Οι αφρικανικές χώρες είναι αντιμέτωπες με πλήθος ανθρωπιστικών κρίσεων, οι οποίες φαίνεται ότι πέφτουν συχνά «θύματα» παραμέλησης από άλλα κράτη. Η Αφρική κατέλαβε για άλλη μία φορά την πρώτη θέση στον κατάλογο των πιο αγνοημένων κρίσεων στον κόσμο, σύμφωνα με μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα.
Η έκθεση του μη κερδοσκοπικού Νορβηγικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες (NRC), που δημοσιεύθηκε την Τρίτη, απαριθμεί το Καμερούν, τη Μοζαμβίκη και μια σειρά άλλων αφρικανικών χωρών ως μερικές από τις πιο επιβαρυμένες από τη βία και τον εκτοπισμό, αλλά και τις πιο αόρατες για τους δωρητές.
Οι κρίσεις στην Αφρική
Εκατομμύρια άνθρωποι που έχουν εκτοπιστεί και αντιμετωπίζουν επισιτιστική ανασφάλεια ή έλλειψη στέγης λαμβάνουν ελάχιστη βοήθεια λόγω της «κόπωσης των δωρητών», της κακής κάλυψης από τα μέσα ενημέρωσης και της ελάχιστης έως μηδενικής πολιτικής επίλυσης, σύμφωνα με την έκθεση του NRC για τις πιο παραμελημένες κρίσεις του 2024.
Η έκθεση όρισε ως χώρες σε κρίση εκείνες που φιλοξενούν ή έχουν περισσότερους από 200.000 εκτοπισμένους και οι οποίες έχουν κηρυχθεί σε κατάσταση σοβαρής έκτακτης ανάγκης, αναφέρει δημοσίευμα του Al Jazeera.
Από τις 34 χώρες που αναλύθηκαν, οι πιο «αόρατες» σύμφωνα με την έκθεση του NRC ήταν οι εξής: Καμερούν, Αιθιοπία, Μοζαμβίκη, Μπουρκίνα Φάσο, Μάλι, Ουγκάντα, Ιράν, Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, Ονδούρα και Σομαλία.
Εκτός από τη χρηματοδότηση, υπήρξε μικρή πρόοδος στην αποτελεσματική επίλυση των συγκρούσεων, την πρόληψη των καταστροφών και τη διπλωματική δέσμευση σε όλες τις πληγείσες χώρες, προστίθεται στην έκθεση.
Σε γενικές γραμμές, η χρηματοδότηση της βοήθειας μειώθηκε συνολικά το 2024, σημείωσε το NRC.
«Το έλλειμμα μεταξύ αυτού που απαιτούνταν για την κάλυψη των ανθρωπιστικών αναγκών το 2024 και αυτού που παραδόθηκε ήταν το εντυπωσιακό ποσό των 25 δισεκατομμυρίων δολαρίων, πράγμα που σημαίνει ότι πάνω από το ήμισυ όλων των αναγκών έμειναν ανεκπλήρωτες», αναφέρεται στην έκθεση.
Τι οδηγεί στην παραμέληση των αφρικανικών χωρών
Η «κόπωση των χορηγών» και τα αυξανόμενα κύματα εθνικιστικών πολιτικών στις παραδοσιακές χώρες-χορηγούς αναγκάζουν τις πλουσιότερες χώρες να μειώσουν τη χρηματοδότηση της εξωτερικής βοήθειας, λένε οι ειδικοί. Η έλλειψη εγγύτητας στις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, προσθέτουν οι αναλυτές, επηρεάζει επίσης την προσοχή που δίνεται.
«Πάρα πολλές κρίσεις σε ολόκληρη την ήπειρο παραμένουν στη σκιά – αγνοούνται επειδή δεν γίνονται πρωτοσέλιδο ή επειδή δεν θεωρούνται άμεσου στρατηγικού ενδιαφέροντος για τους διεθνείς εταίρους», δήλωσε στο Al Jazeera η Κριστέλ Χουρ, επικεφαλής της υπεράσπισης του NRC στη Δυτική και Κεντρική Αφρική.
