Της Ελευθερίας Πιπεροπούλου
Σε μια εποχή κατά την οποία οι τεχνολογίες αιχμής, με κυρίαρχη την τεχνητή νοημοσύνη (AI), αναδιαμορφώνουν τις οικονομίες και τις κοινωνίες παγκοσμίως, η Ελλάδα βρίσκεται ενώπιον κρίσιμων στρατηγικών αποφάσεων. Σύμφωνα με την Έκθεση του ΟΗΕ “Technology and Innovation Report 2025: Inclusive Artificial Intelligence for Development”, η χώρα μας κατατάσσεται στην 41η θέση παγκοσμίως στον Δείκτη Ετοιμότητας για Τεχνολογίες Αιχμής (Frontier Technologies Readiness Index), με συνολική βαθμολογία 0,72 σε κλίμακα από 0 έως 1.
Η κατάταξη αυτή, αν και την τοποθετεί στην κατηγορία των “Προηγμένων Χωρών”, φανερώνει επίσης το σημαντικό περιθώριο βελτίωσης σε κρίσιμους τομείς: στην ψηφιακή υποδομή (50ή στη σχετική κατάταξη), στην έρευνα και ανάπτυξη – R&D (36η), στην πρόσβαση σε χρηματοδότηση (69η) και στις βιομηχανικές δυνατότητες (59η). Αντιθέτως, σημειώνεται σχετικά καλή επίδοση στον τομέα των δεξιοτήτων (19η), γεγονός που αντανακλά τη σημαντική επένδυση της χώρας στο ανθρώπινο κεφάλαιο.
Οι πρωτοπόροι
Για να προσφέρει μια ολοκληρωμένη αποτίμηση της ετοιμότητας κάθε χώρας ως προς τις τεχνολογίες αιχμής, η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD) έχει δημιουργήσει τον Δείκτη Ετοιμότητας για Τεχνολογίες Αιχμής (Frontier Technologies Readiness Index). Ο δείκτης αυτός συνδυάζει δείκτες που αφορούν την ανάπτυξη των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών (ICT), τις δεξιότητες, τη δραστηριότητα στην έρευνα και ανάπτυξη (R&D), τη βιομηχανική ικανότητα και την πρόσβαση σε χρηματοδότηση. Δημιουργήθηκε για πρώτη φορά στο πλαίσιο της Έκθεσης για την Τεχνολογία και την Καινοτομία του 2021 και στην παρούσα έκδοσή του καλύπτει 170 χώρες, μεταξύ των οποίων 124 είναι αναπτυσσόμενες.
Στην κορυφή του Δείκτη Ετοιμότητας για το 2024 βρίσκονται, με σκορ 1,00, οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες εμφανίζουν κορυφαίες επιδόσεις σχεδόν σε όλους τους επιμέρους δείκτες. Η υπεροχή τους βασίζεται τόσο στην ερευνητική δραστηριότητα και τις μαζικές επενδύσεις στην τεχνητή νοημοσύνη όσο και στην κυριαρχία τους στην παγκόσμια υπολογιστική ισχύ και στην παρουσία τεχνολογικών κολοσσών που ηγούνται της ανάπτυξης της AI.
Ακολουθεί η Σουηδία, με σκορ 0,97, η οποία ξεχωρίζει για το υψηλό επίπεδο δεξιοτήτων του πληθυσμού και την αξιοποίηση της τεχνολογικής καινοτομίας. Στην τρίτη θέση βρίσκεται το Ηνωμένο Βασίλειο, με 0,96, με σταθερή παρουσία στο παγκόσμιο τεχνολογικό τοπίο και σημαντική συμβολή στην παραγωγή γνώσης γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη. Την τέταρτη θέση, με 0,95, καταλαμβάνει η Ολλανδία, η οποία διακρίνεται για την προηγμένη τεχνολογική της υποδομή και τις ψηφιακές δεξιότητες. Η Σιγκαπούρη βρίσκεται στην πέμπτη θέση, με 0,94, αποτελώντας χαρακτηριστικό παράδειγμα χώρας που, παρά το μικρό της μέγεθος, έχει επενδύσει στρατηγικά στην τεχνολογία και διαθέτει ισχυρό βιομηχανικό και τεχνολογικό οικοσύστημα.
Σημαντική παρουσία έχουν και ορισμένες χώρες των BRICS: η Κίνα βρίσκεται στην 21η θέση, η Ρωσία στην 33η, η Ινδία στην 36η, η Βραζιλία στην 38η και η Νότια Αφρική στην 52η. Αντίθετα, οι χώρες με τη μικρότερη ετοιμότητα ως προς τις τεχνολογίες αιχμής βρίσκονται κυρίως στην Αφρική, στη Λατινική Αμερική και στην Καραϊβική.
