Η καρδιαγγειακή νόσος είναι η κύρια αιτία πρόωρης θνησιμότητας σε ασθενείς με ψυχική ασθένεια, ιδιαίτερα σε εκείνους με σοβαρές ψυχιατρικές διαταραχές. Το προσδόκιμο ζωής ενός ατόμου με σοβαρή ψυχική ασθένεια είναι κατά 15-20 χρόνια μικρότερο από αυτό των μη επηρεασμένων ατόμων, κυρίως λόγω καρδιακών παθήσεων. Οι ασθενείς με κατάθλιψη έχουν 2 έως 4 φορές αυξημένο κίνδυνο θανάτου έπειτα από ένα καρδιακό επεισόδιο.
Η διασύνδεση καρδιαγγειακής και ψυχικής νόσου περιλαμβάνει βιολογικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες, με τη συμμετοχή του ανοσοποιητικού συστήματος, του άξονα υποθαλάμου – υπόφυσης – επινεφριδίων και του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Η αντιμετώπιση της μιας πάθησης μπορεί να ωφελήσει την άλλη.
Ψυχοκοινωνικοί και συμπεριφορικοί παράγοντες επηρεάζουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Οι ψυχικά ασθενείς συχνά παραμελούν τη φαρμακευτική τους αγωγή, τρέφονται άσχημα και ασκούνται λιγότερο, αυξάνοντας τον κίνδυνο μεταβολικού συνδρόμου. Η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία το 2021 κατέληξε ότι η ψυχολογική κατάσταση σχετίζεται αιτιωδώς με βιολογικές και συμπεριφορικές διεργασίες που συμβάλλουν στην καρδιαγγειακή νόσο. Αντίθετα, θετικές ψυχολογικές καταστάσεις (αισιοδοξία, ευτυχία, ενσυνειδητότητα) βελτιώνουν την καρδιαγγειακή υγεία. Τα ψυχοτρόπα φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν αρρυθμίες, μεταβολικές διαταραχές, αύξηση βάρους και υπέρταση. Οι SSRIs (κατηγορία αντικαταθλιπτικών) θεωρούνται ασφαλείς, αλλά μπορεί να επηρεάσουν τη συσσώρευση αιμοπεταλίων, ιδίως σε συνδυασμό με αντιαιμοπεταλιακά ή αντιπηκτικά. Ορισμένα άτυπα αντιψυχωσικά έχουν ανεπιθύμητες καρδιακές επιδράσεις (μυοκαρδίτιδα, αρρυθμίες, QT επιμήκυνση). Ορισμένα σταθεροποιητικά της διάθεσης (π.χ. βαλπροϊκό οξύ, λίθιο) προκαλούν αύξηση βάρους και επηρεάζουν την καρδιακή υγεία. Ο καρδιολογικός έλεγχος, συνεπώς, είναι απαραίτητος όταν χορηγούνται τέτοια φάρμακα, και η επιλογή αγωγής θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη το μεταβολικό προφίλ. Αντίστροφα, καρδιολογικά φάρμακα (β-αναστολείς) μπορεί να προκαλέσουν καταθλιπτικά ή αγχώδη συμπτώματα. Σήμερα κανένας επαγγελματίας υγείας δεν μπορεί μόνος του να καλύψει τις ψυχικές, συμπεριφορικές και σωματικές ανάγκες των ασθενών. Η συνεργασία καρδιολόγων και ψυχιάτρων είναι απαραίτητη. Ολοι οι ψυχικά ασθενείς πρέπει να ελέγχονται για καρδιοπάθεια και μεταβολικό σύνδρομο, και όλοι οι καρδιοπαθείς για κατάθλιψη.
Η χρήση του όρου «ειδικός ψυχικής υγείας» αντί για «ψυχίατρος» μπορεί να μειώσει την αντίσταση των ασθενών λόγω στιγματισμού. Οι καρδιολόγοι οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη την ψυχική υγεία για καλύτερα καρδιαγγειακά αποτελέσματα. Η θεραπεία της καρδιάς ωφελεί και τον εγκέφαλο. Ο ιστορικός διαχωρισμός μεταξύ καρδιολόγων και ψυχιάτρων έχει ζημιώσει τους ασθενείς. Η συνδυαστική αντιμετώπιση είναι η βέλτιστη προσέγγιση για την ψυχική και σωματική υγεία.
Ο Κώστας Τσιούφης είναι καθηγητής Καρδιολογίας ΕΚΠΑ – Α’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Αθηνών
Πηγή: tanea.gr