«Οι κρίσεις που χτυπούν την πόρτα της Ευρώπης – όπως συνέβη το 2015 [με τη μαζική μετανάστευση] – τείνουν να λαμβάνουν τη μεγαλύτερη προσοχή από τα μέσα ενημέρωσης, ενώ οι κρίσεις που βρίσκονται μακριά παραμένουν όχι μόνο εκτός οπτικού πεδίου αλλά και εκτός των σκέψεων των ανθρώπων», δήλωσε η Χουρ.
Ποιες είναι, όμως, οι πιο παραμελημένες αφρικανικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης;
Καμερούν
Το έθνος της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής βρίσκεται στην κορυφή του καταλόγου των πιο παραμελημένων κρίσεων στον κόσμο το 2024.
Στις αγγλόφωνες βορειοανατολικές και βορειοδυτικές περιοχές του Καμερούν, συνεχίζεται ένας παρατεταμένος εμφύλιος πόλεμος που ξεκίνησε το 2017. Εκείνη τη χρονιά, χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν κατά του διορισμού γαλλόφωνων δικαστών και γενικότερα κατά των διακρίσεων, όπως τις χαρακτήρισαν, από τη γαλλόφωνη πλειοψηφία της κυβέρνησης.
Οι σφοδρές «απαντήσεις» για την καταστολή των διαδηλώσεων είχαν ως αποτέλεσμα την χρήση ένοπλων ομαδών, οι οποίες κήρυξαν την ανεξαρτησία τους. Η κυβέρνηση της Γιαουντέ, με τη σειρά της, κήρυξε πόλεμο. Τόσο οι ‘αντάρτες’ όσο και οι κυβερνητικές δυνάμεις έχουν βάλει στο στόχαστρο αμάχους. Εκατοντάδες έχουν χάσει τη ζωή τους και χιλιάδες άλλοι έχουν εκτοπιστεί στο εσωτερικό της χώρας ή έχουν καταφύγει στη γειτονική Νιγηρία.
«Η βία εκεί αγνοείται σε μεγάλο βαθμό επειδή δεν αποτελεί άμεση απειλή για την κεντρική κυβέρνηση», δήλωσε στο Al Jazeera η Μπέβερλυ Οτσιένγκ, αναλύτρια ασφαλείας της εταιρείας πληροφοριών Control Risks με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, προσθέτοντας ότι ελάχιστα έχουν γίνει για τη διαπραγμάτευση της ειρήνης. «Υπήρχε αρχικά η αίσθηση ότι ορισμένοι από τους ηγέτες των αποσχιστών προσπαθούσαν να πιέσουν τον Ντόναλντ Τραμπ να υποστηρίξει τον αγώνα τους, αλλά απλώς δεν έλαβαν καμία προσοχή».
Εν τω μεταξύ, στη βόρεια περιοχή της λεκάνης της λίμνης Τσαντ, που συνδέεται επίσης με τη Νιγηρία, η βία από την ένοπλη ομάδα Μπόκο Χαράμ συνεχίζεται εδώ και χρόνια, εκτοπίζοντας χιλιάδες ανθρώπους. Μια υποστηριζόμενη από τις ΗΠΑ κοινή δύναμη των χωρών της περιοχής της λίμνης Τσαντ έχει σε μεγάλο βαθμό καταρρεύσει από τότε που οι στρατιωτικές κυβερνήσεις του Νίγηρα και του Τσαντ αποχώρησαν, αφήνοντας το Καμερούν, τη Νιγηρία και το Μπενίν. Η συρρίκνωση της παρουσίας και των επιχειρήσεων ασφαλείας της Ουάσινγκτον στα αφρικανικά έθνη είναι πιθανό να αποσταθεροποιήσει περαιτέρω τη ρύθμιση.
Το ίδιο το Καμερούν φιλοξενεί πρόσφυγες που διαφεύγουν από την Μπόκο Χαράμ στη Νιγηρία, καθώς και εκείνους από την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία που διαφεύγουν από τις μάχες μεταξύ δύο πολιτικών ομάδων. Μαζί, περίπου 1,1 εκατομμύρια άνθρωποι είναι εσωτερικά εκτοπισμένοι και 500.000 είναι πρόσφυγες.
