Τα μεγάλα αγκάθια στο δρόμο για την λύση στα δάνεια με ελβετικό φράγκο

Του Νίκου Κωτσικόπουλου

Κοντά σε λύση στο πρόβλημα των δανείων του ελβετικού φράγκου είναι η κυβέρνηση σύμφωνα με πληροφορίες και βασικά στοιχεία ενός πλέγματος προτάσεων που διαμορφώνεται με διαδοχικές πυρετώδεις διασκέψεις, είναι μεταξύ άλλων, αυτά που παρουσίασε πρώτο το Capital.gr: Αλλαγή της ισοτιμίας των δανείων και σταθερά επιτόκια για ένα διάστημα (ίσως τρία χρόνια ή περισσότερα) και για συγκεκριμένες περιπτώσεις δανείων ειδικά για όσα δεν εξυπηρετούνται, κούρεμα χρέους ή αναδιάρθρωση με επιμήκυνση στη διάρκεια εξόφλησης.

Το πρόβλημα έχει πολλές πτυχές και υπάρχουν “απαγορευτικά” ανάλογα με τα δάνεια, σε διαφορετικές κατευθύνσεις. Έτσι και οι λύσεις που πέφτουν στο τραπέζι, έχουν πολλές πτυχές επίσης, με βασικό κορμό, τη δυνατότητα μετατροπής της ισοτιμίας. 

Τις προτάσεις για την τελική σύνθεση μίας συνεκτικής λύσης, επεξεργάζεται το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, με τον υπουργό Κυριάκο Πιερρακάκη να παρακολουθεί πολύ στενά και να συντονίζει ομάδες εργασίας, με τη συμμετοχή στελεχών του υπουργείου και της ΤτΕ. Σε κάποιες ομάδες μετέχουν servicers και τραπεζικά στελέχη, ενώ κομβικό ρόλο παίζει η Τράπεζα της Ελλάδος, καθώς έχει την τεχνογνωσία αλλά είναι και η γέφυρα με την ΕΚΤ και τα εποπτικά στελέχη του SSM. 

Αυτό παραπέμπει σε ένα από τα μεγαλύτερα αγκάθια στο πρόβλημα των δανείων με ελβετικό φράγκο.  Ένα σημαντικό κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα με πολλές παραμέτρους, που απασχολεί δανειολήπτες, τράπεζες, servicers το ελληνικό δημόσιο και την κυβέρνηση. Το συγκεκριμένο πρόβλημα σχετίζεται με τα περίπου 2/3 των δανείων αξίας σχεδόν 2,9-3 δισ. ευρώ, τα οποία εξυπηρετούνται και παραμένουν σε τραπεζικά χαρτοφυλάκια. Είναι τα περισσότερα από τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο. 

Το αγκάθι της ΕΚΤ και του νομίσματος

Υπάρχουν περιορισμοί στη λύση που θα δοθεί ειδικά για τα δάνεια αυτά, καθώς μπορεί “τεχνικά” να τα μετατρέψει σε “κόκκινα δάνεια”, ενώ εξυπηρετούνται παρά το γεγονός ότι ουσιαστικά θα διασφαλιστεί η βιωσιμότητά τους. Αλλά οι κανόνες είναι αυστηροί και “απαγορεύουν” πολλές από τις συνήθεις συνταγές. 

Αυτή την περίοδο οι τράπεζες έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους σχεδόν 5 δισ. ευρώ ΜΕΑ συνολικά και μία άγαρμπη προσέγγιση, θα αύξανε το ποσό περισσότερο από 50% ανατρέποντας όλη την προσπάθεια και την πρόοδο που έχει συντελεστεί στο θέμα αυτό. Οι τράπεζες θα πρέπει να πάρουν νέες προβλέψεις, ενώ γι’ αυτά τα δάνεια δεν υπάρχει πλέον “Ηρακλής” και εγγυήσεις.