Αξιοσημείωτο είναι ότι η Κίνα κατατάσσεται πρώτη παγκοσμίως στην έρευνα και ανάπτυξη (R&D), ενώ η Ινδία καταλαμβάνει την τρίτη θέση στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης.
Την περίοδο 2022-2024 ο δείκτης κατέγραψε αξιοσημείωτες βελτιώσεις σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες, ενώ η Ελλάδα διατήρησε την ίδια θέση με το 2022.
Οι τεχνολογίες αιχμής
Οι τεχνολογίες αιχμής εξελίσσονται με ταχύτατο ρυθμό, με το μέγεθος της σχετικής αγοράς να προβλέπεται ότι θα εξαπλασιαστεί έως το 2033, φτάνοντας τα 16,4 τρισεκατομμύρια δολάρια. Η ισχύς στην αγορά, η επένδυση στην έρευνα και ανάπτυξη (R&D), η παραγωγή γνώσης, καθώς και η ανάπτυξη και εφαρμογή αυτών των τεχνολογιών κυριαρχούνται από τεχνολογικούς κολοσσούς ανεπτυγμένων χωρών. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις 100 εταιρείες αντιπροσωπεύουν πάνω από το 40% των συνολικών επιχειρηματικών επενδύσεων σε R&D παγκοσμίως.
Η Κίνα και οι Ηνωμένες Πολιτείες κυριαρχούν στην παραγωγή γνώσης στις τεχνολογίες αιχμής, συγκεντρώνοντας περίπου το ένα τρίτο των επιστημονικών δημοσιεύσεων και τα δύο τρίτα των πατεντών. Αντίστοιχα, διαπιστώνεται ένα σημαντικό χάσμα στις τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης μεταξύ ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών, το οποίο κινδυνεύει να διευρύνει τις υφιστάμενες ανισότητες και να παρεμποδίσει τις προσπάθειες σύγκλισης των λιγότερο ανεπτυγμένων οικονομιών.
Ως τεχνολογία γενικής χρήσης, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να ενισχύσει άλλες τεχνολογίες και να καταστήσει δυνατή τη συνεργασία ανθρώπου-μηχανής με νέους και αποτελεσματικούς τρόπους. Η χρήση της προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις και τα κράτη, συμβάλλοντας τόσο στην οικονομική ανάπτυξη όσο και στην επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης. Ωστόσο συνοδεύεται από πολλαπλούς κινδύνους και ηθικά διλήμματα, που καθιστούν αναγκαία μια βαθύτερη κατανόηση και ενημέρωση εκ μέρους των υπευθύνων χάραξης πολιτικής.
Η κυριαρχία των τεχνολογικών κολοσσών
Από την έκθεση διαπιστώνεται, επίσης, ότι η κυριαρχία των τεχνολογικών κολοσσών στις αγορές των τεχνολογιών αιχμής είναι πλέον συντριπτική. Οι κορυφαίοι πάροχοι τεχνολογιών αιχμής είναι σήμερα μεταξύ των μεγαλύτερων επιχειρήσεων στον κόσμο με βάση τη χρηματιστηριακή τους αξία. Οι Apple, Nvidia και Microsoft έχουν ξεπεράσει η καθεμία τα 3 τρισεκατομμύρια δολάρια σε χρηματιστηριακή αξία, ποσό που ισοδυναμεί περίπου με το ΑΕΠ ολόκληρης της αφρικανικής ηπείρου ή του Ηνωμένου Βασιλείου, της έκτης μεγαλύτερης οικονομίας παγκοσμίως. Ακολουθούν οι Alphabet (Google) και Amazon, με κεφαλαιοποιήσεις άνω των 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, ξεπερνώντας το ΑΕΠ του Καναδά.
Οι πέντε πρώτες εταιρείες προέρχονται όλες από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ τρεις από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές μικροτσίπ –οι Nvidia, Broadcom και TSMC– συγκαταλέγονται στις δέκα κορυφαίες εισηγμένες εταιρείες παγκοσμίως. Σχεδόν όλες αυτές οι επιχειρήσεις έχουν ως κύριο αντικείμενο δραστηριότητας τις τεχνολογίες αιχμής και επενδύουν σημαντικά στην τεχνητή νοημοσύνη.
Πηγή: capital.gr