Παρόλα αυτά, η κρίση εκτοπισμού του Καμερούν αναφέρθηκε σε λιγότερα από 30.000 άρθρα στα αγγλικά, ισπανικά, γαλλικά και αραβικά το 2024, σε σύγκριση με τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο οποίος αναφέρθηκε σε 451.000 άρθρα, σύμφωνα με το NRC. Μόνο το 45%, ή 168 εκατ. δολάρια από τα 371 εκατ. δολάρια που απαιτούνταν, συγκεντρώθηκε για τη χρηματοδότηση της βοήθειας στις διάφορες κρίσεις, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη. Η κυβέρνηση, επίσης, δέχεται πυρά για φαινομενική αδιαφορία: Ο πρόεδρος Πολ Μπιγιά, 82 ετών και στην εξουσία από το 1982, επικρίνεται συχνά επειδή περνάει τον περισσότερο χρόνο του στην Ελβετία.
Αιθιοπία
Οι συνέπειες του πολέμου του Τιγκράι στο βόρειο τμήμα της χώρας (2020-2022) «ενοποιήθηκαν» με νέες διακοινοτικές συγκρούσεις στις περιοχές Ορόμια και Αμχάρα, δημιουργώντας ένα ισχυρό μείγμα κρίσεων που οδήγησε 10 εκατομμύρια ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους σε εθνικό επίπεδο, σημειώνει η έκθεση του NRC.
Η ένοπλη ομάδα Φάνο, η οποία ισχυρίζεται ότι εκπροσωπεί τα συμφέροντα του λαού της Αμχάρα, μιας από τις σημαντικές εθνοτικές ομάδες της Αιθιοπίας, πολεμά τον ομοσπονδιακό στρατό, ο οποίος προσπάθησε να την αφοπλίσει αφού και οι δύο πολέμησαν τις δυνάμεις της Τιγκράι κατά τη διάρκεια του πολέμου. Η Ομάδα Απελευθέρωσης των Ορόμο, εν τω μεταξύ, λέει ότι επιδιώκει την ανεξαρτησία του λαού των Ορόμο, της μεγαλύτερης εθνοτικής ομάδας της Αιθιοπίας. Και οι δύο ομάδες έχουν αντιμετωπιστεί με βία από την κυβέρνηση στην Αντίς Αμπέμπα, η οποία έχει εξαπολύσει αεροπορικές επιδρομές. Δεκάδες άμαχοι έχουν χάσει τη ζωή τους στις μάχες.
Επιπλέον, η ξηρασία και οι πλημμύρες έχουν επιτείνει τις ελλείψεις τροφίμων. Στη νότια ζώνη Γκόφα, οι έντονες βροχοπτώσεις προκάλεσαν δύο κατολισθήσεις στις 21 Ιουλίου που είχαν σαν αποτέλεσμα τον θάνατο περισσότερων από 200 ανθρώπων.
Μοζαμβίκη
Η χώρα της Νότιας Αφρικής εμφανίζεται στον κατάλογο για πρώτη φορά φέτος. Η πολιτική αναταραχή που ακολούθησε τις έντονα αμφισβητούμενες εκλογές του Οκτωβρίου είδε διαδηλωτές που υποστήριζαν τον ανεξάρτητο υποψήφιο της αντιπολίτευσης, Βενάνσιο Μοντλάνε, να σκοτώνονται από την κρατική ασφάλεια της Μοζαμβίκης. Περίπου 400 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στα βίαια περιστατικά, σύμφωνα με τις καταγραφές των τοπικών μέσων ενημέρωσης.
Ανεξάρτητα από αυτό, οι συνεχιζόμενες επιθέσεις μιας ένοπλης ομάδας με διασυνδέσεις με το ISIL (ISIS-Μοζαμβίκη) στο βόρειο, πλούσιο σε πετρέλαιο Κάπο Ντελγκάδο αναζωπυρώθηκαν το 2024. Η βία συνεχίζεται εκεί από το 2022 και έχει προκαλέσει τον εκτοπισμό χιλιάδων ανθρώπων, ενώ έχει επίσης διαταράξει ένα επενδυτικό σχέδιο δισεκατομμυρίων δολαρίων για πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Οι κυβερνητικές δυνάμεις που συνεργάστηκαν με περιφερειακά στρατεύματα της Κοινότητας Ανάπτυξης της Νότιας Αφρικής (SADC) και στρατιώτες της Ρουάντα κατάφεραν να απωθήσουν τους μαχητές το 2023, επιτρέποντας σε πολλούς εκτοπισμένους να επιστρέψουν. Ωστόσο, επειδή οι μαχητές είναι βαθιά ριζωμένοι στις τοπικές κοινότητες, η σύγκρουση έγινε και πάλι ασταθής πολύ γρήγορα.
