*Το κείμενο υπογράφει ο κ. Στυλιανός Κωνσταντινίδης, Διευθυντής Β’ Καρδιολογικής Κλινικής Νοσοκομείο «Υγεία»
Η αρτηριακή πίεση είναι η πίεση (δύναμη) που ασκεί το αίμα στα τοιχώματα των αρτηριών. Όταν η καρδιά συσπάται αυξάνει η πίεση στις αρτηρίες μέχρι ένα μέγιστο σημείο που ονομάζεται συστολική πίεση (μεγάλη). Η πίεση του αίματος μειώνεται όταν το μυοκάρδιο χαλαρώνει μέχρι ένα ελάχιστο σημείο που ονομάζεται διαστολική πίεση (μικρή). Γενικότερα η πίεση του αίματος θεωρείται ιδανική όταν η συστολική είναι 120 mmHg και η διαστολική 70 mmHg.
Υπέρταση ονομάζεται η αυξημένη αρτηριακή πίεση του αίματος. Πρόκειται για μία πάθηση που επηρεάζει κυρίως τους ενήλικες. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, σε παγκόσμιο επίπεδο ένας στους τρεις ενήλικες πάσχει από αυξημένη αρτηριακή πίεση.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Σε ποσοστό 90% με 95% των περιπτώσεων, η υπέρταση χαρακτηρίζεται ως ιδιοπαθής, οφείλεται δηλαδή σε κληρονομικούς παράγοντες, αυξημένο σωματικό βάρος, καθιστική ζωή, υπερβολική πρόσληψη αλατιού, αυξημένο άγχος ή/και αρτηριοσκλήρυνση.
Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, η υπέρταση χαρακτηρίζεται ως δευτεροπαθής, οφείλεται δηλαδή σε κάποια άλλη πάθηση και εμφανίζεται λόγω αυτής όπως η νεφροπάθεια, η στένωση των νεφρικών αρτηριών, η υπνική άπνοια, οι διαταραχές των αιμοφόρων αγγείων, οι δυσλειτουργίες του θυρεοειδούς αδένα και η προεκλαμψία (κατά την εγκυμοσύνη).
Η υπέρταση έχει χαρακτηριστεί και ως «ύπουλη νόσος» γιατί συνήθως δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα. Ισως ο υπερτασικός ασθενής να αναφέρει κάποια συμπτώματα όπως ρινορραγία, ναυτία ή/και κεφαλαλγία, αλλά αυτά ισχύουν κυρίως για ασθενείς με βαριάς μορφής υπέρταση.
Διάγνωση και εξετάσεις
Η επίσκεψη στο ιατρείο περιλαμβάνει την κλινική εξέταση και την καταγραφή του πλήρους ιστορικού του ασθενή, καθώς επίσης και τη διερεύνηση άλλων παθήσεων που τυχόν υπάρχουν μέσω εργαστηριακού ελέγχου. Ο τελευταίος περιλαμβάνει μέτρηση των ηλεκτρολυτών και έλεγχο της νεφρικής λειτουργίας, εξετάσεις αίματος και ούρων έως και απεικονιστικές εξετάσεις, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν πρόκειται για πρωτοπαθή ή δευτεροπαθή υπέρταση. Συνήθως η διάγνωση γίνεται μέσω μετρήσεων από τον γιατρό. Ως υπερτασικός ορίζεται κάποιος όταν η συστολική πίεση (μεγάλη) είναι πάνω από 140 mmHg και η διαστολική (μικρή) είναι από 90 mmHg και πάνω.
Η υπέρταση πρέπει να αντιμετωπίζεται, διότι είναι εξαιρετικά επιβλαβής. Εάν δεν ρυθμιστεί, αυξάνεται ο κίνδυνος να προκύψουν καρδιαγγειακά νοσήματα όπως στεφανιαία νόσος, έμφραγμα του μυοκαρδίου ή/και καρδιακή ανεπάρκεια. Επιπλέον, αυξάνει τον κίνδυνο να προκύψουν ισχαιμικά και αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, ανεύρυσμα αορτής, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, βλάβες στον αμφιβληστροειδή ή/και εμφάνιση άνοιας.
Θεραπεία και πρόληψη
Δυστυχώς δεν υπάρχει θεραπεία που να απαλλάσσει τον ασθενή οριστικά από την υπέρταση. Θα πρέπει να μάθει να ζει με αυτήν και να ακολουθεί πιστά τις οδηγίες του γιατρού. Εφόσον ο γιατρός το κρίνει σκόπιμο, θα συστήσει φαρμακευτική αγωγή με αντιυπερτασικά δισκία. Η επιλογή της αγωγής διαφέρει από ασθενή σε ασθενή, γίνεται με γνώμονα την ηλικία, τα συνοδά νοσήματα, τη βαρύτητα της πάθησης και τυχόν αλλεργίες που έχει ο εκάστοτε ασθενής. Στην περίπτωση των ασθενών με ελαφριάς μορφής υπέρταση δεν δίνεται θεραπεία, αλλά συνιστάται η αλλαγή του τρόπου ζωής και των διατροφικών συνηθειών.
