Οι εξελίξεις τρέχουν με τόσο καταιγιστικούς ρυθμούς που έκαναν την πιο ουσιαστική ερώτηση κάπως να παραπέσει: Hταν αναγκαίος αυτός ο πόλεμος; Hταν επιβεβλημένος; Θα ήταν περιττό να σημειώσουμε ότι, σε κάθε περίπτωση, το διεθνές δίκαιο δεν αναγνωρίζει τον προληπτικό πόλεμο και ότι το Ισραήλ δεν ζήτησε πράσινο φως (δεν θα το έπαιρνε άλλωστε) από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ: στον κόσμο του 2025, αυτά είναι ψιλά γράμματα. Ανέπτυσσε όμως πράγματι το Ιράν πυρηνικά όπλα; Ή χρησιμοποιούνται «τα πυρηνικά όπλα του Ιράν» ως άλλοθι, όπως ακριβώς είχαν χρησιμοποιηθεί το 2003 τα (ανύπαρκτα) «πυρηνικά του Σαντάμ Χουσεΐν» ως άλλοθι για την εισβολή στο Ιράκ; Εχουμε ή όχι να κάνουμε με ένα νέο «σύνδρομο του Κόλπου»;
Ηταν Σεπτέμβριος του 2012 όταν ο Μπενιαμίν Νετανιάχου ανέβηκε στο βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη κρατώντας ένα σκίτσο μιας βόμβας με φιτίλι, σαν από καρτούν, σε μια προσπάθεια να πείσει τον κόσμο για την απειλή που εκπροσωπούσε το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Δεκατρία χρόνια αργότερα, στις 13 Ιουνίου, ο ισραηλινός πρωθυπουργός εξαπέλυσε την επιχείρηση «Λιοντάρι που Βρυχάται», διαβεβαιώνοντας τη διεθνή κοινότητα πως το Ιράν βρισκόταν στο κατώφλι της απόκτησης πυρηνικής βόμβας.
Στις ΗΠΑ υπάρχει διχογνωμία. Τον περασμένο Μάρτιο η επικεφαλής των υπηρεσιών πληροφοριών, Τούλσι Γκάμπαρντ, είχε καταθέσει στη Γερουσία πως οι υπηρεσίες της «συνεχίζουν να εκτιμούν ότι το Ιράν δεν κατασκευάζει πυρηνικά όπλα και ότι ο Ανώτατος Ηγέτης Χαμενεΐ δεν έχει εγκρίνει ένα πρόγραμμα πυρηνικών όπλων που ανέστειλε το 2003». Σύμφωνα με πρόσφατο ρεπορτάζ του CNN, οι εκτιμήσεις τους θέλουν το Ιράν να απέχει έως και τρία χρόνια από τη δυνατότητα κατασκευής πυρηνικών όπλων. Οταν όμως ο Ντόναλντ Τραμπ ρωτήθηκε, τη Δευτέρα, για την κατάθεση της Γκάμπαρντ, απάντησε: «Δεν με νοιάζει τι είπε. Νομίζω ότι βρίσκονται πολύ κοντά στο να τα αποκτήσουν». Αμέσως, o Λευκός Οίκος δημοσιοποίησε μέρος πρόσφατης κατάθεσης του επικεφαλής της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ, στρατηγού Μάικλ Κουρίλα, ο οποίος εκτίμησε ότι «τα τρέχοντα αποθέματα και οι διαθέσιμες συσκευές φυγοκέντρισης… επαρκούν για την παραγωγή των πρώτων 25 κιλών οπλικού υλικού [του Ιράν] σε περίπου μία εβδομάδα και αρκετών για έως και δέκα πυρηνικά όπλα σε τρεις εβδομάδες». Η γνωστή σύγκρουση ανάμεσα σε γεράκια και απομονωτιστές. Οι ειδικοί όμως τι λένε;
Σύμφωνα με τους «Financial Times», οι ειδικοί λένε ότι, ενώ το Ιράν αυξάνει δραματικά τα αποθέματα ουρανίου εμπλουτισμένου σε σχεδόν οπλικό βαθμό, δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι έχει αποφασίσει να κατασκευάσει πυρηνική βόμβα. Παράλληλα ωστόσο προειδοποιούν ότι η πρόσφατη πρόοδός του σημαίνει ότι έχει γίνει ένα «κράτος στο όριο» – ένα έθνος με τεχνική εμπειρογνωμοσύνη και ικανότητα να μετατρέψει το πυρηνικό του πρόγραμμα σε όπλο εφόσον το επιλέξει.