Επιρρεπής σε κυκλώνες λόγω της θέσης της στον Ινδικό Ωκεανό, η Μοζαμβίκη επλήγη τον Δεκέμβριο από τον κυκλώνα Τσίντο, ο οποίος κατέστρεψε επίσης το γαλλικό έδαφος Μαγιότ στον Ινδικό Ωκεανό. Η καταιγίδα έφθασε στη βόρεια περιοχή της Μοζαμβίκης, η οποία αντιμετωπίζει ένοπλες συγκρούσεις. Περίπου 120 άνθρωποι σκοτώθηκαν και περίπου 155.000 κτίρια υπέστησαν ζημιές ή καταστράφηκαν.
Μπουρκίνα Φάσο και Μάλι
Από το 2015, περισσότεροι από δύο εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί στη Μπουρκίνα Φάσο εξαιτίας των δραστηριοτήτων βίαιων ένοπλων ομάδων όπως η Τζαμάτ Νουσράτ αλ Ισλάμ γουάλ Μουσλιμίν (JNIM), η οποία θέλει να δημιουργήσει ένα χαλιφάτο. Αρκετές από αυτές τις ομάδες ελέγχουν πλέον σχεδόν τη μισή χώρα, παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης υπό στρατιωτική ηγεσία να τις απωθήσει με την υποστήριξη των ρωσικών δυνάμεων.
Σύμφωνα με το Al Jazeera, οι ‘αντάρτες’ κρατούν πολιορκημένους πολίτες που θεωρούνται ύποπτοι ότι υποστηρίζουν τις κυβερνητικές δυνάμεις για περισσότερα από δύο χρόνια, εμποδίζοντας τις εισόδους και τις εξόδους σε σχεδόν 40 πλέον πόλεις και κωμοπόλεις. Για τις σφαγές χωρικών, ωστόσο, έχουν κατηγορηθεί τόσο οι ένοπλες ομάδες όσο και οι κυβερνητικές δυνάμεις, οι οποίες κατηγορούνται για επιθέσεις εναντίον αμάχων που θεωρούνται ότι βοηθούν τους μαχητές.
Το γειτονικό Μάλι κατατάσσεται στην τέταρτη θέση του καταλόγου των παραμελημένων κρίσεων και αντιμετωπίζει παρόμοια κατάσταση. Ο αναλυτής Οτσιένγκ αποδίδει τη συρρίκνωση της βοήθειας προς τις τρεις χώρες του δυτικοαφρικανικού Σαχέλ που τελούν υπό στρατιωτική ηγεσία, συμπεριλαμβανομένου του Νίγηρα, εν μέρει στην εχθρική στάση των εκεί ηγετών απέναντι στις δυτικές δυνάμεις. Και οι τρεις έχουν αποκόψει τους δυτικούς συμμάχους που παρείχαν προηγουμένως τόσο στρατιωτική όσο και ανθρωπιστική βοήθεια, ιδίως τη Γαλλία. Η εχθρότητά τους έχει επεκταθεί και σε ανθρωπιστικές ομάδες, οι οποίες μερικές φορές θεωρούνται ότι συνδέονται με τα δυτικά έθνη, περιορίζοντας περαιτέρω τη βοήθεια.
«Αυτοί οι στρατιωτικοί ηγέτες επικεντρώνονται στην οικονομική ανάπτυξη και δεν θέλουν να φαίνεται ότι δεν είναι σε θέση να παρέχουν [τα απαραίτητα] στον λαό τους … αυτό καθιστά πολύ δύσκολο για οποιονδήποτε δωρητή να τους προσεγγίσει για να τους παράσχει βοήθεια, ή ακόμη και για τις υπηρεσίες βοήθειας να αξιολογήσουν ποιες είναι οι πραγματικές ανάγκες», δήλωσε ο Οτσιένγκ.
Πηγή: tanea.gr
