Βρυξέλλες, Χάρης Φλουδόπουλος
Σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη συγκυρία για το μέλλον της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής, η Eurelectric, η οργάνωση που εκπροσωπεί τις εταιρείες παραγωγής, μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη, παρουσίασε στις Βρυξέλλες τις στρατηγικές της προτεραιότητες για την επόμενη διετία. Με αιχμή τις επενδύσεις σε δίκτυα, την ψηφιοποίηση και την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας, οι επικεφαλής του Συνδέσμου έστειλαν ξεκάθαρο μήνυμα: η Ευρώπη χρειάζεται λιγότερη γραφειοκρατία και περισσότερη δράση.
Το νέο προεδρείο του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου, ο πρόεδρος της Eurelectric και CEO της Fortum Markus Rauramo, η αντιπρόεδρος Catherine Mac Gregor (CEO της ENGIE) και ο Γιώργος Στάσσης, αντιπρόεδρος της Eurelectric και επικεφαλής της ΔΕΗ, υπογράμμισε το ξεκάθαρο μήνυμα ότι η δέσμευση για απανθρακοποίηση της Ευρωπαϊκής οικονομίας παραμένει αδιαπραγμάτευτη και θα συνεχίσει να αποτελεί κινητήριο μοχλό για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης.
Ψηφιοποίηση
Ο Γιώργος Στάσσης ανέδειξε ως απόλυτη προτεραιότητα την ανάγκη ψηφιοποίησης των ενεργειακών συστημάτων. Όπως σημείωσε, το ευρωπαϊκό σύστημα εισέρχεται σε μια φάση όπου η διαχείριση της ζήτησης και της παραγωγής γίνεται ολοένα πιο πολύπλοκη, καθώς οι ανανεώσιμες πηγές αποκτούν κυρίαρχο ρόλο και το προφίλ κατανάλωσης αλλάζει ραγδαία με την είσοδο ηλεκτρικών αυτοκινήτων, αντλιών θερμότητας και νέων φορτίων.
“Η ψηφιοποίηση και η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι απλά συμπληρωματικά έργα, αλλά κεντρικοί μοχλοί της ενεργειακής μετάβασης”, υπογράμμισε ο κ. Στάσσης. Ήδη σήμερα, όπως εξήγησε, η βιομηχανία αξιοποιεί αυτές τις τεχνολογίες για τη βελτιστοποίηση των δικτύων, την πρόβλεψη της παραγωγής από ΑΠΕ, την ανίχνευση βλαβών, αλλά και την παροχή πιο εξατομικευμένων υπηρεσιών στους καταναλωτές. Όμως, “αυτό είναι μόνο η αρχή”.
Καθώς η Ευρώπη κινείται προς ένα πιο ηλεκτροδοτούμενο, απολιγνιτοποιημένο και αποκεντρωμένο ενεργειακό σύστημα, η πολυπλοκότητα αυξάνεται σημαντικά. Ο ρόλος της τεχνητής νοημοσύνης αναδεικνύεται κρίσιμος στη διαχείριση αυτής της πολυπλοκότητας, ενώ οι ψηφιακές υποδομές αποκτούν τη βαρύτητα που είχαν μέχρι σήμερα μόνο οι φυσικές.
Παράλληλα, ο κ. Στάσσης δεν απέφυγε να θίξει τις νέες προκλήσεις που φέρνει αυτή η ψηφιακή επανάσταση, κυρίως σε ό,τι αφορά την αυξημένη ζήτηση ενέργειας αλλά και την ασφάλεια των δικτύων. Τα data centers και οι συστάδες τεχνητής νοημοσύνης αποτελούν πυλώνες της οικονομικής ανάπτυξης, της ψηφιακής κυριαρχίας και της καινοτομίας, αλλά η υψηλή κατανάλωσή τους σε ηλεκτρική ενέργεια δημιουργεί νέα πιεστικά φορτία στο δίκτυο και στους καταναλωτές.
“Πώς θα καλύψουμε αυτή τη ζήτηση χωρίς να επιβαρύνουμε υπέρμετρα το δίκτυο και τους πολίτες;”, αναρωτήθηκε ο αντιπρόεδρος της Eurelectric, προτείνοντας ως απάντηση πιο έξυπνα δίκτυα, νέες μονάδες παραγωγής και καλύτερο σχεδιασμό.
Στο ίδιο μήκος κύματος, αναφέρθηκε σε μελέτες της IEA που δείχνουν πως οι εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης στα κτίρια μπορούν να μειώσουν τις εκπομπές κατά 15-20%, αναδεικνύοντας την ψηφιακή τεχνολογία και ως εργαλείο ενεργειακής αποδοτικότητας και μείωσης εκπομπών.
Επιπλέον, ο Γιώργος Στάσσης τόνισε πως η ψηφιακή και η ενεργειακή υποδομή πρέπει να σχεδιάζονται μαζί, καθώς ένα data center δεν είναι απλά μια εγκατάσταση πληροφορικής αλλά ένας ενεργειακός κόμβος. Η πολιτική και οι υποδομές οφείλουν να ανταποκρίνονται σε αυτή τη νέα πραγματικότητα.
