρόσβαση στην τεχνολογία Τεχνητής Νοημοσύνης από την Nvidia και τη Microsoft.
Τον Μάιο, ο Πρόεδρος Τραμπ υπέγραψε πρόσθετες συμφωνίες για να δώσει στη Σαουδική Αραβία και τα Εμιράτα ακόμη μεγαλύτερη πρόσβαση σε αμερικανικά τσιπ.
Μια παρόμοια αναταραχή λαμβάνει χώρα στη Νοτιοανατολική Ασία. Κινεζικές και αμερικανικές εταιρείες όπως η Amazon, η Alibaba, η Nvidia, η Google και η ByteDance, ιδιοκτήτρια του TikTok, κατασκευάζουν κέντρα δεδομένων στη Σιγκαπούρη και τη Μαλαισία για να παρέχουν υπηρεσίες σε όλη την Ασία.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν το προβάδισμα, με τις αμερικανικές εταιρείες να κατασκευάζουν 63 κόμβους εκτός των συνόρων της χώρας, σε σύγκριση με 19 της Κίνας, σύμφωνα με τα στοιχεία της Οξφόρδης. Όλα τα κέντρα δεδομένων που λειτουργούν από κινεζικές εταιρείες εκτός της χώρας τους, εκτός από τρία, χρησιμοποιούν τσιπ της Nvidia, παρά τις προσπάθειες της Κίνας να παράγει ανταγωνιστικά τσιπ. Οι κινεζικές εταιρείες ήταν σε θέση να αγοράσουν τσιπ της Nvidia πριν από τους περιορισμούς της κυβέρνησης των ΗΠΑ.
Γη και ύδωρ
Θορυβημένες από τη συγκέντρωση ισχύος στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης, πολλές χώρες και περιοχές προσπαθούν να κλείσουν το χάσμα. Παρέχουν πρόσβαση σε γη και φθηνότερη ενέργεια, επιταχύνουν την έκδοση αδειών ανάπτυξης και χρησιμοποιούν δημόσια κεφάλαια και άλλους πόρους για την απόκτηση τσιπ και την κατασκευή κέντρων δεδομένων. Στόχος είναι η δημιουργία «κυρίαρχης Τεχνητής Νοημοσύνης» διαθέσιμης σε τοπικές επιχειρήσεις και ιδρύματα.
Στην Ινδία, η κυβέρνηση επιδοτεί την υπολογιστική ισχύ και τη δημιουργία ενός μοντέλου Τεχνητής Νοημοσύνης που να είναι ικανό να κατανοεί τις γλώσσες της χώρας. Στην Αφρική, οι κυβερνήσεις συζητούν τη συνεργασία σε περιφερειακούς κόμβους υπολογιστών. Η Βραζιλία έχει δεσμευτεί να διαθέσει 4 δισεκατομμύρια δολάρια σε έργα Τεχνητής Νοημοσύνης, σημειώνουν οι New York Times.
Ακόμη και στην Ευρώπη, υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία ότι οι αμερικανικές εταιρείες ελέγχουν τα περισσότερα κέντρα δεδομένων. Τον Φεβρουάριο, η Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσίασε σχέδια για επένδυση 200 δισεκατομμυρίων ευρώ σε έργα τεχνητής νοημοσύνης, συμπεριλαμβανομένων νέων κέντρων δεδομένων σε ολόκληρη την Ένωση.
Πηγή: ot.gr
