Του Χάρη Φλουδόπουλου
Σε κρίσιμο σταυροδρόμι βρίσκεται η ευρωπαϊκή – και κατ’ επέκταση η ελληνική – βιομηχανία πλαστικών, σύμφωνα με τον Συνδέσμο Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδος (ΣΒΠΕ). Αντιμέτωπη με τη στασιμότητα στην ανακύκλωση, τη γεωπολιτική αβεβαιότητα και τη διογκούμενη απειλή αθέμιτου ανταγωνισμού, η βιομηχανία του κλάδου καλείται να προσαρμοστεί άμεσα, ώστε να παραμείνει παραγωγική και ανταγωνιστική, υπηρετώντας παράλληλα τον στόχο της κυκλικής οικονομίας.
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Plastics Recyclers Europe (PRE), η συνολική δυναμικότητα ανακύκλωσης πολυαιθυλενίου υψηλής πυκνότητας (HDPE) και πολυπροπυλενίου (PP) στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σε τρεις επιπλέον χώρες, παρέμεινε στάσιμη το 2023 στους 3,5 εκατ. τόνους. Το ίδιο συμβαίνει και με το PET, το ευρέως χρησιμοποιούμενο υλικό στις συσκευασίες τροφίμων, όπου καταγράφεται μέχρι και μείωση στην εγκατεστημένη δυναμικότητα παραγωγής ανακυκλωμένου υλικού.
Η στασιμότητα αυτή αποδίδεται σε μια σειρά παραγόντων: Περιορισμένη πρόοδο στη συλλογή αποβλήτων, υψηλό ενεργειακό κόστος, μειωμένη ζήτηση και ανεξέλεγκτες εισαγωγές ανακυκλωμένων και παρθένων υλικών από τρίτες χώρες, υπό όρους που διαταράσσουν τον ανταγωνισμό και υπονομεύουν τις ευρωπαϊκές προσπάθειες κυκλικής διαχείρισης.
Ο ΣΒΠΕ προειδοποιεί ότι, χωρίς ενιαίο και ισχυρό σύστημα ελέγχων, η Ευρώπη κινδυνεύει να χάσει το στοίχημα της κυκλικότητας και να δει ένα σημαντικό τμήμα της παραγωγικής της βάσης να διαβρώνεται.
Αλλαγή κουλτούρας
Η λύση, κατά τον ΣΒΠΕ, δεν βρίσκεται στην υποκατάσταση του πλαστικού αλλά στη θεμελιώδη αναθεώρηση της κουλτούρας διαχείρισής του. “Το πρόβλημα δεν είναι το ίδιο το υλικό, αλλά ο τρόπος με τον οποίο διαχειριζόμαστε τα πλαστικά μετά τη χρήση τους”, επισημαίνει ο Σύνδεσμος. Τα πλαστικά έχουν κρίσιμο ρόλο στην καθημερινή ζωή – από τη διατήρηση της ποιότητας των τροφίμων και τη μείωση του κόστους στις μεταφορές, έως τις εφαρμογές στην ιατρική και την τεχνολογία.
Σε αυτή την κατεύθυνση, ο ΣΒΠΕ προτείνει ένα σύνολο παρεμβάσεων για τη θωράκιση του οικοσυστήματος της ανακύκλωσης:
– Πάταξη της εισφοροδιαφυγής στα Συλλογικά Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ) και καθολική εφαρμογή της υποχρεωτικής εγγραφής στο ΕΜΠΑ.
– Ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών για τη διασφάλιση θεμιτού ανταγωνισμού.
– Θέσπιση πιστοποιήσεων για την προέλευση και ποιότητα εισαγόμενων πρώτων υλών.
– Αναβάθμιση των υποδομών διαλογής αποβλήτων, ώστε να αυξηθεί το ποσοστό υλικών που όντως οδηγούνται σε ανακύκλωση.
– Υποστήριξη του Συστήματος Επιστροφής Εγγυοδοσίας (DRS), το οποίο μπορεί να ενισχύσει σημαντικά τη συλλογή πλαστικών συσκευασιών.
Γεωπολιτική αβεβαιότητα
Την ήδη δύσκολη εξίσωση έρχεται να περιπλέξει η διεθνής γεωπολιτική και οικονομική συγκυρία. Οι εμπορικές εντάσεις ΗΠΑ – ΕΕ, οι συγκρούσεις στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, αλλά και η άνοδος της Κίνας ως κυρίαρχου παγκόσμιου παίκτη, έχουν προκαλέσει αστάθεια στις εφοδιαστικές αλυσίδες και αύξηση του κόστους πρώτων υλών.
Η ενδεχόμενη επιβολή δασμών από την ΕΕ στις εισαγωγές πολυμερών από τις ΗΠΑ προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία στον κλάδο. Η EuPC προειδοποιεί ότι μια τέτοια εξέλιξη θα οδηγήσει σε αύξηση του κόστους, κύμα φθηνών τελικών προϊόντων από τρίτες χώρες και αναστολή επενδύσεων στην ανακύκλωση.
Στην Ελλάδα, ο ΣΒΠΕ προειδοποιεί ότι η εγχώρια βιομηχανία θα πληγεί πολλαπλά, καθώς οι πρώτες ύλες θα ακριβύνουν και τα ελληνικά προϊόντα θα χάσουν σε ανταγωνιστικότητα, με άμεσο αντίκτυπο στις εξαγωγές και την απασχόληση.
Ο Σύνδεσμος απευθύνει έκκληση στους ευρωπαϊκούς θεσμούς να αναλάβουν δράση, ζητώντας:
– Απόσυρση των σχεδιαζόμενων δασμών.
– Στήριξη των ΜμΕ με αντισταθμιστικά μέτρα.
– Διασφάλιση πρόσβασης σε πρώτες ύλες.
– Εξισορρόπηση του ανταγωνισμού με αντίστοιχες επιβαρύνσεις και στα τελικά προϊόντα από τρίτες χώρες.
Ενεργειακό κόστος
Οι επιχειρήσεις του κλάδου εξάλλου, βρίσκονται αντιμέτωπες με το υψηλό κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας που επιβαρύνει σημαντικά τη διεθνή ανταγωνιστικότητά τους. Με το κόστος του ηλεκτρισμού να αποτελεί σημαντικό παράγοντα του συνολικού κόστους παραγωγής, οι εταιρείες βλέπουν διαφορές που φτάνουν έως και το 30% σε σχέση με τις ομοειδείς επιχειρήσεις του εξωτερικού. Καθώς μάλιστα οι άλλοι συντελεστές (εργατικό κόστος και κόστος πρώτων υλών) δεν παρουσιάζουν σημαντικές διαφοροποιήσεις, το ενεργειακό αναδεικνύεται σε βασικό παράγοντα που επηρεάζει την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών βιομηχανιών πλαστικών.
Πηγή: capital.gr