Η αλλαγή του τρόπου ζωής μπορεί να μειώσει την υψηλή αρτηριακή πίεση όσο ένα αντιυπερτασικό φάρμακο. Ο κίνδυνος να εμφανιστεί υπέρταση είναι πολύ μικρότερος όταν: α) Ακολουθούμε μια ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, β) διατηρούμε φυσιολογικό σωματικό βάρος, γ) ασκούμαστε τουλάχιστον 2-3 φορές την εβδομάδα, δ) μειώνουμε την πρόσληψη αλατιού, ε) διακόπτουμε ή έστω ελαττώνουμε το κάπνισμα, στ) αποφεύγουμε την κατάχρηση αλκοόλ, ζ) περιορίζουμε την κατανάλωση τσαγιού και καφέ και η) αποβάλλουμε όσο μπορούμε το άγχος.
5 σημαντικές ερωτήσεις
1) Πώς μετράμε την αρτηριακή πίεση; Η μέτρηση πρέπει να γίνεται με τον εξεταζόμενο καθιστό αναπαυτικά και χαλαρά, χωρίς την επίδραση εξωτερικών παραγόντων. Να μην έχει καπνίσει, να μην έχει πιει καφέ ή οινόπνευμα πρόσφατα. Επίσης δεν πρέπει να αισθάνεται την ανάγκη να ουρήσει, ούτε κάποιου άλλου είδους δυσφορία. Η ώρα μέτρησης δεν έχει σημασία. Ο βραχίονας του εξεταζόμενου πρέπει να γυμνωθεί τουλάχιστον σε 15 εκατοστά από την καμπή του αγκώνα και πάνω. Πρέπει να στηρίζεται το αντιβράχιο στο τραπέζι και ο αγκώνας ελαφρά λυγισμένος. Η αρτηριακή πίεση μετριέται διαδοχικά 3 φορές με μεσοδιάστημα 3 λεπτών και καταγράφεται ο μέσος όρος δεύτερης και τρίτης μέτρησης. Η μέτρηση πρέπει να γίνεται με πιστοποιημένο ηλεκτρονικό πιεσόμετρο.
2) Πότε δίνονται φάρμακα; Η απόφαση θα βασιστεί στο ύψος της αρτηριακής πίεσης, σε τυχόν αλλοιώσεις στον οργανισμό από την υπέρταση και σε άλλους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου. Η θεραπεία στοχεύει στην προστασία από τις επιπλοκές της υπέρτασης και όχι για υποκειμενική βελτίωση.
3) Τα διουρητικά βλάπτουν τα νεφρά; Όχι, αλλά προστατεύουν τα νεφρά από τις συνέπειες της υπέρτασης. Επίσης, η βραδυκαρδία που προκαλούν ορισμένα φάρμακα δεν είναι «κακό», αποτελεί μέρος της θεραπευτικής τους δράσης.
4) Τι σχέση έχει το κάπνισμα με την υπέρταση; Με το κάπνισμα ενός τσιγάρου ανεβαίνει παροδικά η πίεση. Ωστόσο, οι καπνιστές δεν έχουν υψηλότερη πίεση από τους μη καπνιστές. Ούτε η διακοπή του καπνίσματος θεραπεύει την υπέρταση. Οι καπνιστές υπερτασικοί έχουν διπλάσιο κίνδυνο καρδιακών και αγγειακών επεισοδίων και θανάτου από τους μη καπνιστές υπερτασικούς.
5) Μπορώ να σταματήσω τη θεραπεία; Αφού δεν υπάρχει οριστική ίαση, αλλά διά βίου διαρκής έλεγχος της υπέρτασης η θεραπεία δεν σταματά, ούτε γίνεται «διάλειμμα». Τίποτα σοβαρό δεν θα συμβεί εάν ξεχάσετε την αγωγή μια μέρα, αλλά καλό είναι να μη συμβαίνει. Για να επιτευχθεί το βέλτιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα, ίσως ο γιατρός σάς αλλάξει θεραπεία.
Διαβάστε επίσης:
Πίεση: Πώς την μετράμε σωστά – Πώς αντιμετωπίζεται η υπέρταση
Υπέρταση: Τι να τρώμε και τι όχι για να ρίξουμε την πίεση χαμηλά
Υπέρταση: Ποια φάρμακα αυξάνουν τις τιμές της πίεσης – Τι να προσέξετε
Το θέμα δημοσιεύθηκε στο περιοδικό ygeiamou ν. 13 που κυκλοφόρησε με το ΘΕΜΑ την Κυριακή 25/5/2025
Πηγή: ygeiamou.gr
