Σε μια ιδιαίτερα εύθραστη εκεχειρία, έπειτα από 12 ημέρες πολέμου, συμφώνησαν το Ισραήλ και το Ιράν, υπό τις προτροπές του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος δήλωσε χθες ότι «και οι δύο χώρες ήθελαν εξίσου να σταματήσουν τον πόλεμο» και πρόσθεσε ότι ήταν «μεγάλη τιμή» του να καταστρέψει τις πυρηνικές δυνατότητες του Ιράν.
Ο ιρανός πρόεδρος Μασούντ Πεζεσκιάν ανακοίνωσε ότι η Τεχεράνη δεν θα παραβιάσει τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός εκτός εάν το κάνει το Ισραήλ. Το βράδυ, δε, ανακοίνωσε «το τέλος του πολέμου 12 ημερών που επιβλήθηκε» από το Ισραήλ, σε μήνυμα προς το ιρανικό έθνος μέσω του επίσημου πρακτορείου IRNA.Ο αρχηγός του ισραηλινού επιτελείου ανέφερε ότι πλέον η προσοχή των ενόπλων δυνάμεων στρέφεται και πάλι στη Γάζα για την επιστροφή των ομήρων «αλλά η εκστρατεία εναντίον του Ιράν ολοκληρώνεται προς το παρόν, χωρίς να έχει τελειώσει».
Η εκεχειρία συμφωνήθηκε τα ξημερώματα της Τρίτης με τον Τραμπ να το ανακοινώνει στο Truth Social, όμως οι Ισραηλινοί λίγο μετά πραγματοποίησαν επίθεση και έτσι ο αμερικανός πρόεδρος δεν έκρυψε τη δυσαρέσκειά του: «Μόλις ανακοίνωσα τη συμφωνία, το Ισραήλ πήγε και έριξε πολλές βόμβες. Δεν είμαι χαρούμενος», δήλωσε. Ακολούθησε εκτόξευση δύο ιρανικών πυραύλων με τους Ισραηλινούς να την καταγγέλλουν και τους ιρανούς να την αρνούνται, υπήρξε συνομιλία Τραμπ – Νετανιάχου, πολλές διαβουλεύσεις μέσω επίσημων και μη καναλιών με την Τεχεράνη και τελικά ήρθε η ανάρτηση του αμερικανού προέδρου. «Σταμάτησα τον πόλεμο! Συγχαρητήρια σε όλους». «Αναδείκνυε διαρκώς τον δικό του ρόλο», σχολίασε η «Monde», «σαν να επρόκειτο για αθλητικό αγώνα μεταξύ παιδιών, όπου η προσπάθεια υπερίσχυσε του αποτελέσματος».
Η βιωσιμότητα της κατάπαυσης του πυρός φαίνεται αμφίβολη, όπως και η προθυμία των δύο χωρών να την τηρήσουν, σχολίασαν αμερικανικά μέσα. Ερωτήματα παραμένουν επίσης σχετικά με την πιθανή επανάληψη των πυρηνικών συνομιλιών μεταξύ της Δύσης και της Τεχεράνης και την τελική τύχη της προμήθειας εμπλουτισμένου ουρανίου από το Ιράν. Η αβεβαιότητα έρχεται καθώς ο Ραφαέλ Γκρόσι, γενικός διευθυντής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας, κάλεσε το Ιράν να συνεχίσει τη συνεργασία με την υπηρεσία μετά τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός. Ομως ιρανός αξιωματούχος δήλωσε χθες ότι οι επιθεωρήσεις της Διεθνούς Υπηρεσίας θα πρέπει να αλλάξουν και πως ο Γκρόσι «δεν είναι καλοδεχούμενος στο Ιράν».
