Οι σχέσεις μεταξύ Ελβετίας και Ηνωμένων Πολιτειών, παραδοσιακά σταθερές, δοκιμάζονται εκ νέου, αυτή τη φορά από έναν εξοπλιστικό φάκελο-έκπληξη: το κόστος αγοράς 36 μαχητικών F-35A.
Αν και η συμφωνία μεταξύ της Βέρνης και της αμερικανικής κυβέρνησης είχε «κλειδώσει» σε 6 δισεκατομμύρια ελβετικά φράγκα, η Ουάσιγκτον ζητά τώρα αύξηση άνω του 1 δισ. φράγκων, επικαλούμενη πληθωρισμό και αυξημένο κόστος πρώτων υλών και ενέργειας.
Η αρχική σύμβαση είχε υπογραφεί απευθείας με την κυβέρνηση των ΗΠΑ, και όχι με την κατασκευάστρια εταιρεία Lockheed Martin, γεγονός που σημαίνει ότι η διαπραγμάτευση των τιμών γίνεται μέσω διακρατικής συμφωνίας. Σύμφωνα με τις ελβετικές αρχές, ορισμένοι Αμερικανοί αξιωματούχοι ισχυρίζονται τώρα ότι υπήρξε «παρεξήγηση» ως προς τον τελικό τιμοκατάλογο.
Το χρονικό σημείο δεν είναι τυχαίο. Από την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο πριν έξι μήνες, η Ουάσιγκτον έχει επιδείξει σαφή στροφή προς τον προστατευτισμό.
Η επιβολή δασμών 31% σε προϊόντα από την Ελβετία — υψηλότερη ακόμα και από αυτή προς την Ε.Ε. — καθώς και η επανεγγραφή της χώρας σε λίστα υπόπτων για χειραγώγηση νομισμάτων, έχουν δημιουργήσει ήδη ένα δύσκολο διμερές κλίμα.
Ωστόσο, η υπόθεση των F-35A είναι για γερά νεύρα.
Η αγορά είχε προκαλέσει έντονη εσωτερική πολιτική συζήτηση στην Ελβετία, με αντιπολιτευόμενες φωνές να καταγγέλλουν την «εξάρτηση από τις ΗΠΑ» και να ζητούν επανεξέταση του εξοπλιστικού προγράμματος. Τώρα, με το ενδεχόμενο υπέρβασης του προϋπολογισμού, το θέμα αποκτά νέα πολιτική βαρύτητα.
Η διαφορά στη συναλλαγματική ισοτιμία — το ελβετικό φράγκο ενισχύθηκε έναντι του δολαρίου από 1,05 σε 1,25 — θεωρητικά αντισταθμίζει μέρος των αυξήσεων, όμως η Ουάσιγκτον φαίνεται να το αγνοεί. Η Βέρνη, πάντως, διαμηνύει πως «συμβόλαιο είναι συμβόλαιο», αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο διεκδικήσεων ή ακόμη και επαναδιαπραγμάτευσης.
Το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters ανέφερε ότι η κυβέρνηση της Ελβετίας ξεκίνησε διπλωματικές συνομιλίες με τις Ηνωμένες Πολιτείες μετά την αιφνιδιαστική ανακοίνωση της Ουάσιγκτον ότι το κόστος των 36 μαχητικών F-35A μπορεί να αυξηθεί έως και 1,5 δισεκατομμύρια ελβετικά φράγκα, επικαλούμενη πληθωριστικές πιέσεις και αυξημένες τιμές πρώτων υλών και ενέργειας.
Σε αντίστοιχη γραμμή, το Bluewin.ch φιλοξενεί δήλωση του Urs Loher, διευθυντή του ομοσπονδιακού γραφείου εξοπλισμών (armasuisse), ο οποίος εκτιμά ότι το επιπλέον κόστος μπορεί να κυμανθεί από 650 έως 1.300 εκατομμύρια δολάρια (περίπου 600–1.200 εκατ. ελβετικά φράγκα).
Παράλληλα, η Swissinfo, σε σχετικό της ρεπορτάζ, αναφέρει πως υπάρχουν αμφιβολίες σχετικά με το αν είχε συμφωνηθεί σταθερή τελική τιμή κατά την υπογραφή της σύμβασης, ενώ κάνει λόγο για πιθανό τελικό κόστος που αγγίζει τα 1,3 με 1,5 δισεκατομμύρια φράγκα επιπλέον του αρχικού προϋπολογισμού.
Οι πληροφορίες αυτές ενισχύουν τις ανησυχίες στην ελβετική κοινή γνώμη και στα μέσα ενημέρωσης, καθώς το ζήτημα αγγίζει όχι μόνο τις διεθνείς σχέσεις της χώρας, αλλά και την εγχώρια πολιτική αξιοπιστία της εξοπλιστικής στρατηγικής της κυβέρνησης.
Η υπόθεση απειλεί να εξελιχθεί σε διπλωματική δοκιμασία με σημαντικές συνέπειες για τη διαφάνεια και την αξιοπιστία των διεθνών εξοπλιστικών συμφωνιών.
Πηγή: tanea.gr
