Η μακροζωία δεν είναι απλώς θέμα τύχης ή καλών γονιδίων. Η σύγχρονη επιστήμη επιβεβαιώνει ότι ο τρόπος ζωής παίζει καθοριστικό ρόλο στο πόσο – και κυρίως στο πώς – ζούμε. Μελέτες σε πληθυσμούς με υψηλό προσδόκιμο ζωής, όπως στις λεγόμενες «Μπλε Ζώνες» (Blue Zones), αποκαλύπτουν κοινά χαρακτηριστικά και συνεπώς μυστικά μακροζωίας.
Κεντρικός παράγοντας φαίνεται να είναι η διατροφή. Οι περισσότερες περιοχές μακροζωίας έχουν διατροφικά πρότυπα χαμηλά σε επεξεργασμένα τρόφιμα και ζωικά λίπη και πλούσια σε φυτικές ίνες, αντιοξειδωτικά και ωμέγα 3 λιπαρά οξέα. Η μεσογειακή διατροφή, που περιλαμβάνει ελαιόλαδο, φρούτα, λαχανικά, ψάρια και μέτρια κατανάλωση κρασιού, σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο καρδιαγγειακών, νευροεκφυλιστικών και φλεγμονωδών νόσων.
Η σωματική δραστηριότητα, όχι απαραίτητα ως έντονη άσκηση αλλά ως καθημερινή κίνηση (π.χ. περπάτημα, κηπουρική, κολύμπι), φαίνεται να καθυστερεί τη γήρανση και να ενισχύει τη λειτουργικότητα. Επιπλέον, η ποιότητα του ύπνου και η ρύθμιση του κιρκάδιου ρυθμού σχετίζονται με την κυτταρική ανανέωση, τη μνήμη και το ανοσοποιητικό σύστημα.
Η κοινωνική σύνδεση αποτελεί εξίσου σημαντικό παράγοντα. Ατομα με ισχυρούς δεσμούς – είτε μέσω οικογένειας ή φίλων ή κοινοτικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων – εμφανίζουν μικρότερα ποσοστά κατάθλιψης, άνοιας και καρδιοπαθειών. Ο σκοπός ζωής (ikigai στην Ιαπωνία, razón de ser στη Λατινική Αμερική) έχει επίσης συνδεθεί με αυξημένο προσδόκιμο επιβίωσης.
Σε κυτταρικό επίπεδο, η συστηματική βαθμού φλεγμονή χαμηλού θεωρείται βασικός μηχανισμός της γήρανσης. Στρατηγικές που μειώνουν το οξειδωτικό στρες, όπως η κατανάλωση αντιοξειδωτικών (π.χ. πολυφαινόλες, βιταμίνη C και Ε) και η διαλειμματική νηστεία, προσελκύουν αυξανόμενο ερευνητικό ενδιαφέρον. Επιπλέον, μελέτες σε ποικίλα βιοχημικά και φυσιολογικά μονοπάτια που ρυθμίζουν τον μεταβολισμό και τη γήρανση έχουν οδηγήσει σε αναζήτηση φαρμακευτικών ουσιών που πιθανώς παρατείνουν τη ζωή.
Εντυπωσιακά, η θετική ψυχολογία, η ικανότητα να βιώνουμε ευγνωμοσύνη, ελπίδα και εσωτερική γαλήνη, συνδέεται με μακροζωία. Η διαχείριση του στρες μέσω τεχνικών όπως ο διαλογισμός και η φιλοσοφία στην καθημερινότητά μας φαίνεται να επιδρά θετικά στη ρύθμιση του νευροενδοκρινικού άξονα.
Πράγματι, η μακροζωία είναι αποτέλεσμα μιας σύνθετης ισορροπίας μεταξύ βιολογίας, τρόπου ζωής και νοηματοδότησης της ύπαρξης. Η καλλιέργεια υγιεινών συνηθειών και προσωπικής στάσης από νωρίς αποτελεί επένδυση όχι μόνο για τη διάρκεια, αλλά και για την ποιότητα της ζωής.
Ο Θάνος Δημόπουλος είναι καθηγητής Θεραπευτικής Αιματολογίας – Ογκολογίας, τ. πρύτανης του ΕΚΠΑ
Πηγή: tanea.gr
