Η τεχνολογική επανάσταση στον πόλεμο Ρωσίας–Ουκρανίας αποκαλύπτει το σκοτεινό πρόσωπο της καινοτομίας: πλήρως αυτόνομα, φθηνά, μαζικά επεκτάσιμα drones που αλλάζουν τους κανόνες της μάχης – και απειλούν την παγκόσμια ασφάλεια.
Το όπλο που σκοτώνει μόνο του
Όπως αναφέρει ο Guardian, μία «ηλιόλουστη ημέρα στις αρχές Ιουνίου», οι Ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις παρουσίασαν ένα νέο, εντυπωσιακό όπλο: το Gogol-M, ένα «μητρικό» drone με άνοιγμα φτερών 6 μέτρα, σχεδιασμένο να μεταφέρει και να απελευθερώνει αυτόνομα επιθετικά drones πάνω από εχθρικά εδάφη.
Το Gogol-M πέταξε 200 χιλιόμετρα εντός της Ρωσίας, απελευθερώνοντας δύο μικρότερα drones τα οποία, χωρίς καμία ανθρώπινη παρέμβαση, εντόπισαν, κλείδωσαν και εξόντωσαν τον στόχο τους.
Το μόνο που χρειάστηκε από ανθρώπινη πλευρά ήταν η «διδασκαλία» του τύπου στόχου και η γενική περιοχή αποστολής.
Η όλη επιχείρηση, σύμφωνα με τους Ουκρανούς κατασκευαστές, κόστισε μόλις 10.000 δολάρια — ποσό ασήμαντο μπροστά στο κόστος των παραδοσιακών πυραυλικών επιθέσεων που μπορεί να φτάνει τα εκατομμύρια.
Επιχείρηση Spiderweb
Η Επιχείρηση Spiderweb, που εκτελέστηκε την 1η Ιουνίου, αποτελεί ίσως την πιο θεαματική εφαρμογή αυτής της νέας τεχνολογίας.
Εκεί 117 ουκρανικά drones επιτέθηκαν ταυτόχρονα σε ρωσικές στρατιωτικές βάσεις, χτυπώντας ακόμα και πυρηνικά βομβαρδιστικά μακράς εμβέλειας του Κρεμλίνου. Η επιτυχία της επιχείρησης βασίστηκε σε προηγμένο λογισμικό τελικής καθοδήγησης και τεχνάσματα που παραπλάνησαν τις ρωσικές δυνάμεις.
Οι επιθέσεις αποκάλυψαν την αδυναμία των συμβατικών μέτρων παρεμβολής απέναντι σε αυτόνομα συστήματα.
Αντί να ελέγχονται εξ αποστάσεως από χειριστές, τα drones ενεργούν μόνα τους, εκτελώντας προγραμματισμένες ενέργειες και «βλέποντας» τον στόχο με τεχνητή όραση.
Τεχνολογικός πόλεμος και καινοτομία
Η Ουκρανία, με περιορισμένη πρόσβαση σε παραδοσιακά όπλα λόγω της εξάντλησης των αποθεμάτων και της καθυστέρησης στην παροχή ενίσχυσης από τη Δύση, αναγκάστηκε να επινοήσει.
Το αποτέλεσμα ήταν μια ραγδαία εξέλιξη στον τομέα των αυτόνομων όπλων.
Σύμφωνα με τον Μιχαήλ Φεντόροφ, Υπουργό Ψηφιακής Μεταμόρφωσης και Αντιπρόεδρο της Ουκρανικής κυβέρνησης, ο στόχος είναι η πλήρης αυτονομία.
«Τα μοντέλα μας εκπαιδεύονται να αναγνωρίζουν και να ιεραρχούν στόχους. Δοκιμάζουμε επίσης σμήνη drones, τα οποία συνεργάζονται για να ολοκληρώσουν αποστολές», δηλώνει.
Παράλληλα, η λεγόμενη «τεχνολογία σμήνους» — όπου πολλά drones συντονίζονται σαν κοπάδι — θεωρείται το μέλλον.
Αυτά τα συστήματα μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους και να αλλάζουν δυναμικά σχέδιο επίθεσης, περικυκλώνοντας ή αιφνιδιάζοντας στόχους.
Η κύρια προτεραιότητα πλέον δεν είναι τα τεθωρακισμένα ή οι βάσεις.
Είναι οι άνθρωποι. Ο Φεντόροφ επισημαίνει ότι στόχος είναι η ανάπτυξη μικρότερων, φθηνότερων drones που μπορούν να εξοντώνουν ομάδες πεζικού στην «γκρίζα ζώνη» — την περιοχή μεταξύ πρώτης γραμμής και μετόπισθεν.