Περίπου 1,5 δισ. ευρώ απαιτήσεων σε ελβετικό έχει ήδη τιτλοποιηθεί και έχει περάσει στη διαχείριση των servicers. Αυτό έγινε πράγματι με τη διαδικασία του “Ηρακλή”, συνεπώς για τα δάνεια αυτά υπάρχει το ρίσκο της κατάπτωσης των εγγυήσεων του δημοσίου. Είναι άλλος ένας σκόπελος που πρέπει να αποφευχθεί. 

Όσο χρονίζει το πρόβλημα, όλες οι πλευρές έχουν μόνον να χάσουν, αλλά όσο το ζήτημα μένει έτσι, όλοι ελπίζουν πως η λύση θα τους ευνοήσει. Μόνον που αυτή την περίοδο το δολάριο αδυνατίζει ξανά, όπως τότε που δόθηκαν τα δάνεια.

Χαρίζει έτσι, το ρόλο του μοναδικού και απόλυτου καταφυγίου μεταξύ των νομισμάτων, στο ελβετικό φράγκο το οποίο συνεχίζει την ανοδική του πορεία. Τον Μάιο κατέγραψε ιστορικό ρεκόρ στα 1,07 ευρώ. Τώρα κυμαίνεται πέριξ των 1,06 ευρώ. Η λύση ανάγκης των αρνητικών επιτοκίων στο φράγκο που είναι στη επικαιρότητα και μπορεί να υιοθετηθεί, δεν είχε δουλέψει ούτε παλαιότερα, για τους Ελβετούς. Μόνον βραχυχρόνια. Αλλά μπορεί να είναι ένα ευνοϊκό “παράθυρο” για μία ηπιότερη ισοτιμία μετατροπής.

Ηθικός κίνδυνος

Χρήμα συρρέει στην Ελβετία και ίσως αποδειχθεί περισσότερο επείγον από ποτέ να μετατραπούν τα δάνεια σε ευρώ, με το συναλλαγματικό ρίσκο να επικρέμεται απειλητικά. Η χώρα έχει αρνητικό πληθωρισμό και η αξία του νομίσματος, μεγαλώνει.  

Πηγές που γνωρίζουν τα τεκταινόμενα, αναφέρουν ότι είναι πρακτικά αδύνατον να βρεθεί μία λύση που θα ικανοποιεί 100% όλες τις πλευρές. Το περιέγραψε έμμεσα ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και πρώην ΥΠΕΘΟ Κωστής Χατζηδάκης, όταν είπε ότι “η πρωτοβουλία θα κινηθεί στο μέτρο του δυνατού, αλλά θα είναι σίγουρα καλύτερα από ότι είναι τώρα”

Έτσι ενώ η λύση της αλλαγής ισοτιμίας μπορεί να προσφερθεί για όλα τα δάνεια, οι άλλες λύσεις εκτιμάται ότι θα ποικίλλουν, καθώς:

-Υπάρχουν δάνεια που εξυπηρετούνται και μάλιστα με μεγάλο κόπο. 

-Υπάρχουν κόκκινα δάνεια.

-Κάποια από τα εξυπηρετούμενα έχουν πλέον πολύ μικρό υπόλοιπο και η αξία της εγγύησης είναι πολύ μεγαλύτερη του δανείου. Αλλά υπάρχουν και πολλές περιπτώσεις που συμβαίνει το αντίθετο. 

-Κάποια δάνεια έχουν ιδιαίτερα αυξημένες δόσεις (step up).

Ένα από τα μεγάλα αγκάθια του προβλήματος είναι ο διαγραφόμενος ηθικός κίνδυνος (moral hazard). Οι δανειολήπτες είναι ταλαιπωρημένοι και καθώς σε άλλες χώρες η μετατροπή του νομίσματος έγινε με ισοτιμία εκταμίευσης, αισθάνονται αδικημένοι. Ωστόσο οι δανειστές έχουν άλλη άποψη και τονίζουν ότι η περίπτωση των ελληνικών δανείων δεν έχει σχέση με τα γαλλικά δάνεια της BNP. Επικαλούνται μάλιστα το γεγονός ότι υπάρχουν όχι μία αλλά τρεις αρνητικές αποφάσεις του Αρείου Πάγου σε βάρος των δανειοληπτών.