Ωστόσο, η έξυπνη υποδομή δεν είναι χωρίς κινδύνους. Μετατρέπεται σε ένα ευάλωτο δίκτυο, όπου όλα συνδέονται – από τα φωτοβολταϊκά και τα ηλεκτρικά οχήματα έως τις πλατφόρμες cloud και τα συστήματα AI. Οι κυβερνοεπιθέσεις στην ενεργειακή υποδομή δεν είναι πλέον θεωρητικές απειλές, αλλά πραγματικότητα, όπως έχει δείξει η εμπειρία του κλάδου.
Το μάθημα του μπλακ άουτ στην Ισπανία
Η ανάγκη για επενδύσεις σε ανθεκτικά δίκτυα αναδείχθηκε και από το πρόσφατο γενικευμένο μπλακ άουτ στην Ισπανία, το οποίο αποτέλεσε αφορμή για εκτενή αναφορά από την Catherine Mac Gregor. Το συμβάν, που έθεσε προσωρινά εκτός λειτουργίας σημαντικά τμήματα του ισπανικού συστήματος, λειτούργησε ως προειδοποίηση προς ολόκληρη την Ευρώπη για τους κινδύνους που εγκυμονούν σε ένα περιβάλλον με υψηλή μεταβλητότητα παραγωγής και κατανάλωσης.
“Η ενεργειακή ασφάλεια δεν είναι ποτέ δεδομένη – πρέπει να επανεξετάσουμε την ανθεκτικότητα των συστημάτων μας, τη διασύνδεσή τους και την ικανότητά τους να ανταποκρίνονται σε κρίσεις”, είπε η Mac Gregor, συμπληρώνοντας ότι “η μετάβαση σε καθαρή ενέργεια δεν μπορεί να είναι μονόπλευρη – χρειάζεται ισορροπία ανάμεσα στην απανθρακοποίηση και την ασφάλεια”.
Οι τρεις στρατηγικές προτεραιότητες της Eurelectric
Ο πρόεδρος της Eurelectric, Markus Rauramo, περιέγραψε το τρίπτυχο της στρατηγικής του Συνδέσμου για τα επόμενα τρία χρόνια:
– Ενεργειακή ασφάλεια και ανθεκτικότητα
– Επενδύσεις σε διασυνδέσεις, αποθήκευση και ευελιξία, ώστε το σύστημα να αντέχει σε κρίσεις και ακραία φαινόμενα.
Εκσυγχρονισμός και ψηφιοποίηση δικτύων, με στόχο την αποτελεσματική διαχείριση της νέας ζήτησης και τη στήριξη των ΑΠΕ.
– Κατάλληλο ρυθμιστικό πλαίσιο και χρηματοδότηση
– Δέσμευση από τις κυβερνήσεις και την Ε.Ε. για σταθερότητα και επενδυτική ασφάλεια.
Ο ίδιος τόνισε ότι “οι πολίτες και οι επιχειρήσεις αναμένουν λύσεις – όχι μόνο υποσχέσεις. Είμαστε έτοιμοι να επενδύσουμε, αλλά χρειαζόμαστε καθαρούς όρους και υποστήριξη”.
Jørgensen: “Τέλος στην ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία – η Ευρώπη δεν εκβιάζεται”
Tο Eurelectric Power Summit 2025 άνοιξε τις εργασίες του με την ομιλία του επιτρόπου ενέργειας της Ε.Ε. Dan Jørgensen ο οποίος έστειλε σαφές μήνυμα η Ευρώπη δεν θα υποκύψει ξανά στον ενεργειακό εκβιασμό της Ρωσίας. Η νέα ενεργειακή στρατηγική δεν περιλαμβάνει την έννοια της εξάρτησης – και το σχέδιο για αυτό είναι ήδη σε εφαρμογή.
“Το τέλος της εποχής του ρωσικού αερίου είναι αμετάκλητο”, δήλωσε χαρακτηριστικά ο Jørgensen, σημειώνοντας ότι η ΕΕ απαγόρευσε τις νέες συμβάσεις εισαγωγής ρωσικής ενέργειας, ενώ όλα τα κράτη-μέλη οφείλουν να παρουσιάσουν σχέδια πλήρους απεξάρτησης. “Το μήνυμα είναι σαφές: δεν θα επιτρέψουμε ξανά να εργαλειοποιηθεί η ενέργεια. Δεν εκβιαζόμαστε. Δεν θα πληρώνουμε για να χρηματοδοτούνται πόλεμοι”.
Ο Επίτροπος παρουσίασε αναλυτικά τα αποτελέσματα της πολιτικής απεξάρτησης, τονίζοντας ότι η στροφή αυτή έχει ήδη αποδώσει καρπούς. Το 2021 η Ευρώπη κάλυπτε:
– 51% των εισαγωγών άνθρακα από τη Ρωσία
– 27% των εισαγωγών πετρελαίου, που πλέον έχουν μειωθεί στο 3%.
