Παρά το διαφημιζόμενο «ήπιο κλίμα», η Τουρκία έχει δυστυχώς επιβαρύνει την ήδη έμφορτη ελληνοτουρκική ατζέντα με τουλάχιστον τρεις νέες εξωφρενικές απαιτήσεις: τα θαλάσσια πάρκα, τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις και τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό (ΘΧΣ). Κοινό πυρήνα τους αποτελεί η επέκταση των τουρκικών διεκδικήσεων πέρα από τη θαλάσσια «Γαλάζια Πατρίδα» στο ίδιο το ελληνικό έδαφος με αιχμή του δόρατος τα μικρονήσια της Δωδεκανήσου.
Επί σειρά ετών το πολιτικό μας σύστημα και η κοινωνία επιλέγουν να υποβαθμίζουν ή να ξορκίζουν την άμεση ή έμμεση τουρκική διεκδίκηση όλων των ελληνικών νησιών του Αν. Αιγαίου. Πέραν της αναβάθμισης των διεκδικούμενων 160 μικρονήσων σε «νησιά υπό ελληνική κατοχή», η Αγκυρα – μέσω επίσημων επιστολών στον ΟΗΕ – αμφισβητεί πλέον προκλητικά την ελληνική κυριαρχία ακόμη και επί των μεγάλων ανατολικών νησιών μας όπως η Λέσβος, η Ρόδος κ.λπ. με το εκβιαστικό δίλημμα «ή τα αποστρατιωτικοποιείτε, ή τα διεκδικώ και θα ‘ρθω μια νύχτα ξαφνικά»… Επιπλέον, με βάση το νομικά ανυπόστατο αλλά πολιτικά ενισχυόμενο τουρκολιβυκό μνημόνιο, επιχειρεί να ακυρώσει διά των απειλών χρήσης βίας τους ελληνικούς ενεργειακούς σχεδιασμούς σε Αιγαίο και Αν. Μεσόγειο.
Πρώτα θύματα της έλλειψης στοιχειώδους γεωστρατηγικού σχεδιασμού απέναντι στους τουρκικούς εκβιασμούς αποτέλεσαν ο αγωγός EastMed και τα θαλάσσια αιολικά πάρκα (που περιορίστηκαν τελικά εντός των 6 ν.μ.). Με νομικές ιδεοληψίες κινηθήκαμε και ως προς το καλώδιο GSI Κρήτης – Κύπρου («αφού όλη η Μεσόγειος είναι κατεσπαρμένη με καλώδια, το έργο δεν μπορεί να εμποδιστεί»), με αποτέλεσμα τα ναυλωθέντα ερευνητικά σκάφη να παρεμποδιστούν από τουρκικές φρεγάτες περί την Κάσο και να επιστρέψουν άπρακτα. Τίθενται έτσι σε κίνδυνο και οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις με την Αίγυπτο (GREGY) αλλά και των νησιών του Αν. Αιγαίου με την ηπειρωτική Ελλάδα.
Εξαιτίας των ίδιων «δυσκολιών» αναβαλλόταν συνεχώς και ο εθνικός ΘΧΣ παρά την υποστήριξη αλλά και τις πιέσεις της ΕΕ. Η επαπειλούμενη καταδίκη από το Δικαστήριο της ΕΕ οδήγησε στη δημοσιοποίηση ενός ατελούς ΘΧΣ, ιδίως σε σύγκριση με τον αντίστοιχο (προσώρας ανεπίσημο) τουρκικό.
Ανάλογα κινήθηκε δυστυχώς και ο σχεδιασμός για το θαλάσσιο πάρκο στο Αιγαίο:
1. Θα ανέμενε κανείς ότι εθνική προτεραιότητα θα αποτελούσε η κινητροδότηση της επανεγκατάστασης στα απειλούμενα νησιά μας των ακριτών κατοίκων τους και όχι η παρεμπόδισή τους με πάρκα για θαλασσοπούλια.
2. Το αρχικά (2024) εξαγγελθέν εκ μέρους μας θαλάσσιο πάρκο στο Αιγαίο, εμπεριείχε μικρονήσια και στα Δωδεκάνησα («γκρίζες ζώνες» κατά την Τουρκία), ενώ σύμφωνα με την πρόσφατη ανακοίνωση στη Νίκαια περιορίστηκε στις «Νότιες Κυκλάδες».
3. Ο χάρτης του 2024 περιελάμβανε πέραν των χωρικών υδάτων των 6 ν.μ. και διεθνή ύδατα (αμφισβητούμενη από την Τουρκία ελληνική υφαλοκρηπίδα). Αντίθετα στην πρόσφατη εξαγγελία αναφέρθηκε κατηγορηματικά ότι το πάρκο θα υλοποιηθεί εντός των 6 ν.μ.
Συμπερασματικά, ο αποκλειστικά νομικο-περιβαλλοντικός και όχι στρατηγικός σχεδιασμός οδήγησε σε υπαναχωρήσεις σε όλα τα νέα θέματα αντιπαράθεσης με τον τουρκικό αναθεωρητισμό, ενώ μάλιστα επαπειλούνται και… τουρκικά θαλάσσια πάρκα στο Αιγαίο. Προκειμένου να αποφευχθούν επώδυνα ναυάγια, επείγει ένας συνολικός σχεδιασμός και όχι απλά «να συζητηθούν ως θέματα περιβαλλοντικής συνεργασίας μεταξύ γειτονικών χωρών»…
Ο Γιάννης Βαληνάκης είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών
Πηγή: tanea.gr