Λίγες ημέρες πριν εξαπολύσει το Ισραήλ την επίθεσή του, το διοικητικό συμβούλιο της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (IAEA) ενέκρινε για πρώτη φορά έπειτα από δύο δεκαετίες ψήφισμα που λέει ότι το Ιράν παραβιάζει τις υποχρεώσεις του όσον αφορά τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων.
Από την πλευρά του, το Ιράν επιμένει πάντα ότι το πυρηνικό του πρόγραμμα – που αναπτύχθηκε αρχικά από τον τελευταίο Σάχη με τη βοήθεια των ΗΠΑ – επιτελεί ειρηνικούς, μη στρατιωτικούς σκοπούς. Πιστεύεται εντούτοις ότι πριν από δύο και πλέον δεκαετίες είχε ξεκινήσει να εργάζεται πάνω σε ένα οπλικό πρόγραμμα: βρισκόταν ακόμη στα αρχικά στάδια του εμπλουτισμού ουρανίου και το πρόγραμμα σταμάτησε το 2003. Μία δεκαετία αργότερα η Τεχεράνη ξεκίνησε συνομιλίες με την κυβέρνηση του Μπαράκ Ομπάμα, οι οποίες κατέληξαν στη συμφωνία-ορόσημο που υπογράφηκε το 2015 με τις ΗΠΑ και άλλες παγκόσμιες δυνάμεις, τέθηκε σε εφαρμογή τον Ιανουάριο του 2016 και περιόρισε σημαντικά την πυρηνική δραστηριότητα του Ιράν, με αυστηρό μηχανισμό εποπτείας από την ΙΑΕΑ, σε αντάλλαγμα για την ελάφρυνση των κυρώσεων.
Το Ιράν συμμορφωνόταν με τη συμφωνία, η οποία περιόριζε τον εμπλουτισμό του ουρανίου στο 3,67% και το απόθεμα του σχάσιμου υλικού στα 300 κιλά. Οταν όμως ο Τραμπ εγκατέλειψε τη συμφωνία, το 2018, στη διάρκεια της πρώτης θητείας του, επιβάλλοντας νέες κυρώσεις στο Ιράν, αυτό ενέτεινε τη δραστηριότητά του, αναπτύσσοντας και εγκαθιστώντας χιλιάδες πολύ πιο προηγμένες συσκευές φυγοκέντρισης, τις οποίες χρησιμοποιεί για την παραγωγή εξαιρετικά εμπλουτισμένου ουρανίου.
Εδώ και τέσσερα χρόνια εμπλουτίζει ουράνιο στο 60% – ένα μικρό βήμα μακριά από το 90% που απαιτείται για ένα πυρηνικό όπλο. Τον Μάιο έκθεση της ΙΑΕΑ ανέφερε ότι τα αποθέματα του Ιράν σε εμπλουτισμένο κατά 60% ουράνιο είχαν αυξηθεί σε περισσότερα από 400 κιλά – αρκετό σχάσιμο υλικό για περίπου 10 όπλα αν εμπλουτιστεί περαιτέρω στο 90% – ενώ τα συνολικά αποθέματα εμπλουτισμένου ουρανίου του ξεπερνούσαν τα 8.400 κιλά.
Η ΙΑΕΑ εξακολουθεί να έχει επιθεωρητές στο Ιράν, αλλά η πρόσβασή τους έχει περιοριστεί. Ειδικοί εκτιμούν λοιπόν πως υπάρχει κίνδυνος να έχει εγκαταστήσει κρυφά η Τεχεράνη προηγμένες συσκευές φυγοκέντρισης σε εγκαταστάσεις που δεν εποπτεύονται από την ΙΑΕΑ, ή και άγνωστες εγκαταστάσεις, όπου οι επιστήμονές του θα μπορούσαν να αυξήσουν ορισμένα από τα αποθέματα σε εξαιρετικά εμπλουτισμένο ουράνιο οπλικής βαθμίδας. Που σημαίνει;
Που σημαίνει ότι όλα είναι σχετικά. Εκτός, ίσως, από την προειδοποίηση που απηύθυνε, μέσω της ισραηλινής «Haaretz», δυτικός στρατιωτικός αξιωματούχος: αν οι Ιρανοί «έχουν ακόμη τη δυνατότητα μετά από όλα αυτά, θα προχωρήσουν όσο πιο γρήγορα μπορούν προκειμένου να αποκτήσουν πυρηνικό όπλο». Ή και την προειδοποίηση που απηύθυνε μέσω της γαλλικής «Monde» η Σιλβί Κοφμάν: «προληπτικός πόλεμος και αλλαγή καθεστώτος είναι σπάνια αδιαχώριστα και σπάνια επιτυχή».
Πηγή: tanea.gr