Αυτό μεταφράζεται σε εξοικονόμηση δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ – μόνο το 2024, η Ευρώπη δαπανά 1,8 δισ. ευρώ τον μήνα για ρωσική ενέργεια, από 33 δισ. συνολικά το 2022.
Πέρα όμως από την ασφάλεια, ο Jørgensen στάθηκε στην ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας, αναγνωρίζοντας ότι αυτή δέχεται ισχυρές πιέσεις. “Πληρώνουμε τριπλάσια τιμή ενέργειας από τις ΗΠΑ και την Κίνα – αν δεν αλλάξει αυτό, χάνουμε τη θέση μας στο παγκόσμιο παιχνίδι”.
Η απάντηση, κατά τον ίδιο, είναι μόνο μία: επιτάχυνση των επενδύσεων σε ΑΠΕ και ενεργειακή αποδοτικότητα.
Ο Δανός Επίτροπος, δεν παρέλειψε να αναφερθεί στην επιταχυνόμενη κρίση του κλίματος. Επικαλέστηκε τις τελευταίες μελέτες, σημειώνοντας πως κάθε νέα έκθεση για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής καταλήγει σε χειρότερα συμπεράσματα από τις προηγούμενες.
“Η κλιματική αλλαγή δεν είναι απλώς εδώ – είναι ήδη πιο απειλητική απ’ όσο φοβόμασταν. Δεν υπάρχει “αργότερα”. Η δράση πρέπει να είναι τώρα. Και αυτό σημαίνει ένα μόνο πράγμα: περισσότερες ανανεώσιμες πηγές, πιο γρήγορη εφαρμογή”.
Άδειες σε έξι μήνες – Τέλος στις καθυστερήσεις
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σύμφωνα με τον Jørgensen, έχει ήδη καταθέσει πρόταση για ριζική επιτάχυνση των αδειοδοτήσεων. Το νέο πλαίσιο προβλέπει αδειοδότηση σε έξι μήνες για απλά έργα και σε δύο χρόνια το πολύ για πιο σύνθετα project.
Παράλληλα, ο ίδιος αναγνώρισε ότι και η φορολογία αποτελεί εμπόδιο. Κάλεσε τα κράτη να αφαιρέσουν από τους λογαριασμούς ρεύματος κάθε χρέωση που δεν σχετίζεται άμεσα με την ενέργεια και να μειώσουν τη φορολογία στον κλάδο, ώστε να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα και η κοινωνική αποδοχή.
Sebastian Burduja (υπουργός Ενέργειας Ρουμανίας): Δεν έχουμε ενιαία αγορά όταν ο τιμές αποκλίνουν μεταξύ βορρά και νότου
Η Ευρώπη βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή στην ενεργειακή της πορεία και για να πετύχει πρέπει να ανακτήσει την αξιοπιστία της απέναντι στους πολίτες της, αλλά και να παραμείνει πιστή στις θεμελιώδεις αρχές της Ένωσης. Αυτό ήταν το μήνυμα που έστειλε από την πλευρά του, ο Υπουργός Ενέργειας της Ρουμανίας, Sebastian Burduja.
“Οι πολίτες πρέπει να πιστέψουν στις Βρυξέλλες”, τόνισε ο Burduja, “και οι Βρυξέλλες πρέπει να μείνουν πιστές στις ιδρυτικές αξίες της Ευρώπης”. Ωστόσο, όπως παρατήρησε, σήμερα η Ευρώπη δεν μοιάζει ενιαία, ειδικά αν κοιτάξουμε τις τιμές της ενέργειας που παρουσιάζουν μεγάλες αποκλίσεις από χώρα σε χώρα και από το βορά στο νότο.
Η βασική αιτία είναι η έλλειψη επαρκούς διασύνδεσης των δικτύων μεταξύ των κρατών-μελών. “Δεν είμαστε διασυνδεδεμένοι, και αυτό εξηγεί τις διαφοροποιήσεις τιμών που πολλές φορές επιβαρύνονται και από τις καιρικές συνθήκες”, ανέφερε, συμπληρώνοντας πως η λύση είναι η δημιουργία μίας ενιαίας, διασυνδεδεμένης αγοράς ενέργειας.
Η ενεργειακή μετάβαση, όπως τόνισε ο Burduja, δεν μπορεί να επιτύχει εάν αφήσει πίσω ανθρώπους, ειδικά εκείνους που απασχολούνται σε παραδοσιακούς κλάδους όπως ο άνθρακας.
Παράλληλα, υπογράμμισε την ανάγκη για συνετή διαχείριση των διαθέσιμων κονδυλίων και επένδυση εκεί που έχει πραγματικό αντίκτυπο. Ιδιαίτερα στάθηκε στην αναγκαιότητα εκσυγχρονισμού των ενεργειακών δικτύων, μια προσπάθεια που μπορεί να υλοποιηθεί μέσω επιδοτήσεων χωρίς να επιβαρύνει τους τελικούς καταναλωτές. Στο πλαίσιο αυτό, απηύθυνε έκκληση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αυξήσει τους πόρους για τα δίκτυα στην επόμενη προγραμματική περίοδο.
Πηγή: capital.gr