Τι έμεινε από τη σύγκρουση και εάν η εκεχειρία θα διαρκέσει, μένει να το δούμε. Το σίγουρο είναι πως έχασαν τη ζωή τους 610 άτομα στο Ιράν όπου υπήρξαν τουλάχιστον τρεις χιλιάδες τραυματίες, ενώ στο Ισραήλ σκοτώθηκαν 29 άτομα και τραυματίστηκαν περίπου 150. Ομως οι τελευταίες ημέρες έδειξαν και άλλα, αλλάζοντας τη διεθνή κατάσταση, σημειώνει η «Monde». «Ο πρόεδρος των ΗΠΑ οργάνωσε έναν βομβαρδισμό υψηλού κινδύνου σε στρατηγικές ιρανικές τοποθεσίες, στην καρδιά ενός εχθρικού καθεστώτος. Επρόκειτο για μια θεαματική μονομερή ενέργεια, σε αντίθεση με το διεθνές δίκαιο και τις διαβουλεύσεις με άλλες χώρες που εμπλέκονται στο ιρανικό πυρηνικό ζήτημα. Από την άλλη πλευρά, “ο πρόεδρος της ειρήνης”, όπως αυτοαποκαλείται, επιμένει ότι δεν τίθεται θέμα εμπλοκής της χώρας του σε μια νέα σύγκρουση στο εξωτερικό, σαν να μπορούσε να ελέγξει όλες τις παραμέτρους και τους υπολογισμούς άλλων παραγόντων».
Οι αμερικανοί αξιωματούχοι δηλώνουν αισιόδοξοι, όμως οι ειδικοί διαφωνούν καθώς συσσωρεύονται πολλά ερωτήματα σχετικά με την τύχη των 400 κιλών ουρανίου υψηλού εμπλουτισμού που κατείχε το Ιράν. Αυτό το υλικό είναι εύκολα μεταφερόμενο και αυτή τη στιγμή είναι κρυμμένο. Ενώ η καταστροφή, έστω και μερική, του Νατάνζ, του Ισφαχάν και του Φορντό αναδιαμορφώνει τους όρους των διαπραγματεύσεων με την Τεχεράνη σχετικά με το πρόγραμμά της, θα μπορούσε να σημαίνει ότι η απόσταση από τη δημιουργία πυρηνικής βόμβας, μειώνεται. Οι περισσότεροι αναλυτές πιστεύουν πως το ιρανικό καθεστώς θα συνεχίσει τις προσπάθειες σε αυτή την κατεύθυνση, ιδιαίτερα έπειτα από τις ταπεινωτικές εξελίξεις των τελευταίων ημερών. «Ο κίνδυνος το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν να οδηγηθεί εντελώς στο παρασκήνιο σαφώς υπάρχει», σημειώνουν οι «New York Times». «Σε καμία περίπτωση το καθεστώς δεν δείχνει έτοιμο να εγκαταλείψει τις δραστηριότητες εμπλουτισμού ουρανίου, ακόμη και υπέρ μιας πιθανής διεθνούς κοινοπραξίας που θα περιλαμβάνει συμμάχους όπως η Ρωσία».
«Θέλω μια συμφωνία και δεν θέλω άλλον πόλεμο»
Ηταν ένα τρελό 24ωρο για τη Μέση Ανατολή, με έντονη διπλωματική κινητικότητα, συζητήσεις και διαφωνίες. Ξεκίνησε με τον Ντόναλντ Τραμπ να μιλά για την ανατροπή του καθεστώτος στην Τεχεράνη και τελείωσε το βράδυ της Δευτέρας με την ανακοίνωση της εκεχειρίας.
Το βράδυ της Κυριακής, ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ φάνηκε να έρχεται σε σύγκρουση με τις δηλώσεις συνεργατών του, να κλίνει προς την επιτάχυνση της σύγκρουσης και να ανοίγει θέμα αλλαγής καθεστώτος στην Τεχεράνη, μετά τις επιθέσεις στις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, γράφοντας στο Truth Social: «Δεν είναι πολιτικά ορθό να χρησιμοποιείται ο όρος “αλλαγή καθεστώτος”, αλλά αν το σημερινό καθεστώς δεν είναι ικανό να κάνει το Ιράν ξανά σπουδαίο, γιατί να μην υπάρξει αλλαγή καθεστώτος;;;».
