Ένας σχηματισμός βράχων που δημιουργήθηκε περίπου 80.000.000 χρόνια πριν από την εξαφάνιση των δεινοσαύρων, εντάσσεται στα εννέα ελληνικά γεωπάρκα της UNESCO.
Μόλις πέντε λεπτά από την Καλαμπάκα στα Μετέωρα, η δημοσιογράφος της ΕΡΤ Κωνσταντίνα Θεοχαρούλη, είναι από τους πρώτους επισκέπτες στο Σπήλαιο της Θεόπετρας, το οποίο ανοίγει ξανά για το κοινό.
Καταπτώσεις βράχων εντός και εκτός του σπηλαίου υποχρέωσαν τους ειδικούς αρχαιολόγους, σπηλαιολόγους να τοποθετήσουν πλέγματα, για την ασφάλεια των επισκεπτών.
Είναι μια μοναδική προϊστορική τοποθεσία, καθώς στο σπήλαιο εντοπίζονται η Μέση και η Άνω Παλαιολιθική, η Μεσολιθική και η Νεολιθική περίοδος, γεφυρώνοντας το Πλειστόκαινο με το Ολόκαινο.[1]
Ο Μιχάλης Κοντός, υπεύθυνος αρχαιολόγος στο Τμήμα Μελετών και εφορείας παλαιοανθρωπολογίας και σπηλαιολογίας Β. Ελλάδος, υπενθυμίζει ότι το σπήλαιο είναι ένα ιδιαίτερα περίπλοκο έργο το οποίο ανασκάφηκε μεταξύ του 1987- 2007 με ευρήματα που χρονολογούνται πριν από 135.000 χρόνια.
Η συνεχής χρήση των 500 τ.μ. του σπηλαίου από τότε έως περίπου το 3.000 π.Χ. είναι εμφανέστατη. Τα ανθρώπινα αποτυπώματα χρονολογούνται από τα παλαιότερα ακόμη και στον ευρωπαϊκό χώρο και βάση των μελετών ανήκουν στο είδος των Νεάντερνταλ. Τα ευρήματα βρίσκονται σε παρακείμενο μουσείο ανοικτό σε μελετητές και επισκέπτες.
«Τα αποτυπώματα σκελετικών υπολειμμάτων που έχουν βρεθεί ανήκουν σε παιδιά ηλικίας δυο έως τεσσάρων ετών και βάση του εδαφικού στρώματος όπου ήταν θαμμένα πιθανότατα ήταν παιδιά Νεάτερνταλ».
Η «Αυγή», μια νεαρή γυναίκα, μάρτυρας των πρώτων κατοίκων του σπηλαίου, είναι μεταξύ των πέντε ταφικών ευρημάτων, του σπηλαίου της ανώτερης παλαιολιθικής και την μεσολιθικής περιόδου. Το άριστα διατηρημένο τμήμα του κρανίου της επέτρεψε στους ειδικούς επιστήμονες να ανασυστήσουν το πρόσωπό της και να της δώσουν το όνομα της αυγής της ανθρωπότητος. Έχοντας ζήσει εκεί έπειτα από χιλιάδες χρόνια υποδέχεται τους επισκέπτες, οι οποίοι μέσα στο ελάχιστο διάστημα που επαναλειτουργεί ο χώρος έφτασαν τις 4.000.
Είναι μια μοναδική προϊστορική τοποθεσία, καθώς στο σπήλαιο εντοπίζονται η Μέση και η Άνω Παλαιολιθική, η Μεσολιθική και η Νεολιθική περίοδος, γεφυρώνοντας το Πλειστόκαινο με το Ολόκαινο.[2]
Το παλαιοντολογικό αρχείο, εμπλουτίζεται με τα απολιθώματα ανθρωπιδών που ανήκουν στο Μέσο Πλειστόκαινο,, τα οποία πιστεύεται ότι προέρχονται από την οικογένεια των Νεάντερταλ: Homo neanderthalensis και Homo heidelbergensis. Ωστόσο, τα λείψανά τους εξακολουθούν να είναι πολύ σπάνια, αποσπασματικά και γεωγραφικά διασκορπισμένα. Ακόμα χειρότερα, τα ίχνη τους είναι ακόμη πιο σπάνια από τα σκελετικά τους υπολείμματα. Σε ολόκληρο το Ευρωπαϊκό Μέσο Πλειστόκαινο, μόνο τέσσερις τοποθεσίες έχουν δώσει ίχνη από αυτή την περίοδο: η Terra Amata, στην Νίκαια της Γαλλίας (380.000 ετών, Homo Heidelbergensis- Άνθρωπος της Χαϊδελβέργης, ανθρωποειδές, κοινός πρόγονος των Νεάντερταλ και των σύγχρονων ανθρώπων) και η Roccamonfina, στην Ιταλία (345.000 ετών, αποδίδεται στον Homo Heidelbergensis). Πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτό το πρώιμο ανθρώπινο είδος ήταν πρόγονος του Homo Sapiens, αλλά ποιο είδος ήταν ο πρόγονος του Homo heidelbergensis; Ευρήματα από την Biache-Vaast, στην βόρειο Γαλλία με τον 236.000 ετών, Homo Neanderthalensis και των 135.000 και πλέον ετών, Homo Neanderthalensis στην Θεόπετρα, προσπαθούν να γεφυρώσουν ένα χρονικό χάσμα στα ίχνη μεταξύ ανθρωποειδών και Νεάντερνταλ.[3]
Ανθρωπολόγοι και παλαιοντολόγοι ανασκάπτουν το σπήλαιο Μπαχοντίγιο (Bajondillo) στην επαρχία της Μάλαγας στην νότιο Ιβηρική χερσόνησο, όπου θεωρούν ότι έχουν εντοπίσει την εγκατάσταση των Νεάντερνταλ και την παράλληλη ύπαρξη των Homo Sapiens πριν από 44.000 χρόνια. Όπως φαίνεται οι νέοι κάτοικοι του σπηλαίου, οι σύγχρονοι άνθρωποι ακολούθησαν την ακτογραμμή της Μεσογείου για να φτάσουν και να εξαπλωθούν ραγδαία στην δυτική Ευρώπη, καθώς δεν είχαν ακόμη τα μέσα να πλεύσουν από το στενό του Γιβραλτάρ.
[1] Yorgos Facorellis, Nina Kyparissi-Apostolika, Yannis Maniatis, The cave of Theopetra, Kalambaka: radiocarbon evidence for 50,000 years of human presence, RADIOCARBON, Vol 43, Nr 2B, 2001, p 1029–1048, 2001.
[2] Yorgos Facorellis, Nina Kyparissi-Apostolika, Yannis Maniatis, The cave of Theopetra, Kalambaka: radiocarbon evidence for 50,000 years of human presence, RADIOCARBON, Vol 43, Nr 2B, 2001, p 1029–1048, 2001.
[3] Tracking late Pleistocene Neandertals on the Iberian coast, Eduardo Mayoral, Ignacio Díaz-Martínez, Jéremy Duveau, Ana Santos, Antonio Rodríguez Ramírez, Juan A. Morales, Luis A. Morales & Ricardo Díaz-Delgado, Scientifc Reports (2021) 11:4103.
www.ertnews.gr
Πηγή: ertnews.gr
