Ο αδύναμος «ισχυρός άνδρας» των Ηνωμένων Πολιτειών

Τους τελευταίους δύο μήνες, οι χρηματοοικονομικοί επενδυτές έχουν καταλήξει σε μια νέα στρατηγική συναλλαγών, που βασίζεται σε έναν απλό κανόνα: TACO – Trump Always Chickens Out, Ο Τραμπ Πάντα Κιοτεύει. Ο πρόεδρος της Αμερικής απειλεί να επιβάλει μαζικούς εισαγωγικούς δασμούς σε φίλους και εχθρούς ή να απομακρύνει τον πρόεδρο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, μόνο και μόνο για να υποχωρήσει όταν το μαστίγιο της αγοράς επιβάλει πειθαρχία. Κατόπιν επιστρέφει στους δασμούς, μόνο και μόνο για να υποχωρήσει και πάλι.

Πρόκειται για ένα μοτίβο που εκτείνεται πέρα από την οικονομία. Στην πραγματικότητα, είναι το καθοριστικό χαρακτηριστικό της προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ. Αλλά ο Τραμπ δεν είναι απλώς «κότα». Είναι ένας αδύναμος «ισχυρός άνδρας», και οι αντίπαλοι της Αμερικής μπορεί να το καταλαβαίνουν αυτό καλύτερα από τους περισσότερους Αμερικανούς.

Πολλοί Αμερικανοί φοβούνται τον Τραμπ, οπότε φαντάζονται ότι και οι άλλοι πρέπει να τον φοβούνται. Αλλά κανείς εκτός Αμερικής δεν φοβάται τον Τραμπ αυτόν καθαυτόν. Οι φίλοι της Αμερικής φοβούνται έναν εμπρηστή – κάποιον που καταστρέφει εκείνα που άλλοι έχουν δημιουργήσει. Και οι εχθροί της Αμερικής καλωσορίζουν την καταστροφή που προκαλεί ο Τραμπ και το Τμήμα Κυβερνητικής Αποδοτικότητας του Ιλον Μασκ. Οταν ο Μασκ παραιτήθηκε πρόσφατα, ο κορυφαίος ιδεολόγος του Κρεμλίνου Αλεξάντερ Ντούγκιν εξέφρασε θλίψη: «Το DOGE έκανε μεγάλη χάρη σε ολόκληρο τον κόσμο διαλύοντας την USAID, το υπουργείο Υγείας και το υπουργείο Παιδείας».

Ο Τραμπ είναι ισχυρός με μια σχετική έννοια· όταν καταστρέφει θεσμούς, αυτό που μένει είναι η παρουσία του. Αλλά είναι αδύναμος επειδή, έχοντας καταστρέψει τις κυβερνητικές υπηρεσίες που εποπτεύουν τα χρήματα, τα όπλα και τις πληροφορίες, οι ΗΠΑ δεν έχουν πραγματικά εργαλεία για να αντιμετωπίσουν τον υπόλοιπο κόσμο. Υποδύεται τον ισχυρό άνδρα στην τηλεόραση και είναι ταλαντούχος ηθοποιός. Αλλά η δύναμή του συνίσταται αποκλειστικά στην υποταγή του κοινού του. Οι άνθρωποι που υποτάσσονται στον Τραμπ τον αντιλαμβάνονται ως ισχυρό άνδρα, αλλά αυτό που βιώνουν είναι η δική τους αδυναμία. Και η αδυναμία τους δεν μπορεί να γίνει μαγικά δύναμη στον ευρύτερο κόσμο.

Σίγουρα, το χάρισμα του Τραμπ είναι ένα είδος δύναμης. Αλλά δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση οποιουδήποτε προβλήματος και είναι ασήμαντο εκτός ΗΠΑ. Οι υποστηρικτές του Τραμπ μπορεί να πιστεύουν ότι η Αμερική δεν χρειάζεται φίλους επειδή μπορεί να εκφοβίζει τους εχθρούς της χωρίς βοήθεια. Αλλά ήδη γνωρίζουμε ότι ο Τραμπ δεν μπορεί να κάνει τον Καναδά ή το Μεξικό – πολύ περισσότερο την Κίνα, το Ιράν ή τη Ρωσία – να συμμορφωθεί προς τις διαταγές του.

Τα κεφαλαία γράμματα και τα θαυμαστικά στις αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που ο Τραμπ έχει απευθύνει στον Βλαντίμιρ Πούτιν τους τελευταίους μήνες, απαιτώντας του να σταματήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία, δεν είχαν καμία επίδραση στη συναισθηματική κατάσταση του Πούτιν, πόσω μάλλον στη ρωσική πολιτική.

Κάποιος θα μπορούσε να ερμηνεύσει γενναιόδωρα μια ανάρτηση του Τραμπ που απειλεί με κυρώσεις ως πράξη πολιτικής. Αλλά για να υπάρξει πολιτική, πρέπει να υπάρχουν θεσμοί στελεχωμένοι με ικανούς ανθρώπους. Και η πρώτη πολιτική του Τραμπ ήταν να απολύσει όσους θα ήταν ικανοί να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν μια πολιτική. Πολλοί από τους ανθρώπους που γνώριζαν οτιδήποτε για την Ουκρανία και τη Ρωσία, για παράδειγμα, απλά απομακρύνθηκαν από τις τάξεις της κυβέρνησής του.

Στη θέση τους ήρθαν οι αδέξιες προσπάθειες του Τραμπ να κάνει μονομερώς παραχωρήσεις στη Ρωσία όσον αφορά την ουκρανική κυριαρχία. Η θέση του ήταν τόσο αδύναμη που ο Πούτιν υπέθεσε φυσικά ότι θα μπορούσε να πάρει περισσότερα και κλιμάκωσε δεόντως τη ρωσική επιθετικότητα στην Ουκρανία. Ο Τραμπ είναι ένα πρόβατο με ενδυμασία λύκου και οι λύκοι μπορούν να καταλάβουν τη διαφορά.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Πούτιν αγνόησε την απαίτηση του Τραμπ για κατάπαυση πυρός στην Ουκρανία και για τον οποίο η Ρωσία θα χρησιμοποιήσει οποιαδήποτε κατάπαυση πυρός προκειμένου να προετοιμαστεί για την επόμενη εισβολή. Ο Πούτιν είναι δικαιολογημένα πεπεισμένος ότι οι ευνουχισμένες από τον Τραμπ ΗΠΑ δεν θα είναι σε θέση να αντιδράσουν, ότι οι Ευρωπαίοι θα είναι αφηρημένοι και ότι οι Ουκρανοί, ύστερα από χρόνια πολέμου, θα δυσκολευτούν να κινητοποιηθούν ξανά.

Μπορεί οι υποστηρικτές του Τραμπ να μπουν στον πειρασμό να πιστέψουν ότι έχει κάνει την Αμερική τιτάνα μεταξύ των εθνών, αλλά ισχύει το αντίθετο. Ως ισχυρός άνδρας, ο Τραμπ καταστρέφει τους κανόνες, τους νόμους και τις συμμαχίες που απέτρεπαν τον πόλεμο. Ως αδύναμος, τον ενθαρρύνει.

Ο Τίμοθι Σνάιντερ είναι καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο και συγγραφέας

Πηγή: tanea.gr