Το πρωί της Δευτέρας, η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Καρολίν Λίβιτ προσπάθησε να το καλύψει, ισχυριζόμενη ότι ο πρόεδρος «μόλις έθεσε στον εαυτό του ένα ερώτημα που πολλοί θέτουν στον εαυτό τους». Στη συνέχεια, προειδοποίησε τους πάντες να μην εκμεταλλευτούν την κρίση για να αυξήσουν την τιμή του πετρελαίου.
Λίγο αργότερα, το Ιράν προχώρησε στα αντίποινα για τον βομβαρδισμό των τριών πυρηνικών του εγκαταστάσεων, εκτοξεύοντας 14 πυραύλους εναντίον της αμερικανικής βάσης Αλ Ουντέιντ στο Κατάρ, που είχε επισκεφθεί ο Τραμπ στις 15 Μαΐου. Ολοι αναχαιτίστηκαν, αφού η «επίθεση» έγινε σε συνεννόηση με τις Αρχές του Κατάρ ώστε να μην υπάρξουν θύματα. Μια προσεκτική χορογραφία ώστε να μείνουν όλοι ικανοποιημένοι. Συμβολικά αντίποινα, καθώς οι αμερικανικές μοίρες είχαν εγκαταλείψει το αεροδρόμιο του Κατάρ μερικές ημέρες νωρίτερα.
Στην Ουάσιγκτον, ο Τραμπ συγκάλεσε το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας, αλλά το μόνο που έκανε στο τέλος της συνάντησης ήταν να παραπονεθεί για τον τρόπο με τον οποίο τα μέσα ενημέρωσης υποτιμούν τις επιπτώσεις των επιδρομών του Σαββάτου. Η εντατικοποίηση των επαφών μεταξύ Τεχεράνης και Ντόχα γύρω από την επίθεση έδωσε στον πρωθυπουργό του Κατάρ Μοχάμεντ μπιν αλ Θάνι την ευκαιρία να εκμεταλλευτεί τις μακροχρόνιες σχέσεις του με τους αγιατολάχ και να μεταφέρει το μήνυμά τους στον Λευκό Οίκο: η Ισλαμική Δημοκρατία θεώρησε ότι η αντιπαράθεση τελείωσε και δεν θα διέταζε περαιτέρω αντίποινα. Ο Ντόναλντ Τραμπ άδραξε την ευκαιρία, επιβεβαιώνοντας ότι οι ΗΠΑ δεν θα διεξαγάγουν περαιτέρω επιθετικές επιχειρήσεις.
Ταυτόχρονα, ο αμερικανός πρόεδρος στράφηκε στον Νετανιάχου παρουσιάζοντας το νέο σενάριο: «Θέλω μια συμφωνία και δεν θέλω άλλον πόλεμο» του είπε, σύμφωνα με το πρακτορείο Axios. Μερικές ώρες μετά, αφού οι Καταριανοί είχαν εξασφαλίσει τη συμφωνία των αγιατολάχ, ο Τραμπ ανακοίνωσε την εκεχειρία: «Νομίζω ότι αυτή είναι μια υπέροχη μέρα για τον κόσμο, είμαι πεπεισμένος ότι η εκεχειρία θα διαρκέσει για πάντα. Συγχαρητήρια σε όλους!».
Η ανακοίνωση εξέπληξε ακόμα και κάποιους από τους κορυφαίους αξιωματούχους της κυβέρνησης. Σύμφωνα με τους «New York Times», στις διαπραγματεύσεις έπαιξαν ρόλο ο αντιπρόεδρος Βανς, ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και ο ειδικός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ, οι οποίοι επικοινώνησαν με όλες τις πλευρές μέσω «άμεσων και έμμεσων» διαύλων.
Πηγή: tanea.gr
