Η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ ξεκινά την Τρίτη στη Χάγη με το δείπνο των ηγετών των 32 χωρών – μελών του. Το πρόγραμμά της έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να μην προκαλέσει ανία στον αμερικανό πρόεδρο και μπει στον πειρασμό να φύγει όπως έκανε στη σύνοδο του G7. Θα είναι μια σύνοδος – αστραπή, με τους ηγέτες να συναντώνται σε ολομέλεια μόνο την Τετάρτη το πρωί. Χαρακτηριστικό επίσης των καιρών είναι το γεγονός ότι το κοινό ανακοινωθέν θα έχει, σύμφωνα με πληροφορίες, μόνο πέντε παραγράφους, πρωτοφανές στα χρονικά της Συμμαχίας. Με άλλα λόγια, είναι μια σύνοδος κομμένη και ραμμένη στις επιθυμίες Τραμπ. Και δεν θα πρέπει να αποκλείεται ο τελευταίος να μην παραστεί τελικά, επικαλούμενος την πολεμική κατάσταση στην οποία έχουν εμπλακεί οι ΗΠΑ.
Θα επηρεάσει τις εργασίες της συνόδου η επέμβαση στο Ιράν; Επιφανειακά όχι καθώς το ΝΑΤΟ δεν έχει σχέση με τη Μέση Ανατολή ούτε επιθυμούν τα ευρωπαϊκά κράτη – μέλη να αποκτήσει. Να θυμίσουμε ότι δεν είχε ανάμειξη ούτε στον πόλεμο του Ιράκ το 2003 για τον ίδιο ακριβώς λόγο. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να υποτιμηθεί η επίδραση που θα έχει η δυναμική αυτή κίνηση των ΗΠΑ στις σχέσεις τους με τους ευρωπαίους συμμάχους. Ηδη το Σάββατο ο Τραμπ δήλωνε ότι οι Ευρωπαίοι δεν έχουν κανένα λόγο στην επίλυση του ιρανικού ζητήματος και το ίδιο βράδυ η αμερικανική αεροπορία έπληξε τους στόχους χωρίς καμία ενημέρωση των «συμμάχων». Η ισορροπία δυνάμεως μαζί τους έχει ανατραπεί. Ο Τραμπ δεν υπολογίζει την Ευρώπη και το ΝΑΤΟ, ο συνδετικός κρίκος Ευρώπης – ΗΠΑ αποδυναμώνεται. Τι του μένει να κάνει λοιπόν;
Ανεξαρτήτως της φυσικής ή μη παρουσίας του στη σύνοδο, οι αποφάσεις της Συμμαχίας υπαγορεύονται σε μεγάλο βαθμό από τις βουλήσεις του ηγέτη της υπερδύναμης. Οι εκτιμήσεις συγκλίνουν ότι η αμερικανική πλευρά επιθυμεί να δεσμευτούν οι Ευρωπαίοι σε σταδιακή αύξηση των αμυντικών τους δαπανών στο 5% του ΑΕΠ τους. Αυτό θα γίνει σε διάφορες φάσεις και θα αφορά πολλές κατηγορίες δαπανών – εξοπλισμούς, αριθμό στρατευμάτων, υποδομές. Παραμένει ανοιχτό το ζήτημα αν η βοήθεια που προσφέρουν οι χώρες – μέλη στην Ουκρανία θα μπορεί να συνυπολογίζεται ως αμυντική δαπάνη. Ενα ακόμη ανοιχτό ζήτημα, πολύ κρίσιμο επίσης, είναι το χρονικό περιθώριο που θα δοθεί στις χώρες – μέλη για να καλύψουν το 5%. Μια αρχική εκτίμηση έθετε ένα χρονοδιάγραμμα μέχρι το 2032. Αυτό θα εξυπηρετούσε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, αλλά μπορεί να υπολογίζουν χωρίς τον ξενοδόχο. Αν οι ΗΠΑ αρχίσουν να αποσύρονται από την Ευρώπη και δεν έχει καλυφθεί το κενό ασφαλείας που θα δημιουργηθεί, τι θα συμβεί σε περίπτωση μιας μείζονος κρίσης; Θα παραμείνει η Ρωσία αδιάφορη ή θα θελήσει να εκμεταλλευθεί το κενό που θα δημιουργηθεί από τη μείωση της αμερικανικής παρουσίας;
Καθώς η διεθνής πραγματικότητα αλλάζει δραματικά, με το αμερικανικό χτύπημα στο Ιράν να ανοίγει μια νέα ιστορική φάση, αυτή της επικράτησης του ισχυροτέρου, οι Ευρωπαίοι περιέρχονται σε κατάσταση αδυναμίας. Είχαν συνηθίσει επί δεκαετίες να συμβιώνουν με τις ΗΠΑ σε μια σχέση περίπου ισότιμη. Αυτή η ισορροπία έχει ανατραπεί και για την ευρωπαϊκή ασφάλεια οι συνέπειες μπορεί να αποδειχθούν καταλυτικές.
Η Ινώ Αφεντούλη είναι εκτελεστική διευθύντρια του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων
Πηγή: tanea.gr
