«Η παλιά διπλωματική διαμάχη ανάμεσα στη Λιβύη και την Ελλάδα για τις θαλάσσιες ζώνες στην ανατολική Μεσόγειο επανέρχεται δυναμικά στο προσκήνιο» σύμφωνα με ρεπορτάζ του ειδησεογραφικού ιστότοπου Al Ain News, το οποίο επισημαίνει ότι «η κυβέρνηση εθνικής ενότητας της Λιβύης (η οποία θεωρείται πλέον ληγμένης θητείας) προχώρησε σε επίσημη διαμαρτυρία προς την ελληνική κυβέρνηση, αντιδρώντας στην προκήρυξη διεθνών διαγωνισμών για έρευνες υδρογονανθράκων σε θαλάσσιες περιοχές νότια της Κρήτης. Όπως υποστηρίζει η Τρίπολη, τμήμα αυτών των περιοχών εμπίπτει σε «θαλάσσιες ζώνες υπό διαφιλονίκηση».
Η αντίδραση αυτή εκλαμβάνεται από πολλούς ως μια κίνηση περισσότερο πολιτικού χαρακτήρα, παρά ουσιαστικής διεκδίκησης. Όπως επισημαίνει η Νατζούα αλ-Μπαστί, στέλεχος του τομέα συμβάσεων της Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου της Λιβύης, η στάση της κυβέρνησης στοχεύει στη δημιουργία πολιτικής πίεσης προς την Ευρώπη και στην αναζήτηση στήριξης, ενόψει εσωτερικών και εξωτερικών πιέσεων για την αντικατάστασή της. Σημειώνει χαρακτηριστικά, πως η ίδια κυβέρνηση ήταν εκείνη που το 2022 υπέγραψε αμφιλεγόμενη συμφωνία με την Τουρκία για κοινές έρευνες και οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών, παρά τις αντιδράσεις από Ελλάδα, Κύπρο και Αίγυπτο.
Η συμφωνία εκείνη είχε προκαλέσει ισχυρές αντιδράσεις εντός Λιβύης, με τη Βουλή να παγώνει την ισχύ της και τη Δικαιοσύνη να εκδίδει απόφαση ακύρωσής της. Όπως τονίζει η Μπαστί, η νέα παρέμβαση της κυβέρνησης της Τρίπολης δεν είναι τίποτα άλλο από μια προσπάθεια «να δείξει πως είναι ακόμα παρούσα» και ενδεχομένως να «εξασφαλίσει ανταλλάγματα» σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Από την πλευρά του, ο αναλυτής ενεργειακών αγορών Άλι αλ-Φαρσί εκτιμά ότι η κίνηση αυτή συνιστά μια απόπειρα ανατροπής προηγούμενων διαπραγματεύσεων μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης, οι οποίες στόχευαν σε κοινή οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών και τη διατήρηση της ενεργειακής συνεργασίας. Υπενθυμίζει ότι η Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου της Λιβύης είχε παλαιότερα καλέσει διεθνείς εταιρείες να αναστείλουν τις ερευνητικές τους δραστηριότητες στις επίμαχες περιοχές έως ότου υπάρξει σαφής νομικός διακανονισμός.
Την ίδια στιγμή, η Ελλάδα –σε ένα περιβάλλον εντεινόμενων γεωπολιτικών πιέσεων από την Τουρκία– επιδιώκει να επεκτείνει τις ερευνητικές της δραστηριότητες σε περιοχές πλούσιες σε φυσικούς πόρους, χωρίς να αγνοεί τους διεθνείς κανόνες. Όπως δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος του ελληνικού υπουργείου Ενέργειας στο πρακτορείο Reuters, η Ελλάδα ενεργεί πλήρως εντός των πλαισίων του διεθνούς δικαίου της θάλασσας και παραμένει ανοιχτή σε διάλογο, αρκεί να τηρούνται οι αρχές της νομιμότητας.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, επίκειται επίσκεψη του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη, στη Λιβύη τις προσεχείς εβδομάδες, στο πλαίσιο της προσπάθειας διατήρησης ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας και εξομάλυνσης των σχέσεων. Η κρίση βέβαια δεν είναι καινούργια. Ανάγεται στο 2019, όταν η Λιβύη υπέγραψε με την Τουρκία συμφωνία για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών, παρακάμπτοντας νησιά όπως η Κρήτη, κάτι που προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Αθήνας. Η ελληνική πλευρά υποστηρίζει πως η εν λόγω συμφωνία παραβιάζει τους βασικούς κανόνες του διεθνούς δικαίου, αγνοώντας την ύπαρξη της Κρήτης μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης.
