Μετά από μήνες έντονης αναταραχής, η κρίση στην αγορά ρυζιού στην Ιαπωνία φαίνεται πλέον να εξομαλύνεται. Οι τιμές, οι οποίες είχαν εκτιναχθεί στα ύψη εξαιτίας σοβαρών ελλείψεων, καταγράφουν πλέον σαφή πτωτική πορεία. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, η τιμή μιας τυπικής συσκευασίας 5 κιλών έπεσε κάτω από τα 4.000 γεν για πρώτη φορά μετά από τέσσερις μήνες, φτάνοντας τα 3.920 γεν την εβδομάδα έως τις 15 Ιουνίου. Η πτώση αυτή —της τάξης του 6,1% σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα— θεωρείται ένδειξη σταθεροποίησης και ικανοποιεί εν μέρει τον στόχο που είχε θέσει ο πρωθυπουργός Shigeru Ishiba, δηλαδή να μειωθούν οι τιμές του ρυζιού πριν τις βουλευτικές εκλογές του Ιουλίου.
Αιτίες της κρίσης
Η πρωτοφανής άνοδος των τιμών, που έφτασε να ξεπεράσει ακόμη και τα 5.000 γεν ανά συσκευασία, ήταν το αποτέλεσμα ενός διπλού σοκ στην προσφορά και τη ζήτηση:
· Καταστροφικές σοδειές το 2023 λόγω ακραίων θερμοκρασιών και ακραίων καιρικών φαινομένων.
· Έκρηξη του εσωτερικού και εξωτερικού τουρισμού, που προκάλεσε απότομη αύξηση της ζήτησης και πίεση στα διαθέσιμα αποθέματα.
Το αποτέλεσμα ήταν άδεια ράφια σε σούπερ μάρκετ, ουρές για ρύζι, και μια ισχυρή κοινωνική ανησυχία που απείλησε τη δημοτικότητα της κυβέρνησης.
Η απάντηση της κυβέρνησης
Η ιαπωνική κυβέρνηση αντέδρασε αποφασιστικά, υιοθετώντας μια σειρά μέτρων έκτακτης ανάγκης:
· Απελευθέρωση στρατηγικών αποθεμάτων ρυζιού, τα οποία διανεμήθηκαν σε επιλεγμένα σημεία λιανικής πώλησης σε προνομιακές τιμές (~2.000 γεν/5 κιλά).
· Παράκαμψη των παραδοσιακών δημοπρασιών, ώστε να επιταχυνθεί η διανομή και να αποτραπεί η κερδοσκοπία.
· Επιβολή ορίων αγοράς ανά νοικοκυριό, με σκοπό να αποφευχθεί ο πανικός και η αποθεματοποίηση.
· Πρόστιμα και περιορισμοί στη μεταπώληση, ώστε να αντιμετωπιστούν φαινόμενα αισχροκέρδειας.
Η κρίση είχε και πολιτικές επιπτώσεις. Ο υπουργός Γεωργίας, Taku Edo, παραιτήθηκε μετά από αμφιλεγόμενες δηλώσεις του σχετικά με τη διανομή ρυζιού «δωρεάν» σε υποστηρικτές του κόμματός του, γεγονός που κρίθηκε πολιτικά και ηθικά απαράδεκτο εν μέσω κρίσης.
Αν και η κρίση φαίνεται να έχει τεθεί υπό έλεγχο, η πλήρης ομαλοποίηση των τιμών εκτιμάται, ότι θα έρθει όταν αυτές πέσουν κοντά στα 3.000 γεν, επίπεδο που θεωρείται πιο βιώσιμο για τα νοικοκυριά. Παράλληλα, ο πρωθυπουργός Ishiba προσπαθεί να αξιοποιήσει την αποκλιμάκωση της κρίσης για να ενισχύσει τη θέση του ενόψει εκλογών, τονίζοντας την ανάγκη για αγροτική μεταρρύθμιση, ασφάλεια τροφίμων και σταθερές αλυσίδες εφοδιασμού.
Το επεισόδιο αυτό υπενθύμισε στους πολίτες και την πολιτική ηγεσία πόσο ευάλωτο μπορεί να είναι ακόμη και το πιο βασικό αγαθό — το ρύζι — σε γεωκλιματικές και γεωοικονομικές μεταβολές.
Η Ιαπωνία, παρότι παραδοσιακά αυτάρκης, αναγκάστηκε να αυξήσει τις εισαγωγές ρυζιού κατά τη διάρκεια της κρίσης, προκειμένου να αντιμετωπίσει τη ζήτηση. Αυτό:
· Μείωσε την προσφορά σε άλλες χώρες που βασίζονται στις ίδιες πηγές.
· Άσκησε πιέσεις σε εξαγωγείς όπως το Βιετνάμ, η Καμπότζη και οι ΗΠΑ, δημιουργώντας βραχυπρόθεσμες αυξήσεις τιμών.
Η Ιαπωνία είναι κορυφαίος αγοραστής υψηλής ποιότητας ρυζιού (premium short-grain). Η αδυναμία της να καλύψει την εγχώρια ζήτηση δημιούργησε νευρικότητα στις αγορές, καθώς θεωρήθηκε ενδεικτική κλιματικής αβεβαιότητας που μπορεί να πλήξει και άλλες χώρες.
Οι παγκόσμιες αγορές είναι ευαίσθητες σε ειδήσεις που σχετίζονται με βασικά τρόφιμα. Ακόμα κι αν το πρόβλημα δεν είναι τεχνικά παγκόσμιο, η αναφορά σε «κρίση ρυζιού» σε χώρα G7 τροφοδότησε βραχυπρόθεσμη κερδοσκοπία, με μικρές αυξήσεις τιμών σε χρηματιστήρια αγροτικών προϊόντων.
Πάντως, το είδος ρυζιού που καταναλώνεται στην Ιαπωνία (ιαπωνικού τύπου, κολλώδες, short-grain) δεν αποτελεί το κύριο είδος στην παγκόσμια αγορά, η οποία βασίζεται κυρίως σε long-grain ποικιλίες όπως το μπασμάτι ή το γιασεμί.
Η κρίση στην Ιαπωνία προκάλεσε παροδικές επιδράσεις σε τιμές και προσδοκίες στις διεθνείς αγορές ρυζιού, αλλά δεν απειλεί τη σταθερότητα του παγκόσμιου συστήματος τροφίμων. Αντίθετα, θεωρείται “τοπικό σοκ” με παγκόσμια αναγνωρισιμότητα, που όμως λειτουργεί και ως προειδοποίηση για τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και της εξάρτησης από λίγες ποικιλίες τροφίμων.
Πηγή: tanea.gr
