Του Νίκου Ρουσάνογλου
Πάνω από το 33% του αποθέματος κατοικιών της χώρας, δηλαδή 2,2 εκατ. επί συνόλου 6,5 εκατ. είναι σήμερα κενές, ποσοστό το οποίο είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη, όπου σε πολλές χώρες, ο αντίστοιχος δείκτης κυμαίνεται μεταξύ 10% και 15%. Σύμφωνα με ανάλυση της Blupeak Estate Analytics, εταιρεία που ειδικεύεται στην καταγραφή και συλλογή δεδομένων για τον κλάδο των ακινήτων και με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το φαινόμενο των κενών κατοικιών παρατηρείται πιο έντονα στις πέντε βασικές περιφέρειες, δηλαδή την Αττική (Αθήνα), την Κεντρική Μακεδονία (Θεσσαλονίκη), την Πελοπόννησο, τη Δυτική Ελλάδα και τη Θεσσαλία. Σε αυτές εντοπίζεται το 60% του συνόλου των κλειστών κατοικιών.
Συγκεκριμένα, στην Αττική καταγράφονται 526.000 άδεια σπίτια, στην Κεντρική Μακεδονία άλλα 363.000, Στην Πελοπόννησο, 209.000, στη Δυτική Ελλάδα, 155.000 και στη Θεσσαλία 133.000.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ηλικία αυτών των κατοικιών. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Blupeak Estate Analytics, οι περισσότερες χτίστηκαν μεταξύ 1961 και 1980, περίπου 3 εκατομμύρια, ενώ ακόμη 1,6 εκατομμύρια ανεγέρθηκαν τη δεκαετία του 1980. Πάνω από 1,1 εκατομμύρια χρονολογούνται από την περίοδο 1946–1960. Δηλαδή, το μεγαλύτερο μέρος του αποθέματος είναι άνω των 30 ετών. Πρόκειται για έναν από τους βασικούς λόγους, για τους οποίους πολλά σπίτια παραμένουν αναξιοποίητα. Πολλά από αυτά έχουν ανεγερθεί με παλιούς οικοδομικούς κανονισμούς, χωρίς μονώσεις ή ενεργειακή αποδοτικότητα, ενώ παρουσιάζουν φθορές και έλλειψη συντήρησης. Η ανακαίνισή τους θεωρείται από αρκετούς ιδιοκτήτες οικονομικά ασύμφορη και έτσι προτιμούν να τα αφήνουν κλειστά.
Κατοικίες μεγάλης ηλικίας είναι δύσκολο να προσελκύσουν ενοικιαστές ή αγοραστές, ειδικά, αν παρουσιάζουν εικόνα εγκατάλειψης, ή βρίσκονται σε περιοχές με φθίνουσα ζήτηση, ενώ και το υψηλό κόστος ανακαίνισης σε σχέση με την απόδοση, τις καθιστά ακόμα λιγότερο ελκυστικές. Επίσης, πολλοί ιδιοκτήτες βρίσκονται αντιμέτωποι με νομικά ή φορολογικά εμπόδια – σπίτια με αδιευκρίνιστη κληρονομική κατάσταση, με διαφωνίες μεταξύ συγγενών ή απλώς με επιβαρύνσεις που καθιστούν τη διάθεση του ακινήτου μη συμφέρουσα. Ένας ακόμα λόγος που στερεί ακίνητα είναι και η προτίμηση κάποιων ιδιοκτητών προς την βραχυχρόνια μίσθωση, δηλαδή την περιστασιακή μίσθωση σε τουρίστες, κάτι που σημαίνει ότι αρκετά σπίτια μένουν κλειστά για μεγάλο μέρος του έτους.
Σύμφωνα με τον ιδρυτή της Bluepeak Estate Analytics, κ. Βασίλη Ηλιόπουλο, “το πρόβλημα, τελικά, δεν είναι ότι δεν έχουμε σπίτια. Είναι ότι τα σπίτια που έχουμε μένουν αναξιοποίητα. Η κρίση δεν είναι αριθμητική. Είναι κρίση κατανομής, κρίση θεσμικής αδράνειας και κρίση πολιτικών προτεραιοτήτων. Αν υπάρξει η πολιτική βούληση, υπάρχουν και τα μέσα. Αυτό που χρειάζεται είναι να αντιμετωπίσουμε την κατοικία όχι ως απλό περιουσιακό στοιχείο, αλλά ως ανθρώπινη ανάγκη και κοινωνικό δικαίωμα. Μόνο τότε, τα άδεια σπίτια θα πάψουν να είναι σιωπηλά μνημεία εγκατάλειψης και θα ξαναγίνουν ζωντανοί χώροι ζωής”.
Κατά τον κ. Ηλιόπουλο “σε αυτή τη συνθήκη, η λύση δεν είναι να χτίσουμε κι άλλα σπίτια. Αντί να τσιμεντάρουμε νέους χώρους, πρέπει πρώτα να δώσουμε ζωή στους ήδη υπάρχοντες. Αυτό μπορεί να γίνει μέσα από στοχευμένες και εφαρμόσιμες παρεμβάσεις. Πρώτο βήμα είναι η δημιουργία ενός Εθνικού Μητρώου Κατοικιών: μια πλήρης και ψηφιακά προσβάσιμη απογραφή των κατοικιών της χώρας, ώστε να ξέρουμε τι υπάρχει, πού βρίσκεται και ποια είναι η κατάστασή του. Χωρίς αυτή τη βάση δεδομένων, καμία στεγαστική πολιτική δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική”.
Σύμφωνα με τον ίδιο, “απαιτούνται ισχυρά φορολογικά κίνητρα για όσους ιδιοκτήτες επιλέγουν τη μακροχρόνια μίσθωση: απαλλαγές στον ΕΝΦΙΑ, μειώσεις σε τεκμήρια ή επιδοτήσεις για ενεργειακές δαπάνες. Τρίτον, είναι απαραίτητο να υπάρξουν προγράμματα επιδότησης ανακαίνισης. Πολλές κατοικίες παραμένουν κλειστές γιατί απλώς οι ιδιοκτήτες δεν μπορούν να τις φέρουν στα σύγχρονα πρότυπα διαβίωσης. Μέσα από κουπόνια ή συγχρηματοδοτήσεις, μπορεί να γίνει η απαραίτητη αναβάθμιση. Τέλος, οι δήμοι θα συμβάλλουν καταλυτικά: να λειτουργούν ως ενδιάμεσοι φορείς και να αξιοποιούν ανενεργά ακίνητα για την κάλυψη κοινωνικών στεγαστικών αναγκών – για φοιτητές, μονογονεϊκές οικογένειες, ηλικιωμένους που ζουν μόνοι”.
Πηγή: capital.gr