Τέλος, ο αλ-Φαρσί καλεί την ΕΕ να εντάξει τη Λιβύη ως μόνιμο μέλος στο Φόρουμ Φυσικού Αερίου Ανατολικής Μεσογείου (EMGF), ώστε να διασφαλιστεί ότι η χώρα δεν θα αποκλειστεί από τον περιφερειακό διάλογο, ο οποίος είναι καθοριστικός για την ειρηνική επίλυση τέτοιων διαφορών».
«Η Ελλάδα παραβιάζει την κυριαρχία μας» δηλώνει ο Λίβυος αναλυτής Μοχάμεντ Ντερμίς
Δημοσίευμα που αρχικά εμφανίστηκε στην αραβική ιστοσελίδα AlMarsad.co, η οποία παρέπεμψε στις δηλώσεις του Μοχάμεντ Ντερμίς που είχε μεταδώσει το ρωσικό πρακτορείο Sputnik, βασίστηκε το σχετικό ρεπορτάζ του Al Marsad και περιλαμβάνει τις επικλήσεις περί διεθνούς νομικής κατοχύρωσης των θαλασσίων δικαιωμάτων της Λιβύης.
«Ο πολιτικός αναλυτής και εμπειρογνώμονας διεθνών σχέσεων Μοχάμεντ Ντερμίς επανέρχεται στη δημόσια συζήτηση για το θέμα των θαλάσσιων ζωνών μεταξύ Λιβύης και Ελλάδας, κατηγορώντας ανοιχτά την Αθήνα για μονομερείς ενέργειες που, όπως τονίζει, συνιστούν παραβίαση της εθνικής κυριαρχίας της Λιβύης. Σε δηλώσεις του στο ρωσικό πρακτορείο Sputnik, ο Ντερμίς υπενθυμίζει ότι τα θαλάσσια σύνορα της Λιβύης είναι κατοχυρωμένα και αναγνωρισμένα από τον ΟΗΕ ήδη από το 1951, ημερομηνία ανεξαρτησίας της χώρας, και αποτελούν «δικαίωμα κατοχυρωμένο με βάση τις διεθνείς συνθήκες και το εθιμικό δίκαιο».
Ο αναλυτής χαρακτηρίζει τις πρόσφατες κινήσεις της Ελλάδας –την προκήρυξη διεθνών διαγωνισμών για εξορύξεις υδρογονανθράκων νοτίως της Κρήτης– ως εκμετάλλευση της πολιτικής αστάθειας και της θεσμικής αδυναμίας της Λιβύης, τονίζοντας ότι πρόκειται για προσπάθεια επιβολής τετελεσμένων γεγονότων σε περιοχές που τελούν υπό διαφιλονίκηση. Σε αυτό το πλαίσιο, επισημαίνει ότι η Λιβύη διατηρεί το νόμιμο δικαίωμα να προσφύγει στον ΟΗΕ και στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, σε περίπτωση που η Ελλάδα συνεχίσει να δρα μονομερώς. Παράλληλα, καλεί τη διεθνή κοινότητα να αναγνωρίσει τις επιπτώσεις τέτοιων ενεργειών στην περιφερειακή σταθερότητα της Ανατολικής Μεσογείου.
Ο Ντερμίς εντάσσει τις τελευταίες εξελίξεις σε ένα ευρύτερο γεωπολιτικό πλαίσιο, όπου τα ζητήματα ενεργειακής εκμετάλλευσης συνυφαίνονται με χρόνια διπλωματικά αδιέξοδα μεταξύ Ελλάδας–Τουρκίας, Ισραήλ–Λιβάνου και Αιγύπτου–Ισραήλ. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η Λιβύη, σύμφωνα με τον ίδιο, οφείλει να προστατεύσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα με όλα τα μέσα που της προσφέρει το διεθνές δίκαιο. «Τα θαλάσσια, χερσαία και εναέρια σύνορά μας είναι καταγεγραμμένα στα Ηνωμένα Έθνη. Κανείς δεν μπορεί να τα παρακάμψει χωρίς νομική συμφωνία», υπογράμμισε χαρακτηριστικά, επαναφέροντας το αίτημα για πολιτική και νομική διεθνοποίηση της διαφοράς με την Ελλάδα.
Πηγή: tanea.gr