Η Ρωσική Αντίδραση: V2U και Αυτόνομη Εκδίκηση
Ωστόσο και η Ρωσία δεν μένει αδρανής.
Έχει ήδη αναπτύξει το V2U, ένα drone που λειτουργεί με πλήρη αυτονομία, παρόμοιο με το Gogol-M. Σύμφωνα με Ουκρανούς παρατηρητές όπως ο Σεργκέι «Flash» Μπεσκρστένοφ, τα V2U πετούν καθημερινά σε δεκάδες, πλήρως ανεξάρτητα από οποιονδήποτε χειριστή.
Τα drones αυτά εντοπίζονται μέχρι και 100 χιλιόμετρα από το μέτωπο, ακόμα και σε αστικά κέντρα όπως το Σούμι.
Χρησιμοποιούν οπτική πλοήγηση και τεχνητή νοημοσύνη για την επιλογή και επίθεση στόχων. «Πετούν σαν περιστέρια, και δεν μπορούμε να αντιδράσουμε. Η παρεμβολή δεν λειτουργεί», λέει ο Μπεσκρστένοφ
Η Διεθνής Κούρσα: ΗΠΑ και Κίνα σε αγώνα εξοπλισμών
Η Ουκρανία και η Ρωσία δεν είναι οι μόνες παίκτριες σε αυτό το νέο, επικίνδυνο πεδίο. Οι ΗΠΑ, μέσω του προγράμματος Replicator 1, σχεδιάζουν να κατασκευάσουν χιλιάδες αυτόνομα οπλικά συστήματα μέχρι τον Αύγουστο του 2025.
Η Κίνα ήδη παρουσιάζει το Jiu Tian, ένα drone ικανό να μεταφέρει 100 μικρότερα drones και 6 τόνους φορτίου.
Η διεθνής κούρσα εξοπλισμών σε αυτόνομες τεχνολογίες εξελίσσεται ραγδαία, αλλά η παγκόσμια κοινότητα παραμένει χωρίς σαφές ρυθμιστικό πλαίσιο.
Πέρα από τα πεδία μάχης
Το πιο ανησυχητικό είναι ότι η τεχνολογία αυτή δεν περιορίζεται πλέον στον πόλεμο. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η ευκολία πρόσβασης και το χαμηλό κόστος των drones αυτών τα καθιστά ιδανικά όπλα για τρομοκρατικές ενέργειες.
Ο Αντόν Σκριπνίκ, διευθύνων σύμβουλος της Roboneers, λέει ξεκάθαρα:
«Μπορείς να περιμένεις έξω από ένα αεροδρόμιο και να στείλεις 1.000 drones σε αυτόματη λειτουργία. Ποιος θα τα σταματήσει;».
Προτείνει την ανάπτυξη συστημάτων συνεχούς παρακολούθησης προσώπων και αγορών, μέσω τεχνητής νοημοσύνης, αλλά αναγνωρίζει ότι το κόστος και οι επιπτώσεις στην ιδιωτικότητα είναι τεράστιες.
Το ηθικό δίλημμα
Ο Ολέγκ Φεντορίσιν της DevDroid, καθώς δοκιμάζει ένα οπλισμένο επίγειο ρομπότ με δυνατότητα αυτονομίας, θέτει ένα ερώτημα που θυμίζει ταινίες επιστημονικής φαντασίας:
«Τι θα γίνει αν αυτό το ρομπότ στραφεί εναντίον μας; Μήπως ο Terminator δεν είναι το χειρότερο σενάριο τελικά;»
Αυτό που κάποτε θεωρούνταν κινηματογραφική φαντασία, είναι πλέον στρατιωτική πραγματικότητα. Και η παγκόσμια κοινότητα καλείται να απαντήσει στο κρίσιμο ερώτημα: Πώς διασφαλίζουμε ότι αυτά τα όπλα δεν θα στραφούν εναντίον της ανθρωπότητας;
Η ανάγκη για παγκόσμια ρύθμιση
Τον Μάιο του 2025, σε συνάντηση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, ο υπουργός Εξωτερικών της Σιέρα Λεόνε προειδοποίησε ότι η μαζική διάδοση των αυτόνομων φονικών συστημάτων απαιτεί άμεση διεθνή δράση. Παρότι ορισμένες χώρες, κυρίως της Δύσης, διστάζουν να επιβάλουν πλήρη απαγόρευση, η ανάγκη για ρύθμιση γίνεται όλο και πιο επιτακτική.
Η σιωπηλή αποδοχή αυτής της τεχνολογικής καταιγίδας ίσως αποδειχθεί η μεγαλύτερη αδυναμία της ανθρωπότητας.
Πηγή: in.gr
